Świadczenia z ZFŚS – czy przysługują na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym?
Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych reguluje, jaka grupa może korzystać ze świadczeń finansowanych w ramach tego funduszu. Są to przede wszystkim pracownicy – zarówno ci obecnie zatrudnieni, jak i ci, którzy już nie pracują. Pojawia się jednak pytanie, co w sytuacji, jeśli pracownicy przebywają na urlopach wychowawczym lub bezpłatnym. Czy wtedy świadczenia z ZFŚS przysługują?
Urlop bezpłatny
Przepisy ZFŚS nie regulują wprost, czy pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym ma prawo do uzyskania świadczenia z ZFŚS. W ustawie (art. 2 pkt 5) określony jest katalog osób uprawnionych do korzystania ze środków funduszu. Są to pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści, czyli byli pracownicy wraz z rodzinami oraz inne osoby, którym prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych przyznał pracodawca w regulaminie funduszu. Jak widać nie jest to zamknięty katalog, nie ma też sztywnych wyłączeń. Ponadto warto zauważyć, że pracownik, mimo że przebywa na urlopie bezpłatnym, nadal jest pracownikiem danej firmy, nie traci bowiem statusu osoby pracującej, a więc w tym ujęciu powinien zachować prawo do wypłaty świadczeń z ZFŚS.
Należy jednak zwrócić uwagę, że podczas przebywania na urlopie bezpłatnym pracownik, choć formalnie jest nim nadal, niejako zostaje zawieszony zarówno w obowiązkach pracowniczych, jak i zawieszeniu ulegają jego uprawnienia. W tym kontekście może utracić także prawo do korzystania ze środków ZFŚS. Choć ustawodawca nie wskazuje wprost, że urlop bezpłatny całkowicie dyskwalifikuje pracownika w aspekcie wypłat z funduszu, to pracodawca może zawrzeć odpowiedni zapis w wewnętrznym regulaminie dotyczącym ZFŚS i tam określić czy pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym mają prawo do korzystania z niego. Należy jednak pamiętać, że regulamin ten co do zasady nie może ograniczać kręgu osób uprawnionych do korzystania z funduszu czy z poszczególnych świadczeń.
Urlop wychowawczy a świadczenia z ZFŚS
Urlop wychowawczy podobnie jak bezpłatny nie powoduje utraty statusu pracownika przez osobę, która na nim przebywa. W ustawie o ZFŚS również nie znajdziemy informacji, aby urlop wychowawczy ograniczał prawo do korzystania ze środków funduszu. Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń z ZFŚS oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnione jest przede wszystkim od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z niego. Wyłączenie osoby przebywającej na urlopie wychowawczym z katalogu osób uprawnionych do pobierania świadczeń socjalnych mogłoby naruszyć zasadę, że świadczenie przyznawane jest na podstawie wyłącznie kryterium socjalnego.
Ustawodawca pozwolił pracodawcy na pewną dobrowolność w określaniu katalogu osób, którym należy się wypłata z ZFŚS. Należy jednak pamiętać, że głównym kryterium w przyznawaniu świadczeń z funduszu powinno być kryterium socjalne, nie natomiast długość przepracowanego okresu czy też fakt przebywania na urlopach, czy to bezpłatnym, czy wychowawczym. W tym aspekcie zarówno urlop bezpłatny jak i wychowawczy w żaden sposób nie wpływają na utratę prawa do świadczeń z ZFŚS, chyba że zapisy w regulaminach stanowią inaczej.
