Urlop na żądanie – wzór wniosku do pobrania
Zgodnie z zapisami Kodeksu pracy każdemu pracownikowi przysługuje określona pula dni urlopu wypoczynkowego do wykorzystania w danym roku kalendarzowym. Warto podkreślić, że pracownik nie może zrzec się swojego urlopu wypoczynkowego. W jego ramach został wyodrębniony specyficzny rodzaj urlopu wypoczynkowego, tzw. urlop na żądanie. Ile dni takiego urlopu przysługuje pracownikowi w ciągu roku? Szczegółowe opracowanie tego tematu znajdziesz w naszym artykule wraz z darmowym wnioskiem urlopowym do pobrania!
Pobierz darmowy wzór wniosku o udzielenie urlopu na żądanie w formacie PDF oraz DOC
Urlop na żądanie
Urlop na żądanie to rodzaj urlopu wypoczynkowego, który ma na celu zapewnienie pracownikom możliwości wybrania dnia wolnego w wyjątkowych, niezaplanowanych, niedających się przewidzieć na etapie ustalania planu urlopowego okolicznościach.
Standardowy urlop wypoczynkowy przysługuje pracownikowi w wymiarze:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Urlop na żądanie przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu w ramach umowy o pracę w tym samym wymiarze, niezależnie od stażu zawodowego, jaki posiada.
Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
Pula przysługującego pracownikowi 4-dniowego urlopu na żądanie jest już wpisana w podstawowy wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika gwarantowanego art. 154 Kodeksu pracy.
Przykład 1.
Jan Kowalski posiada 15-letni staż pracy, w związku z czym wymiar jego urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym wynosi 26 dni. W 2023 roku pracownik wykorzystał całą swoją pulę urlopową, po czym z przyczyn prywatnych złożył wniosek u swojego pracodawcy o udzieleniu mu urlopu na żądanie w wymiarze 2 dni. Pracodawca nie udzielił pracownikowi zgody na wykorzystanie urlopu na żądanie, ponieważ ten nie posiadał już dostępnego urlopu wypoczynkowego.
Co istotne, art. 1673 Kodeksu pracy wskazuje również wprost, że łączny wymiar urlopu na żądanie nie może przekroczyć w roku kalendarzowym 4 dni, niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik pozostaje w kolejnych stosunkach pracy.
Urlop na żądanie – podstawa jego udzielenia
Podstawą udzielenia pracownikowi urlopu na żądanie jest poinformowanie pracodawcy o konieczności wykorzystania tego urlopu. Przepisy nie wskazują wprost, jaka forma wnioskowania o urlop na żądanie jest poprawna – zazwyczaj dokonuje się tego drogą telefoniczną lub mailową, natomiast zawsze preferowane jest złożenie przez pracownika odpowiedniego wniosku urlopowego.
Pracownik zobowiązany jest poinformować swojego pracodawcę o konieczności wykorzystania dnia urlopu na żądanie najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, lecz przed rozpoczęciem dnia pracy. Daje to pracodawcy szansę na rozpatrzenie prośby, ponieważ pomimo że przepisy jasno wskazują, iż pracownik ma prawo do urlopu na żądanie, to jednak pracodawca musi wyrazić zgodę na jego udzielenie.
„W ocenie Sądu Najwyższego nie istnieją żadne racjonalne argumenty dla uzasadnienia stanowiska, że zawartemu w art. 167(2) k.p. pojęciu „udzielić urlopu” należy nadawać jakieś inne znaczenie normatywne, a w szczególności, że do wykorzystania tego urlopu uprawnia pracownika samo złożenie wniosku, będącego żądaniem w rozumieniu art. 167(2) k.p. Pracownik nie może zatem rozpocząć urlopu „na żądanie”, dopóki pracodawca nie wyrazi na to zgody, czyli nie udzieli mu takiego urlopu”.
Wydane orzeczenie Sądu Najwyższego potwierdza fakt, że pracodawca w niektórych sytuacjach może odmówić udzielenia pracownikowi urlopu na żądanie. Jakie to sytuacje? Na pewno te, które uzasadnia art. 100 § 2 pkt 4 Kodeksu pracy oraz przypadki, w których pracodawca odmawia udzielenia urlopu na żądanie w związku z dbałością o dobro zakładu pracy.
Kiedy urlop na żądanie może zostać uznany za bezpodstawny?
Celem wyodrębnienia w przepisach Kodeksu pracy urlopu na żądanie było zapewnienie pracownikom możliwości skorzystania z przysługującego im urlopu również w przypadkach nagłych, których nie dało się przewidzieć z odpowiednim wyprzedzeniem. Podstawą do uznania wniosku o urlop na żądanie za bezpodstawny jest na przykład sytuacja, kiedy pracownik już wcześniej wiedział o tym, że w danym terminie nie będzie mógł świadczyć pracy, nie otrzymał od pracodawcy zgody na wykorzystanie urlopu wypoczynkowego, po czym zawnioskował o urlop na żądanie.
Czy niewykorzystany urlop na żądanie przechodzi na kolejny rok?
Pracownicy są na ogół świadomi, że niezrealizowany urlop wypoczynkowy w danym roku kalendarzowym zostaje przeniesiony na rok kolejny. Dzięki temu pula dni urlopowych do wykorzystania w danym okresie może wyjątkowo wynieść więcej niż przewidziane przepisami 20 lub 26 dni. Przedawnienie zaległego urlopu następuje dopiero po 3 latach.
Co się natomiast dzieje z niewykorzystanym w danym roku kalendarzowym urlopem na żądanie? Czy również zostaje przeniesiony na rok następny? Przepisy prawa nie uwzględniają takiej możliwości, zatem w danym roku kalendarzowym pracownik może wykorzystać maksymalnie 4 dni urlopu na żądanie.
Urlop na żądanie – podsumowanie
Art. 1672 oraz art. 1673 Kodeksu pracy stanowią podstawę prawną określającą normy dotyczące urlopu na żądanie. Urlop ten przysługuje każdemu pracownikowi bez wyjątku w maksymalnym wymiarze 4 dni w ciągu roku, z czego limit ten wchodzi w limit ogólnego urlopu wypoczynkowego pracownika.
