Kiedy możliwe jest złożenie oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów

Jednym z podstawowych obowiązków gminy nałożonych przepisami Ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, jest organizowanie między innymi zbiórek odpadów i nieczystości ciekłych. Ustawodawca nowelizacją ww. ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 roku, która weszła w życie 23 września 2021 roku, w sposób znaczący uniemożliwił swobodne dołączanie i rezygnowanie z systemu zbiórki odpadów przez przedsiębiorców. Czego dotyczą ograniczenia? Czy obywatel może w ogóle zrezygnować z systemu zbiórki odpadów? Kiedy możliwe jest złożenie oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów? Odpowiedź poniżej.

Obowiązek właścicieli do utrzymania czystości

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez:

1. wyposażenie nieruchomości w worki lub pojemniki przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych, utrzymanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym oraz utrzymanie w odpowiednim stanie sanitarnym i porządkowym miejsc gromadzenia odpadów, chyba że na mocy uchwały rady gminy, o której mowa w art. 6r ust. 3, obowiązki te w całości lub w części przejmie gmina jako część usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za uiszczoną przez właściciela opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
2. przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku, gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych; przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych;
3. zbieranie w sposób selektywny powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz sposobem określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1;
4. gromadzenie nieczystości ciekłych w zbiornikach bezodpływowych;
5. pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi;
6. uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego, położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych;
7. realizację innych obowiązków określonych w regulaminie.

Obowiązki gminy

Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.

Do 23 września 2021 roku właściciele nieruchomości niezamieszkałych mogli w dowolnym momencie przystępować do zbiórek odpadów organizowanych przez gminę, jak również do systemu zbiórki odpadów. Ustawodawca wprowadził jednak ograniczenie czasowe związane z możliwością rezygnacji z systemu zbiórki odpadów organizowanego przez gminę.

Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.

Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, a co za tym idzie – w tym zakresie istnieje obowiązek uchwałodawczy organu stanowiącego gminy. Natomiast w pozostałym zakresie, w odniesieniu do innych nieruchomości, uchwała taka może, lecz nie musi być podjęta.

Jak wskazuje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 18 listopada 2021 roku (I SA/Ol 573/2): „Uchwała na podstawie art. 6c ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach może zostać wydana odrębnie, gdyż ustawa nie przewiduje wymogu określenia kwestii dotyczących nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych w jednej uchwale. Nawet w przypadku braku wydania uchwały dotyczącej kwestii nieruchomości niezamieszkałych nie stanowiłoby to uzasadnienia dla stwierdzenia nieważności uchwały regulującej materię z art. 6c ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach”.

W przypadku, gdy rada gminy w drodze uchwały, o której mowa wyżej, postanowi o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany udzielić zamówienia publicznego w trybie przetargu zorganizowanego na podstawie przepisów Ustawy z dnia 11 września 2019 roku – Prawo zamówień publicznych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli tych nieruchomości.

Złożenie oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów

Zgodnie z art. 6c ust. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciel nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, może w terminie 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały podjętej przez radę gminy, o której mowa wyżej, złożyć wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta pisemne oświadczenie o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę na podstawie tej uchwały. W oświadczeniu właściciel nieruchomości wskazuje gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę, z którymi zawarł umowę, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, oraz dołącza do oświadczenia kopię tej umowy, pod rygorem nieskuteczności oświadczenia. Oświadczenie jest skuteczne od dnia wejścia w życie uchwały, o której mowa w ust. 2, i nie może być odwołane przez okres obowiązywania umowy w sprawie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, zawartej po dniu ogłoszenia tej uchwały.

Przykład 1.

Pan Jan prowadzi działalność na terenie gminy A. Gmina A podjęła uchwałę 25 grudnia 2021 roku o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy. Pan Jan chce we własnym zakresie zawrzeć umowę z przedsiębiorcą odbierającym odpady. Do kiedy może złożyć oświadczenie o wyłączeniu z systemu odbierania odpadów?

Termin 60 dni na złożenie oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę upływa 60. dnia liczonego od momentu opublikowania uchwały rady gminy. Jeżeli uchwała została podjęta 25 grudnia 2021 roku, a została opublikowana 10 stycznia 2022 roku, to wówczas od tego dnia należy liczyć okres 60 dni na złożenie oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę. Po tym terminie pan Jan będzie miał możliwość na złożenie oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę dopiero po upływie okresu trwania umowy zawartej między gminą A a podmiotem wyłonionym w procedurze zamówień publicznych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany do zamieszczenia na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu gminy, na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji o zamiarze przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, wyznaczając jednocześnie termin nie krótszy niż 60 dni od dnia zamieszczenia tej informacji na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu gminy, na:

1. odwołanie przez właściciela nieruchomości oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę, jeżeli nieruchomość jest wyłączona z tego systemu na podstawie tego oświadczenia;
2. złożenie przez właściciela nieruchomości oświadczenia spełniającego wymagania, o których mowa w ust. 3a, o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę, jeżeli właściciel nieruchomości jest objęty tym systemem.

W związku z tym kolejna możliwość wystąpienia z oświadczeniem o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę nastąpi w chwili, gdy gmina ogłosi kolejny przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy.