Poradnik Pracownika
Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych

Urlop dla pracownika przysposabiającego dziecko

Wiele osób decyduje się na adopcję dziecka bądź stworzenie rodziny zastępczej. Co więcej, przepisy określają, jakie prawa mają ubezpieczeni przysposabiający dziecko bądź przyjmujący je na wychowanie. Czy są one takie same, jak dla rodziców biologicznych? Sprawdź jaki wymiar ma urlop dla pracownika przysposabiającego dziecko.

Kto może skorzystać z urlopów związanych z rodzicielstwem?

Nie tylko osoby pracujące na podstawie umowy o pracę mogą skorzystać z prawa do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego czy urlopu na warunkach rodzicielskiego. Takie uprawnienia przysługują także osobom, które podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, czyli m.in. zleceniobiorcom lub osobom prowadzącym działalność gospodarczą. Dotyczy to również przypadku, gdy wykorzystywany jest urlop dla pracownika przysposabiającego dziecko.

Przysposobienie dziecka małżonka

Przez pojęcie adopcji można rozumieć przysposobienie przez oboje rodziców obcego dziecka, ale także przysposobienie przez jednego z małżonków dziecka drugiego małżonka. Osoba, która adoptuje dziecko swojego małżonka, ma więc prawo do skorzystania zarówno z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego jak i urlopu na warunkach urlopu rodzicielskiego.

Urlop dla pracownika przysposabiającego dziecko - na warunkach urlopu macierzyńskiego

Pracownik, przysposabiając dziecko lub przyjmując je na wychowanie, może skorzystać z takich samych uprawnień, co rodzice biologiczni. Pierwszym z nich jest urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, który można wykorzystać nie później niż do czasu ukończenia przez dziecko 7 lat, zaś w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do ukończenia 10. roku życia.

Urlop na zasadach urlopu macierzyńskiego udzielany jest na pisemny wniosek osoby zatrudnionej.

Urlop na warunkach macierzyńskiego przysługuje w wymiarze zależnym od ilości przysposobionych jednorazowo dzieci. I tak przy przyjęciu:

  • jednego dziecka pracownikowi przysługuje 20 tygodni urlopu,
  • dwojga dzieci - 31 tygodni,
  • trojga dzieci - 33 tygodni,
  • czworga dzieci - 35 tygodni,
  • pięciorga i więcej dzieci - 37 tygodni.

Rezygnacja z urlopu na warunkach macierzyńskiego

Po wykorzystaniu przez jednego z rodziców 14 tygodni urlopu macierzyńskiego istnieje możliwość zrezygnowania z pozostałej części tego urlopu. Może mieć to jednak miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy drugi rodzic przejmuje pozostałą część urlopu.

W przypadku urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego skorzystanie z 14 pierwszych tygodni nie jest obowiązkiem przybrana matka. Zatem nie ma przeszkód, aby to ojciec przysposabiający dziecko lub przyjmujący je na wychowanie jako rodzic zastępczy wykorzystał taki urlop jako pierwszy.

Urlop dla pracownika przysposabiającego dziecko -  na zasadach urlopu rodzicielskiego

Z tytułu przysposobienia dziecka zatrudniony może skorzystać również z urlopu ma warunkach urlopu rodzicielskiego.

Urlop na warunkach urlopu rodzicielskiego przysługuje w wymiarze:

  • 32 tygodni, jeżeli pracownik przysposobił jedno dziecko,
  • 34 tygodni - gdy adoptowano lub  przyjęto na wychowanie dwoje lub więcej dzieci.

Z urlopu na warunkach urlopu rodzicielskiego można skorzystać wyłącznie, jeżeli wykorzystano urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Wniosek o udzielenie urlopu na warunkach rodzicielskiego należy dostarczyć pracodawcy najpóźniej 21 dnia po przysposobieniu lub przyjęciu dziecka na wychowanie. Pracodawca jest zobowiązany do uwzględnienia takiego wniosku.

Zmiany, które mają wejść w życie w 2023 r., zakładają wydłużenie urlopu rodzicielskiego do: 41 tygodni – w przypadku przysposobienia jednego dziecka, 43 tygodnie – w przypadku przysposobienia więcej niż jednego dziecka jednocześnie. Dodatkowe 9 tygodni będzie przysługiwało wyłącznie jednemu z rodziców.

Zasiłek macierzyński

Osobom korzystającym z urlopów związanych z rodzicielstwem przysługuje zasiłek macierzyński. Również tym rodzicom, który wykorzystują urlop dla pracownika przysposabiającego dziecko. Jego wysokość w zależy od tego, czy został złożony wniosek o udzielenie tych urlopów. Jeżeli wniosek wpłynął do pracodawcy nie później niż 21 dni od daty adopcji lub przyjęcia dziecka na wychowanie, za czas urlopu na warunkach macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługuje świadczenie w wysokości 80%. Natomiast jeżeli wniosek nie został złożony, zasiłek będzie wynosić 100% za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz część urlopu rodzicielskiego, a za pozostały okres pracownik otrzyma 60% świadczenia.  

Wysokość zasiłku po zmianach wynikających z dyrektyw również ma się zmienić i będzie wynosić:

  • 70% podstawy za cały okres urlopu rodzicielskiego lub
  • 81,5% podstawy za 32-tygodniowy lub 34-tygodniowy okres urlopu rodzicielskiego – o ile matka złoży wniosek o urlop rodzicielski w ciągu 21 dni po porodzie. Wtedy jednak dodatkowy, 9-tygodniowy okres rodzicielskiego płatny będzie w wysokości 70% podstawy.

Urlop ojcowski

Urlop ojcowski, w odróżnieniu od urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, może wykorzystać wyłącznie adopcyjny ojciec. Urlop taki należy wykorzystać w terminie 2 lat liczonych od daty przysposobienia lub przyjęcia dziecka na wychowanie. Przysługuje on w wymiarze 14 dni i może zostać podzielony na dwie równe części.

Wniosek o urlop udzielenie urlopu ojcowskiego należy złożyć w nieprzekraczalnym terminie 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego.

Urlop ojcowski może zostać wykorzystany w czasie, gdy matka przebywa na urlopie na warunkach macierzyńskiego.

Dni wolne z tytułu opieki nad dzieckiem

Dni wolne z tytułu opieki nad dzieckiem przysługują rodzicom, którzy wychowują dziecko w wieku do 14 lat. Nie ma tutaj przewidzianych dodatkowych uprawnień, gdy wykorzystywany jest urlop dla pracownika przysposabiającego dziecko. Zwolnienie takie przysługuje w wymiarze 16 godzin albo 2 dni. Do pracownika należy decyzja o sposobie wykorzystania tego uprawnienia. Należy tutaj podkreślić, iż z takiego zwolnienia może skorzystać tylko jedno z rodziców.