Przeliczanie emerytur i rent według nowych reguł – najnowsze zmiany prawne

Na skróty

Obowiązują już zmiany wprowadzające korzystne zmiany dla ubezpieczonych w zakresie ustalania świadczeń emerytalno-rentowych. Dotyczy to zwłaszcza sposobu waloryzacji kwartalnej oraz trwałego rozwiązania kwestii tzw. emerytur czerwcowych. Z początkiem 2022 roku zaczęły także obowiązywać nowe zasady przeliczania emerytur i rent. Co przewidują przepisy zawarte w nowelizacji? Jak wygląda przeliczanie emerytur i rent? Szczegóły poniżej w artykule.

Ustawa emerytalna – podstawa prawna zmian

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwana dalej ustawą emerytalną, to akt prawny, który został objęty zmianami.

Regulacje zmieniające zawarto natomiast w art. 3 Ustawy z dnia 24 czerwca 2021 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, określanej dalej jako nowelizacja.

Zmiany w ustawie emerytalnej obowiązują odpowiednio od 18 września 2021 roku oraz od 1 stycznia 2022 roku.

Waloryzacja kwartalna oraz kwestia tzw. emerytur czerwcowych

Jedną z ważniejszych spraw, jakie unormowano w ramach nowelizacji, jest określenie na nowo zasad ustalania wysokości emerytury w drugim kwartale danego roku.

W przypadku ustalania wysokości emerytury w drugim kwartale danego roku ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku, z uwzględnieniem art. 25a ust. 2a ustawy emerytalnej (art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy emerytalnej).

W powyżej przytoczonym przepisie zawarto odwołanie do art. 25a ust. 2a ustawy emerytalnej, który jednocześnie stanowi podstawę prawną rozwiązania kwestii tzw. emerytur czerwcowych.

W razie ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku, waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego (art. 25a ust. 2a ustawy emerytalnej).

Warto dodać, że przepis art. 25a ust. 2a stosuje się również do ubezpieczonego, który wiek uprawniający do emerytury osiągnął po 31 maja danego roku (art. 25a ust. 2b ustawy emerytalnej).

Zobacz też

Czerwcowa emerytura – nowe i korzystne zasady dla emerytów!

W odniesieniu do omawianych przepisów ustawy emerytalnej stosuje się postanowienia przejściowe, czyli art. 17 nowelizacji. Zgodnie z tym przepisem art. 25a ust. 2 pkt 2 w nowym brzmieniu oraz wprowadzone w art. 25a ustawy emerytalnej ust. 2a i 2b mają zastosowanie do:

emerytur przyznanych na wniosek zgłoszony po 31 maja 2021 roku lub
przyznanych na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej

– osobom, które wiek emerytalny ukończyły po 31 maja 2021 roku.

Wskazane przepisy stosuje się także do rent rodzinnych przyznanych po osobach zmarłych po 31 maja 2021 roku.

W przypadku przyznania emerytury lub renty rodzinnej, o których była wyżej mowa, przed dniem wejścia w życie nowelizacji (18 września 2021 roku) emerytura i renta rodzinna podlega ponownemu przeliczeniu z uwzględnieniem przepisów art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy emerytalnej w nowym brzmieniu – w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji.

Wniosek o ponowne przeliczenie emerytury lub renty

W ramach nowelizacji dokonano również istotnych zmian w zakresie zasad przeliczania emerytur i rent. Jest to niezwykle istotne z punktu widzenia świadczeniobiorców pracujących podczas pobierania emerytury lub renty. Krótko mówiąc, po zmianach przepisy dotyczące przeliczania świadczeń uzyskały jednorodny charakter.

Na wniosek emeryta lub rencisty wysokość emerytury oraz renty ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art. 111–113 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 112 ustawy emerytalnej, jeżeli emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych, kwotę przysługującego świadczenia zwiększa się, doliczając:

do kwoty emerytury (o której mowa w art. 53 ustawy emerytalnej) lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy po 1,3% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów składkowych wskazanych w art. 6 ustawy emerytalnej;
do kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz do kwoty renty rodzinnej część wzrostu, o którym mowa powyżej w punkcie 1, ustaloną przy zastosowaniu wskaźnika procentowego określonego w odpowiednich przepisach ustawy emerytalnej (art. 62 ust. 2 lub art. 73 ust. 1).

Przy obliczaniu wzrostu doliczanego do wspomnianych świadczeń okresy składkowe ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Sposób oraz terminy i częstotliwość składania wniosków o ponowne przeliczenie świadczenia emerytalnego lub rentowego zostały – za pośrednictwem nowelizacji – ujednolicone poprzez nadanie nowego brzmienia art. 113 ustawy emerytalnej.

Art. 113 ust. 1 ustawy emerytalnej przewiduje, począwszy od 1 stycznia 2022 roku, że ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, poprzez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych, następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt lub rencista pozostaje w ubezpieczeniu, chyba że w kwartale kalendarzowym ustało ubezpieczenie.

Wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy może być złożony nie częściej niż raz w roku kalendarzowym (art. 113 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Przeliczanie emerytur i rent na nowych zasadach – najnowsze zmiany prawne. Podsumowanie

Z pewnością można stwierdzić, że nowelizacja z 24 czerwca 2021 roku wprowadza – w obrębie przepisów ustawy emerytalnej – korekty prawne, które zmierzają do ujednolicenia procedur dotyczących ustalania wysokości emerytury oraz przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych. Dzięki temu rozwiązaniu uległa kwestia tzw. emerytur czerwcowych. Zmiany odnoszące się do zasad ponownego ustalania wysokości emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy mają także duże znaczenie dla wszystkich świadczeniobiorców, w szczególności dla osób podejmujących aktywność zarobkową podczas pobierania emerytury lub renty.

Polecamy:

Mieszkanie bez wkładu własnego!