Urlop wypoczynkowy - kiedy nakazać wykorzystanie?

Kodeks pracy reguluje prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego. W zależności od stażu pracy wymiar przysługującego urlopu wynosi 20 lub 26 dni w danym roku kalendarzowym. Jest to jedno z najważniejszych uprawnień pracownika, a przepisy określają, że urlop wypoczynkowy powinien być coroczny, nieprzerwany, płatny. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu ani przez oświadczenie woli, ani poprzez ustalenia umowne, a także nie może przenieść tego prawa na inną osobę.

Zaległy urlop wypoczynkowy

Urlop powinien być wydawany w naturze, aby zgodnie z jego przeznaczeniem służył odpoczynkowi i regeneracji pracownika. W związku z tym, w zakładzie pracy powinien funkcjonować plan urlopowy, który pozwoli pracownikom zaplanować swój wypoczynek, a pracodawcy przygotować się na ich nieobecność. Jeśli jednak z różnych względów pracownik nie wykorzystał przysługującego mu urlopu, przechodzi on na kolejny rok i określany jest jako urlop zaległy. Co ważne, należy rozpocząć wykorzystywanie zaległego urlopu wypoczynkowego do 30 września danego roku.

Zasadniczo pracodawca nie ma prawa nikogo zmusić do wykorzystania urlopu, ponieważ powinien być on udzielany na wniosek pracownika. Natomiast jeśli ma on jeszcze urlop zaległy, a zbliża się 30 września, pracodawca ma prawo wysłać go na przymusowy urlop wypoczynkowy. W takiej sytuacji powinien on poinformować na piśmie o terminie urlopu. Nieudzielenie pracownikowi urlopu zaległego do końca września będzie oznaczało złamanie prawa pracy przez pracodawcę, za co grozi kara grzywny.

Zaległy urlop wypoczynkowy w czasie epidemii

Niezwykła okoliczność jaką jest ogłoszenie stanu epidemii w naszym kraju przyczyniła się do ekspresowego wdrożenia nowych przepisów, mających na celu regulacje prawne w zakresie prowadzenia działalności gospodarczych oraz zarządzania pracownikami. Wszystkie nowe zapisy zostały ujęte w Tarczy Antykryzysowej oraz w jej trzech aktualizacjach.

Tarcza Antykryzysowa 4.0 przewidziała natomiast poszerzenie uprawnień pracodawcy w obszarze urlopów pracowniczych. Nowe przepisy uprawniają pracodawcę do swobodnego podejmowania decyzji w kwestii wykorzystania przez pracownika zaległego urlopu wypoczynkowego. Co to w praktyce oznacza? Od teraz pracodawca może podjąć za pracownika decyzje kiedy i w jakim wymiarze wybierze on zaległy urlop wypoczynkowy. Udzielenie takiego urlopu nie musi odbywać się na wniosek i za zgoda pracownika.

Urlop wypoczynkowy w czasie wypowiedzenia

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest zobowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym czasie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku może udzielić urlopu bieżącego, jak i zaległego.W myśl powyższych przepisów, w okresie wypowiedzenia udzielenie urlopu zależy tylko od decyzji pracodawcy, a zgoda pracownika nie jest potrzebna. Pracodawca także sam decyduje o terminie urlopu, ważne jednak, aby skończył się on przed końcem okresu wypowiedzenia oraz w wymiarze przysługującym pracownikowi. W przypadku nieudzielenia pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia, pracodawca zobowiązany jest do wypłacenie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.