Ślub pracownika zaplanowany po rozwiązaniu umowy – czy przysługuje urlop okolicznościowy?

Ślub pracownika to jedna z okoliczności, które uzasadniają złożenie wniosku o udzielenie urlopu okolicznościowego. Co jednak, gdy wniosek został zaakceptowany, a pracownik rozwiązuje później umowę o pracę? Czy ślub zaplanowany po tym, gdy stosunek pracy zostanie zakończony, przekreśla szanse na uzyskanie urlopu okolicznościowego?

Urlop okolicznościowy

Zgodnie z § 15 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:

• 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
• 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Jak wynika z powyższego, wymiar urlopu okolicznościowego z powodu ślubu jest uzależniony od tego, kto ubiega się o dodatkowe dni wolne od pracy. Gdy ślub dotyczy samego pracownika, to ma on prawo do 2 dni omawianego urlopu, przy czym może oczywiście poprosić nawet o 1 dzień wolnego. W przypadku, gdy ślub bierze dziecko pracownika, to urlop okolicznościowy wynosi maksymalnie 1 dzień. Co ważne, aby pracownik mógł otrzymać przedmiotowy urlop w związku ze ślubem swojego dziecka, to te dwie osoby nie muszą być zatrudnione w jednym zakładzie pracy. Osoba, która decyduje się na zawarcie związku małżeńskiego, może nawet nigdzie nie być zatrudniona, aby jej rodzic nabył prawo do urlopu okolicznościowego.

Omawiany urlop nie jest jednak przyznawany automatycznie, zainteresowany pracownik musi o niego poprosić. W tym celu należy sporządzić wniosek i doręczyć go pracodawcy. Jeśli zatrudniony spełnia warunki urlopowe, to pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia 1 lub 2 dni wolnych. Warto też wskazać, że urlop okolicznościowy jest prawem, a nie obowiązkiem. Jeśli pracownik nie chce z niego skorzystać, to nie wolno go do tego zmuszać. Urlop ten nie może być jednak przekazany innemu zatrudnionemu, nawet za zgodą uprawnionego pracownika lub jego pracodawcy.

Termin urlopu okolicznościowego a termin ślubu

Obecne przepisy nie precyzują, w jakim terminie należy ubiegać się o przyznanie urlopu okolicznościowego i kiedy dokładnie powinno się z niego skorzystać. Doktryna prawnicza stoi na stanowisku, że omawiany urlop powinien być wykorzystany możliwie jak najbliżej dnia, w którym ma miejsce wydarzenie będące podstawą urlopu. W przypadku ślubu powinny zatem to być dni przed lub po uroczystości, ale nie miesiące. Przekładanie urlopu okolicznościowego np. na pół roku przed wydarzeniem lub po nim mija się tak naprawdę z celem. Zamysłem ustawodawcy było bowiem to, aby urlop okolicznościowy stanowił dla pracownika odciążenie w czasie ważnych wydarzeń w jego życiu, a nie był formą dodatkowego urlopu wypoczynkowego. W przypadku pracowników, którzy biorą ślub, terminy ich oddzielnych urlopów okolicznościowych nie muszą się pokrywać, nawet gdy są oni zatrudnieni w tej samej firmie.

Przykład 1.

Marianna i Łukasz pracują w tej samej firmie i w październiku 2024 roku biorą ślub. Postanowili, że poproszą swojego pracodawcę o urlop okolicznościowy już w styczniu 2024 roku, ponieważ chcieliby wyjechać na długo planowany zimowy urlop. Czy pracodawca może udzielić im urlopu okolicznościowego w tym okresie? 

Przepisy nie zakazują udzielania urlopów okolicznościowych w terminach odległych od dnia wydarzenia będącego podstawą udzielenia takiego urlopu. Pracodawca powinien jednak udzielić dni wolnych od pracy, które przypadałby bliżej dnia ślubu Marianny i Łukasza – może odmówić udzielenia urlopu okolicznościowego w styczniu, ponieważ nie pozostaje on w związku ze ślubem pracowników.

Przykład 2.

Marcin bierze ślub 21 września 2024 roku. Poprosił swojego pracodawcę, aby ten udzielił mu urlopu okolicznościowego w połowie listopada 2024 roku, ponieważ ma wtedy zarezerwowaną wycieczkę z przyszłą żoną. Czy pracodawca może udzielić takiego urlopu w terminie wskazanym przez Marcina? 

Tak, ponieważ pozostaje on w związku ze ślubem i jednocześnie nie jest aż tak odległy od daty tego wydarzenia.

Przykład 3.

Monika wzięła ślub 18 listopada 2023 roku. Ze względu na brak czasu oraz liczne obowiązki służbowe nie miała kiedy skorzystać z przysługujących jej 2 dni urlopu okolicznościowego, choć zaznaczała swojemu pracodawcy, że nie zamierza z niego zrezygnować. Po uzgodnieniach ze swoim mężem postanowiła, że wykorzysta swój urlop w sierpniu 2024 roku i tym samym wydłuży swoje wakacje. Czy pracodawca może udzielić urlopu okolicznościowego w terminie wskazanym przez Monikę? 

Zatrudniający ma prawo odmówić udzielenia takiego urlopu, ponieważ jego termin nie pozostaje w związku czasowym z datą ślubu, który faktycznie miał już miejsce. Ponadto pracownica chciała wykorzystać dni wolne od pracy jako przedłużenie urlopu wypoczynkowego, co również pozwala pracodawcy odmówić zgody na urlop okolicznościowy.

Urlop okolicznościowy a ślub pracownika po zakończeniu stosunku pracy

Czasami zdarza się, że pracownik planuje swój ślub już po rozwiązaniu umowy o pracę w danej firmie. Może przy tym być w pełni tego świadomy, może jednak zostać powiadomiony przez przełożonego o zakończeniu stosunku pracy na krótko przed ślubem. Czy w takich przypadkach zatrudniony ma prawo ubiegać się o urlop okolicznościowy? Przepisy nie zakazują składania wniosków o udzielenie dni wolnych w związku ze ślubem, który przypadnie już po rozwiązaniu stosunku pracy danej osoby. Pracodawca ma jednak wówczas pełne prawo odmówić udzielenia urlopu okolicznościowego. Może oczywiście podjąć inną decyzję, ale zależy ona już tylko od jego dobrej woli.

Przykład 4.

Michał zaplanował swój ślub w sierpniu 2024 roku i pierwotnie ustalił z szefem, że skorzysta z 2 dni przysługującego mu urlopu okolicznościowego pod koniec tego miesiąca, tj. kilka dni po uroczystości. Na początku czerwca 2024 roku pracownik otrzymał korzystną propozycję pracy w innej firmie i postanowił zrezygnować z dotychczasowego zatrudnienia. Stosunek pracy rozwiąże się w połowie sierpnia 2024 roku. Czy ma on prawo do urlopu okolicznościowego w takim przypadku? 

Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu, ponieważ dni wolne od pracy przypadłyby już na dzień, w którym Michał nie jest już zatrudniony w danej firmie.

Przykład 5.

Oliwia jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony, która kończy się w kwietniu. W maju zaplanowała swój ślub, w związku z czym poprosiła pracodawcę, aby ten udzielił jej 2 dni urlopu okolicznościowego jeszcze w kwietniu, gdy nadal będzie jego pracownicą. Czy pracodawca może udzielić Oliwii takiego urlopu? 

Może, ale tylko, gdy podejmie taką decyzję. Zatrudniony ma prawo odmówić, ponieważ ślub Oliwii przypada w miesiącu, w którym nie będzie ona już dłużej zatrudniona w danej firmie.

Przykład 6.

Konrad bierze ślub 26 października 2024 roku. Dzień wcześniej, tj. 25 października 2024 roku jego umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu. Pracownik nie ma jednak pewności, czy przełożony zdecyduje się przedłużyć jego zatrudnienie w firmie. W związku z powyższym poprosił pracodawcę o udzielenie mu urlopu okolicznościowego 24 i 25 października 2024 roku. Czy przełożony może wyrazić zgodę na taki urlop? 

Tak, ponieważ dni urlopu pozostają w związku czasowym z planowanym ślubem, nawet jeśli uroczystość przypadnie już w dniu, w którym Konrad nie będzie pracownikiem danej firmy. Oczywiście pracodawca ma także prawo odmówić udzielenia zgody na urlop okolicznościowy, powołując się na fakt, że w dniu ślubu Konrad nie będzie już jego pracownikiem.

Przykład 7.

Syn Witolda, Paweł bierze ślub w grudniu 2024 roku, przy czym już od września pozostanie bez pracy. Paweł podpisze umowę z nowym pracodawcą w styczniu 2025 roku, Witold pozostaje zatrudniony od 20 lat w tej samej firmie. Ojciec przyszłego pana młodego złożył wniosek do swojego pracodawcy o udzielenie mu urlopu okolicznościowego kilka dni przed uroczystością. Pracodawca twierdzi jednak, że skoro Paweł nie będzie w tym czasie pracował w jego firmie, to taki urlop nie należy się także Witoldowi. Czy zatrudniający może odmówić udzielenia wnioskowanego urlopu? 

Nie, ponieważ Witold w dalszym ciągu pozostaje zatrudniony w jego firmie. Sytuacja zawodowa Pawła nie odgrywa tutaj żadnego znaczenia, nawet jeśli razem ze swoim ojcem pracował do tej pory w jednym zakładzie pracy.

Podsumowując, ślub pracownika zaplanowany po rozwiązaniu umowy uprawnia pracodawcę do odmowy udzielenia z tego tytułu urlopu okolicznościowego. Zatrudniający może jednak podjąć inną decyzję i przyznać dni wolne swojemu pracownikowi, zwłaszcza jeśli pomiędzy datą ślubu, dniem wnioskowanego urlopu a dniem rozwiązania umowy o pracę nie istnieje zbyt duży przedział czasowy.