Czy można przerwać urlop ojcowski z powodu opieki nad innym chorym dzieckiem (pobyt w szpitalu)?

Urlop ojcowski jest uprawnieniem pracownika – ojca dziecka, które przysługuje w wymiarze 2 tygodni. Udziela się go na pisemny wniosek pracownika w terminie nie krótszym niż 7 dni przed jego rozpoczęciem. Czy urlop ojcowski może zostać przerwany i udzielony w późniejszym terminie z powodu opieki nad innym chorym dzieckiem w razie jego pobytu w szpitalu? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj odpowiedź.

Czym jest urlop ojcowski?

Podstawą prawną udzielania urlopu ojcowskiego jest art.182³ Kodeksu pracy, w którym czytamy, że pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej niż:

• do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia, albo

• do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 lat – ta zmiana weszła w życie od 1 lutego 2023 roku – wcześniej urlop ojcowski był udzielany do ukończenia przez dziecko 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do ukończenia 10 lat.

Urlop ojcowski może być wykorzystywany jednorazowo albo w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.

Urlop ojcowski obejmuje 14 dni kalendarzowych, a więc także soboty i niedziele oraz inne dni wolne od pracy np. święta.

Jakie są warunki udzielenia urlopu ojcowskiego?

Aby skorzystać z urlopu ojcowskiego, pracownik powinien złożyć wniosek w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem urlopu oraz dołączyć dokumenty wymienione w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 roku w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.

 Zgodnie z § 21 tego rozporządzenia do wniosku o urlop ojcowski należy dołączyć:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) albo zagraniczny akt urodzenia dziecka, albo kopie tych dokumentów;

• kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka, w przypadku gdy wniosek dotyczy udzielenia urlopu albo jego części na dziecko przysposobione;

• oświadczenie pracownika – ojca wychowującego dziecko, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części.

Zgodnie z art. 31 pkt. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa za okres urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru.

Urlop ojcowski przysługuje ojcom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia oraz prowadzącym działalność gospodarczą pod warunkiem, że podlegają oni ubezpieczeniu chorobowemu. Przypomnijmy, że osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia oraz prowadzące działalność gospodarczą podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie.

Zakres ochrony pracownika na urlopie ojcowskim

W czasie przebywania na urlopie ojcowskim pracownik jest pod szczególną ochroną, którą gwarantuje mu art.177 kp. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika, a reprezentująca pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. 

Rozwiązanie umowy z pracownikiem w trakcie urlopu ojcowskiego może nastąpić jedynie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Należy mieć na uwadze, że w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy z pracownikiem przebywającym na urlopie ojcowskim i przywrócenia go przez sąd pracy, będzie mu się należało wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy.

Czy choroba pracownika przerywa urlop ojcowski?

Po złożeniu wniosku o urlop ojcowski zarówno pracownik, jak i pracodawca związani są terminami zawartymi we wniosku. Oznacza to, że ani choroba, ani kwarantanna nie przerywa urlopu ojcowskiego. 

Przykład 1.

Pan Mateusz złożył wniosek o urlop ojcowski w terminie od 1 do 14 stycznia 2024 roku. Jednak 10 stycznia 2024 roku zachorował i otrzymał zwolnienie lekarskie w okresie od 10 do 20 stycznia 2024 roku. Jak pracodawca powinien rozliczyć taką nieobecność? W związku z tym, że choroba nie przerywa urlopu ojcowskiego, pracodawca powinien wypłacić panu Mateuszowi zasiłek macierzyński za czas przebywania na urlopie ojcowskim w wysokości 100% podstawy, a po zakończeniu urlopu ojcowskiego od 15 do 20 stycznia 2024 roku wypłacić wynagrodzenie chorobowe wynoszące 80% podstawy wymiaru.

Czy można przerwać urlop ojcowski z powodu opieki nad innym chorym dzieckiem przebywającym w szpitalu?

Ani choroba pracownika, ani kwarantanna nie pozwalają na przerwanie urlopu ojcowskiego. Jedyną sytuacją, która na to pozwala, jest opieka nad chorym dzieckiem przebywającym w szpitalu. Nie chodzi o każde dziecko pracownika, ale o to, na które wziął on urlop ojcowski. 

W tej sytuacji zastosowanie mają takie same przepisy jak w przypadku matki dziecka, ponieważ art. 181 kp wskazuje, że „w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala”.

Aby przerwać urlop ojcowski, pracownik powinien złożyć wniosek o przerwanie urlopu ojcowskiego i wskazać w nim, w jakim okresie chciałby korzystać z opieki nad chorym dzieckiem w szpitalu. Potwierdzeniem faktu hospitalizacji dziecka może być zaświadczenie ze szpitala.

Przykład 2.

Pan Jakub jest na urlopie ojcowskim udzielonym w terminie od 6 do 19 lutego 2024 roku na syna Michała urodzonego 4 lipca 2023 roku. 13 lutego 2024 roku starsza córka pana Jakuba zachorowała i trafiła do szpitala. W związku z tym, że żona cały czas karmi piersią syna, pan Jakub chciałby, żeby to żona została z synem, a on będzie zajmował się córką w szpitalu. Napisał do pracodawcy wniosek o przerwanie urlopu ojcowskiego w związku z opieką nad chorą córką. Czy pracodawca powinien uwzględnić wniosek pana Jakuba? Pan Jakub nie może przerwać urlopu ojcowskiego z powodu opieki nad innym chorym dzieckiem z powodu pobytu w szpitalu, gdyż ustawodawca przewidział 1 wyjątek pozwalający na przerwanie urlopu ojcowskiego – opieka nad chorym dzieckiem jedynie w przypadku, gdy jest to dziecko, na które pracownik wziął urlop ojcowski.

Jednym słowem termin zawarty we wniosku o urlop ojcowski jest wiążący dla pracodawcy i nie przerywa go choroba pracownika ani konieczność opieki nad innym chorym dzieckiem przebywającym w szpitalu. Mogłoby się wydawać, że gdy pracownik jest chory, to nie może się zajmować dzieckiem i w tym czasie musi się nim zająć ktoś inny. Ustawodawca nie przewidział jednak takiej sytuacji i jedyną sytuacją, gdy można przerwać urlop ojcowski, jest opieka nad tym chorym dzieckiem przebywającym w szpitalu, nad którym pracownik sprawuje opiekę podczas urlopu ojcowskiego.