Jak zmienią się wynagrodzenia kierowców (pakiet mobilności)?

Pakiet mobilności stanowi zbiór przepisów mających na celu wdrożenie i stosowanie przepisów unijnych w ramach krajowego systemu prawnego. Regulacje te mają doprowadzić do ujednolicenia procedur w zakresie transportu drogowego na obszarze całej wspólnoty. Dotyczy to także stawek wynagrodzenia kierowców realizujących międzynarodowe przewozy drogowe. Zlikwidowano ponadto możliwość wypłaty kierowcom wykonującym wspomniane przewozy należności z tytułu podróży służbowych. Jak to wpłynie na wynagrodzenia kierowców? Piszemy na ten temat poniżej.

Co to jest pakiet mobilności?

Na wstępie należy dodać, że przepisy niezbędne do wprowadzenia pakietu mobilności do krajowych regulacji zawarto w Ustawie z dnia 26 stycznia 2022 roku o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw, zwanej dalej „nowelizacją”.

W ramach pakietu skorygowano ponadto zasady delegowania i wynagradzania kierowców wykonujących międzynarodowy transport drogowy.

Przepisy nowelizacji wchodzą w życie 1 marca 2022 roku, przy czym w poszczególnych przypadkach przewidziano inne terminy, mianowicie: 2 lutego, 21 lutego oraz 29 maja 2022 roku.

Podróże służbowe tylko w ramach krajowych przewozów drogowych

W ramach nowelizacji zmianie uległ art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku, w którym zdefiniowano pojęcie „podróż służbowa”. Oznacza to, że podróżą służbową jest każde zadanie służbowe realizowane w ramach krajowych przewozów drogowych polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy:

1. przewozu drogowego poza siedzibę pracodawcy, na którego rzecz kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddziały, lub 
2. wyjazdu poza miejscowość, o której mowa w pkt 1, w celu wykonania przewozu drogowego.

Kierowcy wykonującemu krajowe przewozy drogowe w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77(5) § 3-5 kp.

W konsekwencji warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej kierowcy zatrudnionemu u innego pracodawcy spoza sfery budżetowej określa się w układzie zbiorowym pracy (uzp) lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty uzp lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania.

W razie braku odpowiednich postanowień w uzp, regulaminie wynagradzania lub umowie o pracę kierowcy przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej na zasadach określonych w rozp. w sprawie podróży służbowych. Można zatem uznać, że w odniesieniu do krajowych podróży służbowych nowelizacja przewiduje zmiany doprecyzowujące, lecz nie rewolucyjne.

Pracownicy delegowani – zasadnicze zmiany

Zasadnicze zmiany wynikające z pakietu mobilności odnoszą się do pracowników delegowanych, ponieważ z początkiem lutego 2022 roku kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych będzie miał prawo do wynagrodzenia przysługującego w wysokości obowiązującej na terenie danego państwa Unii Europejskiej (UE).

Nowe rozwiązania w zakresie delegowania będą miały zastosowanie w odniesieniu do kierowców wykonujących:

• transport kabotażowy – polegający na wykonywaniu przewozów pojazdem zarejestrowanym w innym kraju lub przez firmę z innego państwa niż państwo, gdzie jest realizowana usługa;
• przewozy typu cross-trade (przewozy przerzutowe), przez co rozumie się wykonywanie transportu pomiędzy dwoma krajami przez przewoźnika, który nie posiada siedziby centrali w żadnym z tych państw.

Przepisów o delegowaniu nie stosuje się jednak w przypadku:

1. przewozów tranzytowych, w tym transportu bilateralnego (dwustronnego);
2. przewozów kombinowanych (intermodalnych) – polegających na połączeniu co najmniej 2 różnych rodzajów transportu, np. morskiego i drogowego.

Jak już wspomnieliśmy, prawo do należności z tytułu podróży służbowych będą mieli pracownicy realizujący przewozy krajowe, natomiast kierowcy wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie są w podróży służbowej w rozumieniu art. 77(5) § 1 kp (art. 21b ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku).

Stanowi to zasadniczą zmianę, gdyż dotychczas wypłatę przysługującą kierowcom wykonującym przewóz międzynarodowy tworzyły 2 elementy: wynagrodzenie (płaca zasadnicza i dodatki) oraz należności z tytułu podróży służbowej (przede wszystkim diety i ryczałty noclegowe). Po zmianach wynikających z pakietu mobilności drugi ze wskazanych składników nie będzie już uwzględniany (według szacunków firm transportowych stanowił on w wielu przypadkach około 70% poborów kierowcy).

Jak w związku z tym będzie obliczana płaca dla kierowców będących w trasie poza granicami Polski? Dla ustalenia przysługujących im należności będzie uwzględniane wyłącznie wynagrodzenie z dodatkami płacowymi (z tytułu pracy w nadgodzinach i w porze nocnej oraz dyżurów i inne).

Wynagrodzenie zasadnicze nie będzie jednak ustalane według stawek krajowych (jak do tej pory), tylko w wysokości obowiązującej na obszarze państwa, w którym kierowca realizuje usługę transportową.

Do kierowców realizujących międzynarodowe przewozy drogowe będą miały zastosowanie – w zakresie ustalania podstawy wymiaru podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) – przepisy dotyczące osób zatrudnionych w kraju i przebywających czasowo za granicą, wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 20 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu natomiast do oskładkowania stosuje się § 2 ust. 1 pkt 16 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (rozp. w sprawie składek).

Prognozowane przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej określono na poziomie 5922 zł.

Przykład 1.

Kierowca wykonujący przewozy międzynarodowe uzyskał w kwietniu 2022 roku przychód w wysokości przekraczającej 5922 zł. W takiej sytuacji należy zastosować § 2 ust. 1 pkt 16 rozp. w sprawie składek, co oznacza konieczność obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy w kwocie nie niższej od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (5922 zł). W przypadku gdy w danym miesiącu przychód pracownika jest mniejszy od kwoty 5922 zł, to podstawa oskładkowania jest naliczana od tego przychodu na ogólnych zasadach (§ 2 ust. 1 pkt 16 rozp. w sprawie składek nie ma wówczas zastosowania).

Jak zmienią się wynagrodzenia kierowców (pakiet mobilności). Podsumowanie

Zmiany, jakie weszły w życie z początkiem lutego 2022 roku, wprowadzone na mocy pakietu mobilności, przewidują istotne korekty prawne w zakresie wynagradzania kierowców, przy czym dotyczy to osób wykonujących zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych. Wspomniani kierowcy nie będą już objęci przepisami o podróżach służbowych, zyskają natomiast uprawnienia płacowe ustalane według stawek obowiązujących na terytorium państwa, w którym jest realizowana usługa. Do kierowców będzie można równocześnie stosować ulgi podatkowe i składkowe do określonego limitu.