Przeliczenie emerytury – kto może skorzystać?

W ostatnich tygodniach wiele emerytów postanowiło złożyć wnioski o ponowne przeliczenie świadczeń. Stało się tak na skutek informacji o ogłoszeniu przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) tablic średniego dalszego trwania życia. Są to dane statystyczne uwzględniane przy ustalaniu wysokości świadczeń emerytalnych wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Nowo opublikowane przez GUS informacje dotyczące prognozowanego dalszego trwania życia są korzystne w kontekście obliczania wysokości emerytur. Czy jednak każdy może skierować do ZUS-u wniosek o przeliczenie emerytury? – odpowiedź na tak postawione pytanie zawarto poniżej w artykule.

Tablice średniego dalszego trwania życia a wysokość emerytury

Ogłoszone w ostatnim okresie tablice średniego dalszego trwania życia spowodowały pojawienie się informacji medialnych o możliwości przeliczenia emerytur na podstawie tych danych statystycznych. Wspomniane tablice stosuje się jako element ustalania wysokości świadczenia emerytalnego dla określonej grupy uprawnionych. Opublikowane tablice obowiązują w okresie od 1 kwietnia 2021 roku do 31 marca 2022 roku. Zgodnie z informacjami w nich zawartymi odnotowano spadek dalszego średniego trwania życia we wszystkich kategoriach wiekowych. Są to z pewnością niepokojące dane, paradoksalnie jednak – z punktu widzenia pobierających świadczenia emerytalne – również korzystne, oznacza to bowiem, że obliczenie emerytury będzie korzystniejsze. Jest to zależność polegająca na relacji: krótszy okres pobierania emerytury – wyższe świadczenie przyznane przez ZUS.

Czy jednak każdy emeryt będzie mógł wnioskować o przeliczenie?

Dla kogo przeliczenie emerytury na podstawie nowych tablic średniego dalszego trwania życia?

Kluczowym zagadnieniem w zakresie omawianej problematyki jest pytanie, czy każda osoba pobierająca emeryturę może skorzystać z procedury przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu nowych danych statystycznych dotyczących średniego dalszego trwania życia? Najkrótsza odpowiedź na tak postawione pytanie brzmi – nie. Cezura czasowa jest tu wyznaczona datą urodzenia świadczeniobiorców, którzy nabyli prawo do emerytur na nowych zasadach.

Oznacza to, że nowe tablice uwzględnia się w odniesieniu do osób spełniających powyższe kryterium wiekowe, które uzyskały uprawnienia emerytalne w okresie kwiecień 2021 roku–marzec 2022 roku (chodzi tu przede wszystkim o osiągnięcie ustawowego wieku emerytalnego).

Kto jeszcze może wnioskować o wyliczenie emerytury z uwzględnieniem nowych tablic? Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które:

• posiadają ustalone prawo do nowej emerytury i legitymują się okresami podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, po dniu, od którego przyznane zostały uprawnienia emerytalne i jednocześnie kierują do ZUS-u wniosek o doliczenie składek przekazywanych na konto ubezpieczonego po dacie ustalenia prawa do emerytury; powyższy wniosek złożony od kwietnia 2021 roku do marca 2022 roku będzie rozpatrywany z uwzględnieniem nowych tablic średniego dalszego trwania życia, innymi słowy kwota doliczenia będzie wyższa. Wniosek o uzupełnienie składek opłacanych przez ubezpieczonego po ustaleniu prawa do emerytury (zewidencjonowanych na koncie) składa się raz w roku bądź też w przypadku ustania ubezpieczenia; 
• posiadają ustalone prawo do nowej emerytury w ubiegłych latach, lecz wspomniane uprawnienia emerytalne uległy zawieszeniu w związku z kontynuowaniem zatrudnienia u pracodawcy, u którego pozostawały w stosunku pracy przed terminem uzyskania prawa do emerytury. W tym przypadku warunkiem zastosowania korzystniejszych zasad obliczania emerytury jest zakończenie zatrudnienia w okresie od kwietnia 2021 roku do końca marca 2022 roku. 

Spełnienie przedstawionych dotychczas przesłanek jest zatem warunkiem koniecznym do tego, aby ZUS przyjął wniosek o ponowne przeliczenie emerytury przy zastosowaniu danych statystycznych zawartych w tablicach średniego dalszego trwania życia, które obowiązują w okresie od 1 kwietnia 2021 roku do 31 marca 2022 roku. 

Komu ZUS odmówi przeliczenia emerytury na nowych zasadach?

Jak już wcześniej wyjaśniono, z prawa do przeliczenia emerytury według nowych zasad, przy wykorzystaniu korzystniejszych tablic średniego dalszego trwania życia, mogą skorzystać wyłącznie osoby ubezpieczone spełniające określone warunki. Wnioski pozostałych osób w sprawie ponownego przeliczenia emerytury zostaną rozpatrzone przez ZUS negatywnie.

Przeliczenia emerytur nie będzie można zastosować w stosunku do:

• emerytów niepracujących z tzw. starego portfela, urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku, którzy nabyli świadczenie emerytalne w ramach poprzedniego systemu;
• ubezpieczonych niepracujących, urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, którzy nabyli prawo do emerytury na nowych zasadach (skorzystali już zatem z wyliczenia emerytury na podstawie tablic średniego dalszego trwania życia obowiązujących w poprzednich okresach). 

Przeliczenie emerytury – kto może skorzystać? Podsumowanie

Wskutek pojawiających się w przestrzeni publicznej doniesień o możliwości przeliczenia emerytur na nowych, korzystniejszych warunkach – wynikających z publikacji nowych tablic średniego dalszego trwania życia – wielu ubezpieczonych postanowiło skierować wnioski w tej sprawie do ZUS-u. Wspomniane tablice dotyczą jednak konkretnego okresu, w jakim można je stosować (kwiecień 2021–marzec 2022). Drugim istotnym elementem warunkującym możliwość przeliczenia jest status ubezpieczonego. Osoby niepracujące, które nabyły uprawnienia emerytalne w tzw. starym systemie, nie mogą przeliczyć swych emerytur. Osoby z nowego systemu również nie będą objęte przeliczeniem, jeżeli nie pracują podczas pobierania emerytury.