Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK

Do pracowniczych planów kapitałowych mogą przystąpić nie tylko pracownicy zatrudnieni w ramach umowy o pracę, ale także osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych. Istotne jest jednak, czy spełnione zostały podstawowe warunki uczestnictwa w tym programie. Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK? Poniżej omówienie warunków!

Czym jest PPK i jaki jest cel tego programu?

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to program prywatnego, długoterminowego oszczędzania, w którym oszczędności pochodzą z trzech źródeł – od samego uczestnika, od pracodawcy i od państwa.

Dla osób zatrudnionych udział w PPK jest całkowicie dobrowolny. W dowolnym momencie można zarówno przystąpić do programu, jak i zrezygnować z uczestnictwa w nim.

Czy zleceniobiorca może przystąpić do PPK?

W programie mogą uczestniczyć osoby zatrudnione. Pojęcie „osób zatrudnionych” zostało wyjaśnione w art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o PPK. W podpunkcie wspomnianego przepisu znajdziemy informację, że osobą zatrudnioną jest również osoba fizyczna wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Dodatkowo, aby zleceniobiorca został objęty PPK, musi:

• mieć ukończone 18 lat;
• podlegać z tytułu umowy zlecenia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.

Przykład 1.

Pan Aleksander nie ukończył 26 lat i aktualnie studiuje na uczelni wyższej. Pracuje w ramach umowy zlecenia od dłuższego czasu. Jeśli zleceniobiorca posiada statusu studenta i nie ukończył 26 lat, to nie jest zgłoszony do ubezpieczeń w ZUS-ie. W związku z tym pan Aleksander nie może przystąpić do PPK.

Przykład 2.

Pani Julita podpisała umowę zlecenie. Jest jednocześnie zatrudniona na etacie u innego pracodawcy, gdzie jej zarobki przekraczają wynagrodzenie minimalne. Z tytułu umowy zlecenia pracodawca na prośbę pani Julity zgłosił ją do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Jako zleceniobiorca pani Julita nie będzie mogła uczestniczyć w PPK.

Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK – na jakich zasadach?

Jak już wspomniano, zatrudniony może uczestniczyć w programie dobrowolnie. Należy jednak wyjaśnić, że przystąpienie zleceniobiorcy do PPK nie nastąpi z pierwszym dniem zatrudnienia. Zleceniodawca zgłosi do pracowniczych planów kapitałowych osobę, z którą zawarł umowę zlecenie, dopiero po upływie trzymiesięcznego okresu zatrudnienia w danym podmiocie. Zleceniobiorca powinien zostać zarejestrowany w PPK nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął trzymiesięczny okres zatrudnienia.

Przykład 3.

Pan Rafał podpisał umowę zlecenie 4 maja 2021 roku na okres 6 miesięcy. Z tego tytułu został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK może nastąpić 2 sierpnia. Zleceniodawca powinien przekazać zgłoszenie uczestnictwa w programie maksymalnie do 10 września.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia należy uwzględnić wszystkie okresy z 12 miesięcy poprzedzających dzień ponownego zatrudnienia, które miały miejsce w tym podmiocie. Do okresu zatrudnienia nie wlicza się zatrudnienia na podstawie tytułów innych niż wymienione w katalogu z art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o PPK oraz okresów dobrowolnego podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Przykład 4.

Pan Marek w 2020 roku był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia od 1 marca do 31 sierpnia 2020 roku. W tym czasie podlegał wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu przez 5 miesięcy, a przez miesiąc był objęty ubezpieczeniami społecznymi. W 2021 roku ponownie podjął współpracę na podstawie zlecenia z daną firmą i został zgłoszony do ubezpieczenia emerytalno-rentowego. W razie ponownego zatrudnienia do okresu zatrudnienia na cele PPK należy przyjąć jeden miesiąc.

Jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających pierwszy dzień zatrudnienia zleceniobiorca był zatrudniony przez 3 miesiące i podlegał w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, to po ponownym podjęciu współpracy przyjąć należy, że miesiąc, w którym ta osoba nawiązuje umowę zlecenie, jest miesiącem, w którym upłynął okres 3 miesięcy zatrudnienia. Tym samym umowę o prowadzenie PPK należy zawrzeć nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoba ta została ponownie zatrudniona w danym podmiocie zatrudniającym.

Przykład 5.

Pani Emilia podpisuje umowę zlecenie z dniem 1 czerwca z firmą, w której była zatrudniona od stycznia do października 2020 roku na podstawie stosunku pracy. Z tytułu umowy zlecenia podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W związku z tym, że posiada trzymiesięczny staż w danym podmiocie, to jeśli nie zostanie złożona rezygnacja, przystąpienie zleceniobiorcy do PPK powinno nastąpić z dniem 1 czerwca, a zgłoszenie zleceniodawca zobowiązany jest wysłać do 10 lipca.

Wysokość wpłat na PPK

Wpłaty na rachunek uczestnika PPK pochodzą zarówno ze środków zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy. Co ważne, wpłat można dokonywać w stawce podstawowej, ale obie strony mogą zadeklarować również chęć dokonywania wpłat dodatkowych Wysokość wpłat przedstawia poniższa tabela.

Zgodnie z powyższym maksymalna wartość wpłat na PPK będzie wynosiła 8% wynagrodzenia stanowiącego podstawę naliczania składek emerytalno-rentowych.

Istotne jest to, że osoby, których wynagrodzenie nie przekracza 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, mają możliwość obniżenia wpłaty podstawowej do 0,5% wynagrodzenia.

PPK zleceniobiorcy a wynagrodzenie

Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK ma spory wpływ na wyliczenie wynagrodzenia. Oprócz tego, że wpłaty finansowane przez zleceniobiorcę są mu potrącane z pensji, to część, którą opłaca pracodawca, stanowi dla zatrudnionego przychód podlegający opodatkowaniu. Dodatkowy przychód powstaje w miesiącu zapłaty składek przez podmiot zatrudniający do instytucji finansowej.

Przykład 6.

Zleceniobiorca przystąpił do PPK od marca 2021 roku. Z tytułu umowy zlecenia otrzymuje co miesiąc wynagrodzenie w wysokości 3000 zł. Wypłata wynagrodzenia następuje w ostatnim dniu miesiąca. Od wynagrodzenia naliczane są wyłącznie wpłaty podstawowe. Składki na PPK opłacane są terminowo (do 15. dnia kolejnego miesiąca). Obliczenie wynagrodzenia wygląda następująco:

1. Wpłaty do PPK:

• podstawowa zleceniobiorcy: 3000 zł × 2% = 60 zł

• podstawowa zleceniodawcy: 3000 zł × 1,5% = 45 zł

2. Suma składek na ubezpieczenia społeczne 337,80 zł, w tym:

• emerytalna: 3000 zł × 9,76% = 292,80 zł

• rentowa: 3000 zł × 1,5% = 45,00 zł

3. Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne: 3000 zł – 292,80 zł = 2662,20 zł

4. Składka na ubezpieczenie zdrowotne: 2662,20 zł × 9% = 239,60 zł

5. Składka zdrowotna do odliczenia: 2662,20 zł × 7,75% = 206,32 zł

6. Podstawa kosztów uzyskania przychodu: 3000 zł – 337,80 zł = 2662,20 zł

Wynagrodzenie za marzec:

1. Koszty uzyskania przychodu 20%: 2662,20 zł x 20% = 532,44 zł
2. Podstawa opodatkowania: 3000 zł – 337,80 zł – 532,44 zł = 2129,76 zł → 2130 zł
3. Zaliczka na podatek dochodowy: 2130 zł × 17% zł = 362,10 zł
4. Podatek dochodowy: 362,10 zł – 206,32 zł = 155,78 zł → 156 zł
5. Do wypłaty: 3000 zł – 337,80 zł – 239,60 zł – 156 zł – 60 zł = 2206,60 zł

Wynagrodzenie za kwiecień:

1. Koszty uzyskania przychodu 20%: (2662,20 zł + 45) x 20% = 541,44 zł
2. Wynagrodzenie brutto powiększone o wpłaty finansowane przez pracodawcę: 3045 zł (3000 zł + 45 zł)
3. Podstawa opodatkowania: 3045 zł – 337,80 zł – 541,44 zł = 2165,76 zł → 2166 zł
4. Zaliczka na podatek dochodowy: 2166 zł × 17% = 368,22 zł
5. Podatek dochodowy: 368,22 zł – 206,32 zł = 161,90 zł → 162 zł
6. Do wypłaty: 3000 zł – 337,80 zł – 239,60 zł – 162 zł – 60 zł = 2200,60 zł

W wynagrodzeniu za kwiecień zleceniobiorcy został naliczony przychód z tytułu składki na PPK finansowanej przez zleceniodawcę w pensji za marzec. Przychód ten powoduje naliczenie wyższego podatku, przez co automatycznie wynagrodzenie zleceniobiorcy jest niższe.

Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK jest całkowicie dobrowolne. Taka osoba powinna wiedzieć jednak, że uczestnictwo w programie ma duży wpływ na otrzymane wynagrodzenie. Warto znać wysokość stawek, aby móc oszacować, jakie oszczędności daje udział w PPK.