Ocena pracownicza - na czym polega i po co się ja przeprowadza?
Ocena pracownicza najczęściej odbywa się w systemie rocznym, jednak różni się to w zależności od firmy i tak naprawdę może być przeprowadzana co miesiąc czy kwartał. Często się jej obawiamy, nie wiemy, czego się po niej spodziewać i właściwie dlaczego jesteśmy jej poddawani. Nie warto jednak niepotrzebnie się stresować. Dzięki ocenie pracowniczej dowiemy się, nad czym powinniśmy popracować, co wychodzi nam najlepiej i jak pracodawca widzi naszą współpracę. Dzięki temu sytuacja staje się klarowna, a my spokojniejsi. Co daje ocena pracownicza? Jak powinna być przeprowadzana? Co podlega ocenie? Poznaj odpowiedzi na te pytania!
Ocena pracownicza - kryteria
Zazwyczaj każda firma sama ustala kryteria oceny pracownika, jednak często pod uwagę brana jest:
- Terminowość - wykonywanie zadań w czasie do tego przeznaczonym jest bardzo ważne. Zazwyczaj termin goni termin i choćby małe zawahania mają swoje konsekwencje. Dlatego też bardzo często podlega właśnie czas wykonywania zadań - być może ciągle się spóźniamy albo, wręcz przeciwnie, wszystko mamy gotowe przed deadline’em, z pewnością podczas oceny pracowniczej poznamy odpowiedź.
- Organizacja pracy - znaczenie ma również organizacja pracy, to w jaki sposób pracownik wykonuje obowiązki, czy potrafi je grupować i wyznaczać to, co jest najważniejsze, czy umie zapanować nad sobą w czasie i jakie przynosi to efekty.
- Poprawność wykonania zadań - czas i sposób są oczywiście ważne, jednak istotny jest również efekt i to, czy wykonujemy zadania rzetelnie oraz poprawnie. To, że coś zajmuje nam mało czasu, nie będzie zaletą, jeżeli zrobimy to po łebkach.
- Wiedza - w wielu zawodach kluczowe jest ciągłe kształcenie się i zdobywanie wiedzy. Jej poziom nie powinien stać w miejscu, a już na pewno się zmniejszać.
- Komunikacja z innymi/współpraca - istotne jest to, czy potrafimy rozmawiać ze współpracownikami, unikamy konfliktów i staramy się być po prostu mili. Często oceniana jest również zdolność pracy w grupie.
- Etyka - na uczciwości i etycznym zachowaniu pracownika bardzo zależy pracodawcom. Nic w tym dziwnego, w końcu muszą dbać o to, aby w firmie nie działo się nic niezgodnego z prawem. Poza tym warto sprawdzać, czy ktoś nie wysługuje się innymi, wykonuje zadania niesamodzielnie, skraca sobie drogę i nie pracuje zgodnie z przepisami.
- Samodzielność - szukanie pomocy i pytania nie są czymś złym, nie ma co do tego wątpliwości. Jednak jeżeli staż zawodowy rośnie, a pytań wciąż przybywa, nie potrafimy sobie poradzić z zadaniami, które już wykonywaliśmy, nie dbamy o to, żeby zapamiętać czy zapisać sobie procedury, z pewnością nie będzie to brane za zaletę.
- Pomysłowość - w wielu firmach ceniona jest również kreatywność, wychodzenie z inicjatywą, przedstawianie własnych pomysłów i rozwiązań.
Jak powinna wyglądać ocena pracownicza?
Ażeby ocena pracownicza przyniosła korzyści zarówno firmie, jak i pracownikom, powinna mieć z góry jasno określone kryteria. Musimy wiedzieć, w jakich kwestiach będziemy oceniani. Nie chodzi tutaj przecież o złapanie kogoś na gorącym uczynku. Niektórzy twierdzą, że kiedy pracownicy poznają kryteria, zaczną się bardziej pilnować i nie będzie możliwe sprawdzenie ich prawdziwej natury. Warto jednak spojrzeć na to z innej strony - pracownik będzie wiedział, nad czym pracować, tym samym będzie starał się być jak najlepszym w tych kwestiach, podniesie się więc wydajność jego pracy. Ukrywanie czegokolwiek w tym przypadku mija się z celem.
Warto również zapewnić odpowiednią atmosferę rozmowy, pokazać, że pracownicy mogą dyskutować, przekazywać swoją opinię, mieć inne zdanie i nie przyniesie to konsekwencji.
Ocena pracownicza nie powinna się skupiać tylko na cechach negatywnych. Oczywiście, jeżeli pracownik zrobił coś nie tak, musi o tym wiedzieć, by nad tym pracować, jednak jeżeli mimo wielu dobrze wykonanych zadań, osoby przeprowadzające rozmowę skupiają się tylko na wadach i potknięciach, nic z tego nie wyniknie - ewentualnie poczucie niesprawiedliwości, brak motywacji czy nawet swojego rodzaju bunt.
Z drugiej strony mówienie jedynie o pozytywach również mija się z celem, warto chwalić, ale niedopracowanych kwestii nie powinno się zamiatać pod dywan. Trudno przekazywać negatywne kwestie, ale nie wolno ich pomijać.
Często również dzieje się tak, że jedna zła rzecz zdaje się przekreślać wszystko, co dobre. Pracownik mógł świetnie wykonywać swoje zadania przez cały miesiąc, a dodatkowo pomagać innym, ale spóźnił się też na ważne szkolenie - nawet jeżeli było ono kluczowe, nie powinno przekreślać pozytywów! Podobnie jest również w innym przypadku - przez pół roku pracownik wykonywał zadania wzorowe, lecz w miesiącu oceny zawalił jeden z deadline’ów. Nie powinno się skupiać jedynie na tym wydarzeniu. Co prawda jest “świeże”, jednak nie można zapomnieć o całym wcześniejszym okresie.
Co daje ocena pracownicza?
Ocena pracownicza przede wszystkim pozwala dostrzegać postępy. Wiemy, co powinniśmy poprawić, na czym się skupić, co nam nie wychodzi, a co wychodzi doskonale. Możemy poczuć się bardziej zmotywowani do działania. Nie działamy na ślepo. Firma działa sprawniej, rotacje pracowników są mniejsze, a organizacja lepsza. Dlatego nie warto negatywnie podchodzić do oceny pracowniczej. W wielu przypadkach może tylko pomóc!