Jak wygląda roczne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem?
Śmierć dotyczy każdego człowieka. Zdarza się, że przychodzi niespodziewanie. Czy w sytuacji, kiedy małżonek zmarł, wdowa lub wdowiec mogą dokonać wspólnego rozliczenia podatku dochodowego? Jest to możliwe. Poniżej przytaczamy, jak wygląda roczne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem.
Obowiązek podatkowy w przypadku podatku dochodowego
Odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy dotyczy osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej jako płatników podatku. Wymienione podmioty mają obowiązek obliczania i pobierania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych podmiotów przychody z tytułu:
- stosunku służbowego,
- stosunku pracy,
- pracy nakładczej,
- spółdzielczego stosunku pracy,
- zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy,
- wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach pracy.
Zaliczki na podatek dochodowy od dochodu pobierane są z uwzględnieniem progów podatkowych, które od 2022 roku wynoszą:
- 12% w przypadku kwoty dochodu wynoszącej 120 000 zł,
- 32% w przypadku kwoty dochodu wynoszącej powyżej 120 000 zł.
Koszty uzyskania przychodu to wydatki, które podatnik ponosi w celu uzyskania przychodów z konkretnego źródła. Zmniejszenie uzyskanego dochodu o koszty uzyskania przychodu przyczynia się do zapłaty mniejszego podatku dochodowego urzędowi skarbowemu.
Śmierć małżonka a wspólne rozliczenie
W przypadku śmierci małżonka przepisy Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych dopuszczają możliwość złożenia wniosku o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa.
Małżonkowie mogą dokonać wspólnego opodatkowania dochodów, jeżeli pozostają w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:
- przez cały rok podatkowy, lub
- od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego, w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego.
- przez cały rok podatkowy, po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego za ten rok;
- od dnia zawarcia związku małżeńskiego do dnia śmierci współmałżonka, gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego i wtedy też małżonek zmarł;
- od początku roku podatkowego do dnia śmierci, gdy związek małżeński został zawarty przed rozpoczęciem roku podatkowego do dnia śmierci małżonka, jeżeli ten zmarł przed zakończeniem roku podatkowego.
Przykład 1.
Pan Andrzej zmarł 12 listopada 2024 roku. Pani Joanna chciałaby rozliczyć się za 2024 rok wspólnie z małżonkiem. Czy będzie miała taką możliwość? Pani Joanna może złożyć wniosek o rozliczenie się wspólnie ze zmarłym mężem za 2024 rok.
Zasady i sposób opodatkowania wspólnie z małżonkiem, w przypadku śmierci jednego z nich mają zastosowanie również do:
- małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej;
- małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej, a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej
– jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Kiedy małżonkowie nie mogą rozliczyć się wspólnie?
Małżonkowie nie mogą rozliczyć się wspólnie, jeżeli choć jedno z nich:
- stosuje przepisy o podatku liniowym w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
- stosuje przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy o podatku dochodowym w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
- podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z Ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 roku o podatku tonażowym lub Ustawy z dnia 6 lipca 2016 roku o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Przykład 2.
Pan Andrzej zmarł 12 listopada 2024 roku. Pani Joanna chciałaby rozliczyć się za 2024 rok wspólnie z małżonkiem. Kobieta jest przedsiębiorcą i podlega opodatkowaniu podatkiem liniowym. Czy będzie miała taką możliwość? Pani Joanna jako osoba stosująca przepisy o podatku liniowym nie może rozliczać się wspólnie z mężem bez względu na to, czy pan Andrzej żyje, czy nie.
Śmierć małżonka a rozliczenie się z dzieckiem
W przypadku złożenia wniosku o wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem wdowiec lub wdowa nie mogą za ten rok korzystać ze wspólnego rozliczenia osoby samotnie wychowującej dziecko wraz z dzieckiem, które dotyczy rodzica lub opiekuna prawnego podlegającego obowiązkowi podatkowemu, będącego:
- panną;
- kawalerem;
- wdową lub wdowcem;
- rozwódką lub rozwodnikiem;
- osobą, w stosunku do której orzeczono separację;
- osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich;
- osobą, której małżonek odbywa karę pozbawienia wolności.
Wspólne rozliczenie osoby samotnie wychowującej dziecko wraz z dzieckiem jest możliwe, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
- małoletnie;
- pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
- pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie.
Opodatkowanie wspólnie z dzieckiem jako rodzic samotnie je wychowujący może dotyczyć także osób fizycznych, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, a które podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli osoby te spełniają łącznie następujące warunki:
- mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej;
- osiągnęły podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym;
- udokumentowały certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Przykład 3.
Pani Joanna, wdowa po panu Andrzeju, wychowuje samotnie syna Franciszka. Pan Andrzej zmarł 12 listopada 2024 roku. Czy kobieta może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko? Należy wskazać, że w tej konkretnej sytuacji pani Joanna może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko wraz z dzieckiem. Jeśli jednak złoży ona wniosek o wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem za 2024 rok, nie będzie mogła rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Jeśli pani Joanna za 2024 rok rozliczy się wspólnie ze zmarłym małżonkiem, to w przypadku rozliczenia za 2025 rok będzie mogła rozliczyć się jako rodzic samotnie wychowujący dziecko wspólnie z dzieckiem.
Jak wygląda roczne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem?
Formalnie złożenie wniosku o wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem następuje poprzez zaznaczenie w deklaracji podatkowej pola 6 na formularzu PIT-36 bądź PIT-37, tj. „w sposób określony przewidziany dla wdów i wdowców”.
Podsumowanie
Podsumowując, śmierć małżonka od 2022 roku nie wyłącza możliwości wspólnego rozliczenia podatku. Konieczne jest tylko odpowiednie wypełnienie deklaracji podatkowej i wskazanie, że rozliczenie odbywa się w sposób wskazany dla wdów lub wdowców.
Polecamy:
