Poradnik Pracownika
Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych

Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK

Do pracowniczych planów kapitałowych mogą przystąpić nie tylko pracownicy zatrudnieni w ramach umowy o pracę, ale także osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych. Istotne jest jednak, czy spełnione zostały podstawowe warunki uczestnictwa w tym programie. Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK? Poniżej omówienie warunków!

Czym jest PPK i jaki jest cel tego programu?

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to program prywatnego, długoterminowego oszczędzania, w którym oszczędności pochodzą z trzech źródeł – od samego uczestnika, od pracodawcy i od państwa.

Dla osób zatrudnionych udział w PPK jest całkowicie dobrowolny. W dowolnym momencie można zarówno przystąpić do programu, jak i zrezygnować z uczestnictwa w nim.

Czy zleceniobiorca może przystąpić do PPK?

W programie mogą uczestniczyć osoby zatrudnione. Pojęcie „osób zatrudnionych” zostało wyjaśnione w art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o PPK. W podpunkcie wspomnianego przepisu znajdziemy informację, że osobą zatrudnioną jest również osoba fizyczna wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Dodatkowo, aby zleceniobiorca został objęty PPK, musi:

  • mieć ukończone 18 lat;
  • podlegać z tytułu umowy zlecenia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.

Zleceniobiorca objęty ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi dobrowolnie nie może być uczestnikiem PPK, bowiem nie spełnia wówczas podanej w ustawie definicji osoby zatrudnionej.

Przykład 1.

Pan Aleksander nie ukończył 26 lat i aktualnie studiuje na uczelni wyższej. Pracuje w ramach umowy zlecenia od dłuższego czasu. Jeśli zleceniobiorca posiada statusu studenta i nie ukończył 26 lat, to nie jest zgłoszony do ubezpieczeń w ZUS-ie. W związku z tym pan Aleksander nie może przystąpić do PPK.

Przykład 2.

Pani Julita podpisała umowę zlecenie. Jest jednocześnie zatrudniona na etacie u innego pracodawcy, gdzie jej zarobki przekraczają wynagrodzenie minimalne. Z tytułu umowy zlecenia pracodawca na prośbę pani Julity zgłosił ją do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Jako zleceniobiorca pani Julita nie będzie mogła uczestniczyć w PPK.

Zleceniobiorcy między 55. a 70. rokiem życia mogą przystąpić do PPK wyłącznie na wniosek.

Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK – na jakich zasadach?

Jak już wspomniano, zatrudniony może uczestniczyć w programie dobrowolnie. Należy jednak wyjaśnić, że przystąpienie zleceniobiorcy do PPK nie nastąpi z pierwszym dniem zatrudnienia. Zleceniodawca zgłosi do pracowniczych planów kapitałowych osobę, z którą zawarł umowę zlecenie, dopiero po upływie trzymiesięcznego okresu zatrudnienia w danym podmiocie. Zleceniobiorca powinien zostać zarejestrowany w PPK nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął trzymiesięczny okres zatrudnienia.

Okres 3 miesięcy, o którym mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o PPK, co do zasady należy liczyć zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Zatem przez miesiąc należy rozumieć 30 dni, co oznacza, że trzymiesięczny okres zatrudniania upływa po 90 dniach pracy.

Przykład 3.

Pan Rafał podpisał umowę zlecenie 4 maja 2021 roku na okres 6 miesięcy. Z tego tytułu został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK może nastąpić 2 sierpnia. Zleceniodawca powinien przekazać zgłoszenie uczestnictwa w programie maksymalnie do 10 września.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia należy uwzględnić wszystkie okresy z 12 miesięcy poprzedzających dzień ponownego zatrudnienia, które miały miejsce w tym podmiocie. Do okresu zatrudnienia nie wlicza się zatrudnienia na podstawie tytułów innych niż wymienione w katalogu z art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o PPK oraz okresów dobrowolnego podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Przykład 4.

Pan Marek w 2020 roku był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia od 1 marca do 31 sierpnia 2020 roku. W tym czasie podlegał wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu przez 5 miesięcy, a przez miesiąc był objęty ubezpieczeniami społecznymi. W 2021 roku ponownie podjął współpracę na podstawie zlecenia z daną firmą i został zgłoszony do ubezpieczenia emerytalno-rentowego. W razie ponownego zatrudnienia do okresu zatrudnienia na cele PPK należy przyjąć jeden miesiąc.

Jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających pierwszy dzień zatrudnienia zleceniobiorca był zatrudniony przez 3 miesiące i podlegał w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, to po ponownym podjęciu współpracy przyjąć należy, że miesiąc, w którym ta osoba nawiązuje umowę zlecenie, jest miesiącem, w którym upłynął okres 3 miesięcy zatrudnienia. Tym samym umowę o prowadzenie PPK należy zawrzeć nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoba ta została ponownie zatrudniona w danym podmiocie zatrudniającym.

Przykład 5.

Pani Emilia podpisuje umowę zlecenie z dniem 1 czerwca z firmą, w której była zatrudniona od stycznia do października 2020 roku na podstawie stosunku pracy. Z tytułu umowy zlecenia podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W związku z tym, że posiada trzymiesięczny staż w danym podmiocie, to jeśli nie zostanie złożona rezygnacja, przystąpienie zleceniobiorcy do PPK powinno nastąpić z dniem 1 czerwca, a zgłoszenie zleceniodawca zobowiązany jest wysłać do 10 lipca.

Udział w PPK jest dobrowolny. Osoba zatrudniona może zrezygnować z przystąpienia do programu każdej chwili. Ważne jest, aby złożyć zleceniodawcy deklarację o rezygnacji.

Wysokość wpłat na PPK

Wpłaty na rachunek uczestnika PPK pochodzą zarówno ze środków zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy. Co ważne, wpłat można dokonywać w stawce podstawowej, ale obie strony mogą zadeklarować również chęć dokonywania wpłat dodatkowych Wysokość wpłat przedstawia poniższa tabela.

 

Obowiązkowe

Dobrowolne

Razem

Zleceniobiorca

2%

maks. 2%

maks. 4%

Zleceniodawca

1,5%

maks. 2,5%

maks. 4%

Zgodnie z powyższym maksymalna wartość wpłat na PPK będzie wynosiła 8% wynagrodzenia stanowiącego podstawę naliczania składek emerytalno-rentowych.

Istotne jest to, że osoby, których wynagrodzenie nie przekracza 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, mają możliwość obniżenia wpłaty podstawowej do 0,5% wynagrodzenia.

PPK zleceniobiorcy a wynagrodzenie

Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK ma spory wpływ na wyliczenie wynagrodzenia. Oprócz tego, że wpłaty finansowane przez zleceniobiorcę są mu potrącane z pensji, to część, którą opłaca pracodawca, stanowi dla zatrudnionego przychód podlegający opodatkowaniu. Dodatkowy przychód powstaje w miesiącu zapłaty składek przez podmiot zatrudniający do instytucji finansowej.

Przykład 6.

Zleceniobiorca przystąpił do PPK od marca 2021 roku. Z tytułu umowy zlecenia otrzymuje co miesiąc wynagrodzenie w wysokości 3000 zł. Wypłata wynagrodzenia następuje w ostatnim dniu miesiąca. Od wynagrodzenia naliczane są wyłącznie wpłaty podstawowe. Składki na PPK opłacane są terminowo (do 15. dnia kolejnego miesiąca). Obliczenie wynagrodzenia wygląda następująco:

  1. Wpłaty do PPK:

  • podstawowa zleceniobiorcy: 3000 zł × 2% = 60 zł

  • podstawowa zleceniodawcy: 3000 zł × 1,5% = 45 zł

  1. Suma składek na ubezpieczenia społeczne 337,80 zł, w tym:

  • emerytalna: 3000 zł × 9,76% = 292,80 zł

  • rentowa: 3000 zł × 1,5% = 45,00 zł

  1. Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne: 3000 zł – 292,80 zł = 2662,20 zł

  2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne: 2662,20 zł × 9% = 239,60 zł

  3. Składka zdrowotna do odliczenia: 2662,20 zł × 7,75% = 206,32 zł

  4. Podstawa kosztów uzyskania przychodu: 3000 zł – 337,80 zł = 2662,20 zł

Wynagrodzenie za marzec:

  1. Koszty uzyskania przychodu 20%: 2662,20 zł x 20% = 532,44 zł
  2. Podstawa opodatkowania: 3000 zł – 337,80 zł – 532,44 zł = 2129,76 zł → 2130 zł
  3. Zaliczka na podatek dochodowy: 2130 zł × 17% zł = 362,10 zł
  4. Podatek dochodowy: 362,10 zł – 206,32 zł = 155,78 zł → 156 zł
  5. Do wypłaty: 3000 zł – 337,80 zł – 239,60 zł – 156 zł – 60 zł = 2206,60 zł

Wynagrodzenie za kwiecień:

  1. Koszty uzyskania przychodu 20%: (2662,20 zł + 45) x 20% = 541,44 zł
  2. Wynagrodzenie brutto powiększone o wpłaty finansowane przez pracodawcę: 3045 zł (3000 zł + 45 zł)
  3. Podstawa opodatkowania: 3045 zł – 337,80 zł – 541,44 zł = 2165,76 zł → 2166 zł
  4. Zaliczka na podatek dochodowy: 2166 zł × 17% = 368,22 zł
  5. Podatek dochodowy: 368,22 zł – 206,32 zł = 161,90 zł → 162 zł
  6. Do wypłaty: 3000 zł – 337,80 zł – 239,60 zł – 162 zł – 60 zł = 2200,60 zł

W wynagrodzeniu za kwiecień zleceniobiorcy został naliczony przychód z tytułu składki na PPK finansowanej przez zleceniodawcę w pensji za marzec. Przychód ten powoduje naliczenie wyższego podatku, przez co automatycznie wynagrodzenie zleceniobiorcy jest niższe.

Przystąpienie zleceniobiorcy do PPK jest całkowicie dobrowolne. Taka osoba powinna wiedzieć jednak, że uczestnictwo w programie ma duży wpływ na otrzymane wynagrodzenie. Warto znać wysokość stawek, aby móc oszacować, jakie oszczędności daje udział w PPK.