Niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia (uwzględnienie oświadczeń)
Początkiem 2023 roku weszło w życie kilka istotnych zmian podatkowych, które uchwalone zostały już w lipcu poprzedniego roku tzw. ustawą Polskiego Ładu 2.0. W związku z przeszło półrocznym opóźnieniem niewiele osób ma świadomość tego, że nowe przepisy powodują, iż pracownicy otrzymują niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia. W artykule znajdziesz wyjaśnienie, dlaczego tak się dzieje.
Oświadczenia dotyczące naliczenia zaliczek na podatek
Od 2023 roku diametralnie zmienił się wzór formularza PIT-2. Rządzący, aby ułatwić rozliczenia zarówno pracodawcom, jak i pracownikom, stworzyli druk, w którym zatrudniony może wskazać, jakie parametry ma przyjąć zatrudniający podczas wyliczania zaliczek na podatek z wynagrodzenia.
W PIT-2 znajdziemy takie wnioski i oświadczenia jak:
- oświadczenie podatnika składane płatnikowi o stosowaniu pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek;
- oświadczenie podatnika składane płatnikowi, o którym mowa w art. 42e ustawy, o stosowaniu pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek;
- oświadczenie podatnika składane płatnikowi o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów (z małżonkiem / jako osoba samotnie wychowująca dziecko);
- oświadczenie podatnika składane zakładowi pracy w sprawie korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów;
- oświadczenie podatnika składane płatnikowi w sprawie zwolnień, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy;
- wniosek podatnika składany płatnikowi o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów uzyskania przychodów;
- wniosek podatnika składany płatnikowi o rezygnację ze stosowania 50-procentowych kosztów uzyskania przychodu;
- wniosek podatnika składany płatnikowi w sprawie niepobierania zaliczek w roku podatkowym.
Niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia - 3 przyczyny
Każdy ze wspomnianych wniosków czy oświadczeń stosowany powinien być przez pracodawcę przez cały okres zatrudnienia. Sytuacja zmienia się jednak po zakończeniu umowy o pracę. Wówczas pracodawca zobowiązany jest do tego, aby zaliczki naliczać inaczej niż w złożonej przez pracownika dyspozycji. Nie tylko pracownicy, lecz także pracodawcy dziwią się, dlaczego otrzymują niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia. Poniżej przedstawiamy trzy najczęstsze przyczyny takiego stanu rzeczy.
Ulga podatkowa po ustaniu zatrudnienia
Pracownik może złożyć oświadczenie o wysokości kwoty zmniejszającej podatek, jaką chciałyby mieć stosowaną podczas wyliczania zaliczek na PIT. Może wybrać trzy warianty:
- wykorzystać ją w całości u jednego pracodawcy (płatnika);
- wykorzystać ją po połowie u dwóch pracodawców (płatników);
- wykorzystać ją w podziale na trzy części po 100 zł u każdego z pracodawców (płatników).
Jednakże to oświadczenie obowiązuje wyłącznie w trakcie zatrudnienia. Oznacza to, że jeśli pracownik otrzyma ostatnie wynagrodzenie w dniu późniejszym niż ostatni dzień stosunku pracy, to pracodawca nie powinien stosować kwoty zmniejszającej podatek w obliczeniach zaliczki w ogóle.
Przykład 1.
Pan Maciej 30 kwietnia rozwiązuje umowę o pracę z obecnym pracodawcą, a ostatnie wynagrodzenie otrzyma 10 maja. Jego wynagrodzenie wynosi 5000,00 zł brutto. Pozostałe parametry do obliczenia wynagrodzenia netto:
- korzysta z 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300,00 zł);
- zakład pracy znajduje się w miejscowości zamieszkania (koszty uzyskania przychodu 250,00 zł);
- nie jest uczestnikiem PPK;
- składki społeczne finansowane przez pracownika: 685,50 zł;
- składka zdrowotna finansowane przez pracownika: 388,31 zł.
Ile wynosi zaliczka na podatek od wynagrodzenia wypłaconego przed i po ustaniu zatrudnienia?
Obliczenie zaliczki na PIT przy wypłatach w trakcie zatrudnienia wygląda następująco:
- podstawa opodatkowania: 5000,00 zł - 685,50 zł - 250,00 zł = w zaokrągleniu 4065,00 zł;
- naliczona zaliczka na podatek: 4065,00 zł × 12% = 487,80 zł;
- należna zaliczka na podatek: 487,80 zł - 300,00 zł = w zaokrągleniu 188,00 zł.
Wynagrodzenie netto wyniesie: 5000,00 zł - 685,50 zł - 388,31 zł - 188,00 zł = 3 738,19 zł
Natomiast w związku z tym, że 10 maja pracownik nie będzie już zatrudniony, to zaliczka na podatek będzie należna w kwocie 488,00 zł (bez uwzględniania kwoty zmniejszającej podatek), czyli wynagrodzenie na rękę będzie niższe o 300,00 zł i wyniesie 3438,19 zł.
Podwyższone koszty uzyskania przychodu po zakończeniu umowy
Pracownicy mieszkający poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, mogą korzystać z tzw. podwyższonych kosztów uzyskania przychodu w wysokości 300,00 zł (podstawowe wynoszą 250,00 zł). Składając pracodawcy oświadczenie dotyczące KUP, pracownik musi być świadomy, że wygasa ono wraz z dniem zakończenia zatrudnienia. W przypadku wypłat następujących w okresie późniejszym niż ostatni dzień umowy stosuje się w obliczeniach koszty uzyskania przychodu w wysokości podstawowej 250,00 zł co powoduje niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia.
Przykład 2.
Załóżmy, że pan Maciej z przykładu pierwszego złożył jednak oświadczenie o korzystaniu z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Jak wtedy zmieni się jego wypłata po ustaniu zatrudnienia?
1) Obliczenie zaliczki na PIT przy wypłatach w trakcie zatrudnienia wygląda następująco:
- podstawa opodatkowania: 5000,00 zł - 685,50 zł - 300,00 zł = w zaokrągleniu 4015,00 zł;
- naliczona zaliczka na podatek: 4015,00 zł × 12% = 481,80 zł;
- należna zaliczka na podatek: 487,80 zł - 300,00 zł = w zaokrągleniu 182,00 zł.
Wynagrodzenie netto wyniesie: 5000,00 zł - 685,50 zł - 388,31 zł - 182,00 zł = 3744,19 zł
2) Obliczenie zaliczki na PIT przy wypłatach po ustaniu zatrudnienia wygląda następująco:
podstawa opodatkowania: 5000,00 zł - 685,50 zł - 250,00 zł = w zaokrągleniu 4065,00 zł;
należna zaliczka na podatek: 4065,00 zł × 12% = 487,80 zł, w zaokrągleniu 488,00 zł (nie uwzględniamy już kwoty zmniejszającej podatek).
Wynagrodzenie netto wyniesie: 5000,00 zł - 685,50 zł - 388,31 zł - 488,00 zł = 3 438,19 zł
Różnica w wynagrodzeniu wypłaconym przed i po ustaniu wynagrodzenia wynosi zatem 306,00 zł.
Pobór zaliczek od wynagrodzenia byłego pracownika
Osoby, które oświadczą, że ich dochód w ciągu roku nie przekracza kwoty 30 000,00 zł, mogą wnioskować o niepobieranie zaliczek na PIT od ich wynagrodzenia. Jednak tak samo jak w przypadku dwóch poprzednich i to oświadczenie nie powinno być przez pracodawcę respektowane w przypadku wypłat mających miejsce po ustaniu zatrudnienia. Innymi słowy, wtedy zawsze zaliczka na PIT musi zostać pobrana co z kolei powoduje niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia.
Przykład 3.
Pani Jadwiga pobiera emeryturę, podjęła pracę na podstawie umowy zlecenie, nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu. Jej wynagrodzenie wynosi 1000,00 zł brutto miesięcznie. Złożyła u zleceniodawcy PIT-2, gdzie wnioskuje o niepobieranie zaliczek na PIT w związku z tym, że jej dochody nie przekroczą w ciągu roku 30 000,00 zł. 15 lipca strony postanowiły zakończyć współpracę, a ostatnia wypłata będzie miała miejsce 30 lipca. Czy zleceniodawca powinien stosować wniosek złożony przez panią Jadwigę przy naliczaniu ostatniego wynagrodzenia? Ile będzie wynosiła różnica w wynagrodzeniu?
Nie, zleceniodawca nie powinien stosować wniosku pracownicy o niepobieranie zaliczek na PIT przy wypłacaniu wynagrodzenia 30 lipca. Wynagrodzenie netto wypłacane w trakcie zatrudnienia wynosiło 807,53 zł.
Natomiast po ustaniu zatrudnienia wyniesie 722,53 zł w związku z poborem zaliczki na PIT.
Podsumowując, pracownicy muszą przygotować się na to, że mogą otrzymać niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia w związku z zaprzestaniem stosowania części oświadczeń podatkowych przez pracodawcę. Ma to na celu uchronić osoby pracujące przed pobieraniem zbyt niskiego podatku, co często zdarza się, kiedy po zakończeniu współpracy z jednym pracodawcą podejmujemy pracę w innym zakładzie pracy i w jednym miesiącu otrzymujemy kilka wypłat, gdzie nasze oświadczenia uwzględnione są podwójnie. Gdy tak się dzieje, powoduje to konieczność dopłaty PIT podczas sporządzania zeznania rocznego. Natomiast dzięki zastosowaniu się do powyższych reguł takiej niedopłaty można uniknąć.
