Urlop wypoczynkowy w systemie równoważnym

Pracuję w systemie równoważnym w różne dni tygodnia i przez różną liczbę godzin. Jak w takim razie wygląda kwestia mojego urlopu wypoczynkowego? Czy mogę wziąć urlop wypoczynkowy np. w niedzielę, a jeśli tak, to ile dni tego urlopu zostanie mi odjętych ze stanu urlopowego?

Adrian, Łódź

Urlop wypoczynkowy jest uprawnieniem pracowniczym, którego pracownik nie może się zrzec i za który należy mu się prawo do wynagrodzenia. W zależności od stażu pracy przysługuje on w określonym wymiarze 20 lub 26 dni.

Czym jest równoważny system czasu pracy?

System równoważnego czasu pracy jest określony w art. 135 Kodeksu pracy (dalej jako kp) i polega na tym, że w niektórych dniach czas pracy wydłuża się, na rzecz skrócenia go kiedy indziej albo udzieleniu dni wolnych od pracy. W tym systemie należy zaplanować czas pracy tak, aby w okresie rozliczeniowym jego dopuszczalny wymiar nie był przekroczony.

Urlop wypoczynkowy

Zgodnie z art. 152 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Prawo do urlopu zagwarantowane jest nie tylko w Kodeksie pracy, ale również w samej Konstytucji. Wymiar urlopu wynosi:

• 20 dni (20 dni x 8 godzin = 160 godzin urlopu) –  jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
• 26 dni (26 dni x 8 godzin = 208 godzin urlopu) –  jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wymiary urlopu wypoczynkowego podlegają proporcjonalnemu obniżeniu. Natomiast niepełny dzień urlopu powstały z obliczenia takiej proporcji zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Urlop wypoczynkowy w systemie równoważnym

Zgodnie z art. 154 kp urlop udzielany jest w dniach, które są dla pracownika dniami pracy. Zatem w przypadku gdy niedziela jest dniem pracy, możliwe jest wzięcie urlopu na ten dzień. Natomiast liczba godzin wykorzystanego urlopu powinna odpowiadać planowanej liczbie godzin pracy na dzień wykorzystywania urlopu.

Przyjmując ponadto, że zgodnie z rozkładem czasu pracy praca została zaplanowana na 12 godzin danego dnia, urlop również zostanie udzielony w godzinach. W związku z tym z limitu urlopowego zostanie odjętych 12 godzin urlopu wypoczynkowego.

Przykład 1.

Rozkład czasu pracy pana Adama zatrudnionego na cały tydzień wygląda następująco:

• poniedziałek – wolne
• wtorek – 12 godzin
• środa – 6 godzin
• czwartek – 10 godzin
• piątek – wolne
• sobota – 10 godzin
• niedziela – wolne

Pracownikowi przysługuje rocznie 26 dni urlopu, czyli 208 godzin urlopu (dzień urlopu odpowiada 8 godzinom). Pracownik wypisał urlop na cały tydzień, z jego limitu urlopowego odjąć należy 38 godzin:

• wtorek – 12 godzin
• środa – 6 godzin
• czwartek – 10 godzin
• sobota – 10 godzin

Ile pozostanie urlopu do wykorzystania?

Pracownikowi pozostaje do wykorzystania 170 godzin urlopu wypoczynkowego.

Istnieje możliwość ustalenia w pracowniczym harmonogramie 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy na okres urlopu wypoczynkowego. Zastosowanie tej zasady jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy jest to zgodne z regulacjami wewnętrznymi dotyczącymi rozkładów czasu pracy i nie narusza czasu pracy danej osoby w okresie rozliczeniowym.

Przykład 2.

Pan Karol wystąpił do pracodawcy z wnioskiem o tydzień urlopu wypoczynkowego. Jego rozkład czasu pracy na ten tydzień nie jest jeszcze zaplanowany. Po wyrażeniu zgody na urlop przełożony może dostosować rozkład czasu pracy pracownika w taki sposób, aby miał on zaplanowane 5 dni pracy po 8 godzin. Ile dni należy odjąć z limitu urlopu?

Z jego limitu urlopu należy odjąć 5 dni (40 godzin).

Urlop na żądanie

Zgodnie z art. 167(2) kp pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Czyli pracownik ma prawo do 4 dni urlopu na żądanie w roku, ale nie oznacza to, że przysługują mu 32 godziny (4x8) takiego urlopu. 4 dni wolne od pracy z tytułu urlopu na żądanie przysługują pracownikowi w każdym roku kalendarzowym bez względu na to, ile godzin w tych dniach powinien przepracować.

Przykład 3.

Pani Karolina wypisała wniosek o urlop na żądanie na dzień, w którym miała zaplanowaną pracę na 12 godzin. Do tej pory nie korzystała z urlopu na żądanie. Ile dni/godzin należy odjąć z urlopu?

W tej sytuacji z limitu urlopu należy odjąć jej 12 godzin. Natomiast pracodawca udziela pani Karolinie jednego dnia urlopu na żądanie, czyli pozostają jej 3 dni na żądanie do wykorzystania w danym roku.

Urlop wypoczynkowy udzielany na cześć dnia

Urlop wypoczynkowy jest udzielany na cały dzień roboczy, na taką liczbę godzin, przez jaką pracownik wykonywałby pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Jednak w wyniku udzielania urlopów zgodnie z przedłużonym wymiarem dobowym może pojawić się konieczność udzielenia urlopu na część dnia. Taka sytuacja może mieć miejsce jedynie wtedy, kiedy pozostała pracownikowi część urlopu jest niższa niż wymiar dobowy na dany dzień. Jeśli pracownikowi zostanie do wykorzystania urlop w tak niskim wymiarze, że nie jest możliwe udzielenie urlopu na cały dzień roboczy, to pracodawca powinien udzielić mu urlopu na część dnia roboczego, a przez pozostałą część tego dnia pracownik wykonuje pracę.

Przykład 4.

Pan Wiktor pracuje w równoważnym systemie czasu pracy i pozostało mu do wykorzystania 2 godziny urlopu. Pracownik wypisał wniosek urlopowy (na 2 godziny) 15 sierpnia, kiedy to miał w planie 12 godzin pracy. Ile dni/godzin należy odjąć z urlopu?

W takiej sytuacji pracodawca może udzielić mu urlopu godzinowo. Tego dnia pan Wiktor będzie pracował 10 godzin, a z jego limitu urlopu należy odjąć 2 godziny.

Podsumowanie

Pracując w systemie równoważnym, urlop udzielany jest pracownikowi na dni, które są dla niego dniami pracy zgodnie z obowiązującym go harmonogramem pracy. Natomiast urlop nie może być udzielany w dni, które dla tego pracownika są dniami wolnymi od pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.