Zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej

W roku 2024 przypadała kolejna weryfikacja kryteriów dochodowych oraz kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, kryteria dochodowe uprawniające do wspomnianych świadczeń podlegają bowiem weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej przeprowadzanych przez stosowny podmiot. W Dzienniku Ustaw opublikowano przepisy w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń z pomocy społecznej. Jakie są zatem nowe kryteria dochodowe i kwoty świadczeń z pomocy społecznej – więcej na ten temat poniżej.

Ustawowe zasady weryfikacji kryteriów dochodowych

Zasady weryfikacji kryteriów dochodowych określają przepisy Ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, zwanej dalej „ustawą”.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania progu interwencji socjalnej, zakres potrzeb niezbędnych do egzystencji, minimalny zakres wydatków, okres oraz źródło danych, z jakiego przyjmuje się wysokość cen towarów i usług, uwzględniając poziom wydatków gospodarstw domowych z I kwintyla rozkładu dochodów, których wydatki należy uwzględnić w badaniu progu interwencji socjalnej.

W roku, w którym przeprowadza się weryfikację, Rada Ministrów (RM) do 15 maja przedstawia Radzie Dialogu Społecznego (Rada):

• propozycję kwot kryteriów dochodowych;
• informację o realizacji świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej za okres od poprzedniej weryfikacji, obejmującą liczbę świadczeniobiorców, liczbę świadczeń i ogólną kwotę wydatków na świadczenia.

Rada uzgadnia kryteria dochodowe w terminie do 15 czerwca danego roku kalendarzowego.

Kwota stanowiąca podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej, kwoty minimalnego i maksymalnego świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej (RP) status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach, a także maksymalna kwota zasiłku stałego ulegają zmianie w terminach weryfikacji kryteriów dochodowych o 50% sumy kwot, o które wzrosły kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej i kryterium dochodowe na osobę w rodzinie.

Kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego podlega zmianie w terminach weryfikacji kryteriów dochodowych o 25% sumy kwot, o które wzrosły kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej i kryterium dochodowe na osobę w rodzinie.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty świadczeń pieniężnych do 15 lipca w roku, w którym przeprowadza się weryfikację.

Zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej obowiązują od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym jest przeprowadzana weryfikacja.

Brak wspólnego stanowiska Rady w sprawie weryfikacji kryteriów dochodowych oraz rozporządzenie RM

W bieżącym roku Rada nie przyjęła wspólnego stanowiska w sprawie propozycji weryfikacji kryteriów dochodowych z pomocy społecznej przedstawionych przez rząd. W związku z tym, stosownie do przytoczonych powyżej unormowań ustawy, RM ustaliła kryteria dochodowe oraz kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – w wysokości nie niższej niż w przedłożonej propozycji – w drodze rozporządzenia.

Nowe kryteria dochodowe i wysokość świadczeń z pomocy społecznej

Zgodnie z rozporządzeniem ustala się następujące zweryfikowane kryteria dochodowe:

• dla osoby samotnie gospodarującej – w wysokości 1010 zł,
• dla osoby w rodzinie – w wysokości 823 zł.

Jest to istotna zmiana, kryteria dochodowe obowiązujące jeszcze do końca 2024 roku są bowiem wyraźnie niższe i wynoszą:

• dla osoby samotnie gospodarującej – 776 zł, 
• dla osoby w rodzinie – 600 zł.

Wysokość świadczeń z pomocy społecznej w nowych kwotach 

Jeżeli chodzi o kwoty świadczeń z pomocy społecznej, to wynoszą one odpowiednio:

• 2066 zł – w przypadku kwoty stanowiącej podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej (do końca 2024 roku jest to kwota 1837 zł);
• 950 zł – w przypadku minimalnej kwoty świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w RP status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (do końca 2024 roku powyższa kwota wynosi 721 zł);
• 1679 zł – w odniesieniu do maksymalnej kwoty świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w RP status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (do końca 2024 roku wskazana kwota wynosi 1450 zł);
• 1229 zł – w odniesieniu do maksymalnej kwoty zasiłku stałego (do końca 2024 roku jest to 719 zł).

Podstawowe informacje o świadczeniach z pomocy społecznej podlegających weryfikacji

Jeżeli chodzi o pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki, to przysługuje ona osobie usamodzielnianej kontynuującej naukę w szkole podstawowej, szkole ponadpodstawowej, szkole wyższej, na kursach, w razie gdy ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia, w zakładzie kształcenia nauczycieli lub u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.

Wspomnianą wyżej pomoc pieniężną przyznaje się na czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat.

W przypadku natomiast kwot świadczeń na rzecz cudzoziemców pojawia się odesłanie do konkretnego przepisu ustawy o cudzoziemcach. 

Warto wyjaśnić, że przywołane unormowanie dotyczy zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną udzielonego cudzoziemcowi, który przybywa na terytorium RP lub przebywa na nim w celu połączenia się z rodziną i jest członkiem rodziny cudzoziemca zamieszkującego na terytorium RP: 

• w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy, 
• w związku z udzieleniem mu ochrony uzupełniającej.

Z kolei stosownie do treści art. 37 ust. 1 ustawy zasiłek stały przysługuje: 

• pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
• pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – podsumowanie

Kryteria dochodowe obowiązujące w ramach pomocy społecznej podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej. W roku 2024 Rada Dialogu Społecznego nie przyjęła wspólnego stanowiska w sprawie propozycji weryfikacji kryteriów dochodowych z pomocy społecznej przedstawionych przez Radę Ministrów. W konsekwencji tego rząd ustalił kryteria dochodowe oraz kwoty świadczeń pieniężnych w drodze rozporządzenia. Nowe kryteria dochodowe i kwoty świadczeń będą obowiązywać od stycznia 2025 roku.