Urlop okolicznościowy na komunię dziecka

Urlop okolicznościowy związany jest z ważnymi wydarzeniami w życiu pracownika. Prawo pracy bardzo dokładnie reguluje zasady jego wykorzystywania. Czy pierwsza komunia święta dziecka uzasadnia złożenie wniosku o udzielenie urlopu okolicznościowego? A może jest on przyznawany pracownikowi z mocy samego prawa? Sprawdź, czy urlop okolicznościowy na komunię dziecka jest możliwy.

Czym jest urlop okolicznościowy?

Jak wskazuje sama nazwa, urlop okolicznościowy jest przyznawany ze względu na szczególne wydarzenia pojawiające się po stronie pracownika. Muszą one mieć charakter wyjątkowy, stąd też nie każdy zatrudniony może skorzystać z takiego uprawnienia. Tak naprawdę omawiany urlop nie został uregulowany w przepisach Kodeksu pracy, ale w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Zgodnie z treścią § 15 pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:

• 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
• 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Zwolnienie od pracy z prawem do wynagrodzenia przysługuje więc ze względu na szczególne okoliczności dotyczące zatrudnionego. Urlop okolicznościowy nie może być przekazywany pomiędzy pracownikami, choć nie ma obowiązku jego wykorzystywania. Okoliczności stanowiące podstawę udzielenia omawianego urlopu mieszczą się w tzw. katalogu zamkniętym, co oznacza, że tylko one uprawniają do przekazania dodatkowego dnia wolnego na wniosek pracownika. Pamiętajmy, że prawo do omawianego urlopu przysługuje niezależnie od wymiaru zajmowanego etatu, a także od rodzaju lub czasu trwania umowy o pracę.

Urlop okolicznościowy na komunię dziecka

Prawo pracy nie przewiduje możliwości przyznania choćby 1 dnia urlopu okolicznościowego ze względu na uroczystość pierwszej komunii świętej dziecka pracownika. Dotyczy to także rocznicy komunii. Obie uroczystości nie mieszczą się bowiem w katalogu wydarzeń uprawniających do skorzystania z omawianego urlopu. Mimo że komunia święta jest niewątpliwie ważnym wydarzeniem w życiu pracownika i jego dziecka, to niestety nie uprawnia do wystąpienia z wnioskiem i przyznanie z tego powodu dnia wolnego od pracy.

Podobnie będzie w przypadku innych uroczystości kościelnych i świeckich, takich jak chociażby bierzmowanie, urodziny lub imieniny pracownika. Wyjątkiem jest oczywiście ślub i pogrzeb, które mogą mieć zarówno charakter cywilny, jak i religijny.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że podejmowanie wszelkiego rodzaju prób zamiany podstawy udzielenia urlopu okolicznościowego ze względu na pierwszą komunię dziecka będą nieskuteczne. Podobnie jak porozumienie się pomiędzy pracownikami, że jeden z nich przekaże przysługujący mu dzień wolny od pracy na rzecz drugiej osoby, nawet za zgodą przełożonego.

Przykład 1.

Jan jest pracownikiem pełnoetatowym, który w maju będzie miał dwie ważne uroczystości – ślub swojej najstarszej córki oraz pierwszą komunię świętą młodszego syna. Pracownik poprosił pracodawcę o udzielenie mu 2 dni urlopu okolicznościowego ze względu na te dwa wydarzenia, które odbędą się w odstępie tygodniowym (najpierw komunia syna, potem ślub córki). Pracodawca odmówił i powiedział, że może udzielić mu wyłącznie 1 dnia wnioskowanego urlopu i tylko na ślub córki – czy miał rację? 

Tak, ponieważ komunia święta nie mieści się w katalogu zdarzeń, które uzasadniają udzielenie urlopu okolicznościowego. Takim zdarzeniem jest jednak ślub dziecka pracownika, który gwarantuje zatrudnionemu 1 dzień wolnego od pracy.

Przykład 2.

Piotr obchodził w maju dwa ważne wydarzenia – urodzenie się córki oraz komunię świętą syna. Kilka dni po tych zdarzeniach wystąpił z wnioskiem do swojego pracodawcy o udzielenie mu 3 dni urlopu okolicznościowego – 2 dni ze względu na urodzenie się dziecka oraz 1 dzień ze względu na komunię świętą. Przełożony stwierdził, że może udzielić tylko 2 dni żądanego urlopu i dotyczy to tylko urodzenia się dziecka. Piotr poprosił więc szefa, aby 2 dni urlopu zostały rozdzielone na dwa wydarzenia, tzn. 1 dzień urlopu w związku urodzeniem się dziecka oraz 1 dzień urlopu w związku z komunią świętą syna. Pracownik poprosił, aby te 2 dni urlopu mógł wykorzystać w grudniu bieżącego roku – czy jest to dopuszczalne? 

Nie, ponieważ urlop z tytułu urodzenia się dziecka nie może być udzielony ani w całości, ani w części na inną okoliczność, która nie mieści się w katalogu podstaw do przyznania urlopu okolicznościowego. Ponadto wątpliwy jest wniosek Piotra o przydzielenie 2 dni tego urlopu po upływie ponad 6 miesięcy od dnia urodzenia się dziecka. Urlop okolicznościowy musi bowiem być wykorzystany możliwie najbliżej terminu wydarzenia, które uzasadnia jego przyznanie. W omawianym przypadku powinien być wykorzystany w maju lub czerwcu.

Przykład 3.

Iwona i Tomasz pracują w tej samej firmie, choć wykonują zupełnie różne obowiązki i są zatrudnieni w różnych wymiarach etatu. Córka Iwony będzie brała ślub w maju, jednak kobieta nie zamierza wykorzystywać z tego tytułu przysługującego jej urlopu okolicznościowego. Syn jej kolegi Tomasza w maju będzie przystępował do pierwszej komunii świętej. Pracownicy dogadali się i ustalili, że Iwona przekaże przysługujący jej 1 dzień urlopu okolicznościowego Tomaszowi. Czy pracodawca powinien udzielić takiego urlopu ze względu na komunię świętą dziecka pracownika? 

Nie, ponieważ urlop okolicznościowy jest ściśle związany z konkretną osobą i wydarzeniami w jego życiu, które uprawniają do dodatkowych dni wolnych od pracy. Iwona nie może przekazać swojego urlopu okolicznościowego Tomaszowi, poza tym pierwsza komunia święta dziecka pracownika nie jest wydarzeniem stanowiącym podstawę do przyznania takiego urlopu.

Przykład 4.

Paweł zarządza dużą firmą i utrzymuje dobre relacje ze wszystkimi pracownikami. Jeden z zatrudnionych poprosił go o udzielenie 1 dnia urlopu okolicznościowego ze względu na zbliżającą się pierwszą komunię świętą swojego dziecka. Paweł nie potrafił odmówić i zgodził się na wnioskowany urlop, przy czym zaznaczył, że musi on być wykorzystany albo na 3 dni przed uroczystością, albo w ciągu 3 dni po jej zakończeniu. Pracownik zgodził się na stawiane warunki. Czy udzielony urlop okolicznościowy jest skuteczny? 

Nie, ponieważ pierwsza komunia święta dziecka pracownika nie jest zdarzeniem, które mogłoby być podstawą takiego urlopu. Pracodawca nie może samodzielnie decydować, kiedy i na jakich zasadach udziela dodatkowych dni wolnych od pracy swoim podwładnym. Przyznany urlop jest niezgodny z prawem.

Czy pracownik może otrzymać urlop na pierwszą komunię świętą dziecka?

Wiemy już, że pierwsza komunia święta nie może być podstawą przyznania choćby 1 dnia urlopu okolicznościowego. Pracownik może jednak w inny sposób uzyskać dzień wolny od pracy. Jeśli posiada niewykorzystany urlop wypoczynkowy, ma prawo wnioskować o wykorzystanie go w okolicach uroczystości swojego dziecka. Jeśli przełożony nie wyrazi na to zgody, pozostaje mu urlop bezpłatny, urlop na żądanie albo urlop z powodu siły wyższej. W tym ostatnim przypadku pracodawca ma jednak prawo odmówić przyznania dni wolnych od pracy. Pierwsza komunia święta nie może być uznawana za nadzwyczajną okoliczność uzasadniająca wykorzystanie urlopu z powodu siły wyższej. Taki urlop jest bowiem przyznawany w sytuacjach nadzwyczajnych, których pracownik nie był w stanie przewidzieć i jednocześnie nie może w danym okresie wykonywać żadnej pracy. Komunia święta jest uroczystością, którą planuje się z dużym wyprzedzeniem, a więc pracodawca może odmówić udzielenia na nią urlopu z powodu siły wyższej. W przypadku tzw. dni wolnych na opiekę nad dzieckiem może być jednak inaczej. Taki urlop jest bowiem udzielany na wniosek pracownika, który zamierza sprawować osobistą pieczę nad swoim synem lub córką. Pismo nie musi zawierać w sobie żadnego uzasadnienia. Teoretycznie możliwe jest więc udzielenie 16 godzin lub 2 dni wolnego na opiekę nad dzieckiem.

Przykład 5.

Syn Ewy będzie przystępował w maju do pierwszej komunii świętej. Pracownica wie, że nie ma szans na uzyskanie urlopu okolicznościowego i nie posiada już żadnego urlopu wypoczynkowego. Pomyślała, że wykorzysta wciąż przysługujące jej 2 dni opieki nad dzieckiem i wystąpiła do swojego pracodawcy ze stosownym wnioskiem urlopowym. W piśmie nie wskazała, dlaczego chce skorzystać z 2 dni opieki. Czy pracodawca może udzielić takiego urlopu, mimo wiedzy, że ma on związek z komunią świętą dziecka? 

Tak, ponieważ przepisy nie precyzują, ze względu na jakie okoliczności należy przyznawać dni na opiekę nad dzieckiem. Ewa może więc żądać udzielenia jej urlopu we wskazanym przez siebie okresie.

Podsumowanie

Zgodnie z obowiązującymi przepisami pracownik nie ma prawa do skorzystania z urlopu okolicznościowego ze względu na pierwszą komunię świętą swojego dziecka. Takie wydarzenie nie mieści się bowiem w katalogu zdarzeń, które uzasadniają przyznawanie przedmiotowego urlopu. Pracownicy nie mogą wymieniać się urlopami okolicznościowymi, wykorzystywać ich część na wydarzenie, które nie uzasadnia przyznania takiego urlopu – nawet jeśli będzie się to odbywać za pełną wiedzą i zgodą przełożonego. Pracownik może jednak skorzystać w omawianym przypadku z urlopu na żądanie, urlopu bezpłatnego lub z posiadanego urlopu wypoczynkowego.