Stres cyfrowy – jak zadbać o pracowników?

Jak wskazują statystyki, aż 10% wszystkich pracowników stanowią pracownicy zdalni. Ma to swoje konsekwencje, bowiem często nie potrafią oni znaleźć równowagi pomiędzy pracą a życiem prywatnym. Na stres cyfrowy skarżą się nie tylko pracownicy pracujący z domu – wpływa on na wszystkich, którzy na co dzień mają do czynienia z użytkowaniem urządzeń cyfrowych.

Stres cyfrowy – czym jest?

Stres cyfrowy definiowany jest jako niemożność radzenia sobie z technologiami komputerowymi. Chodzi konkretniej o stres wywołany natłokiem, przeciążeniem informacyjnym, ten z kolei może powodować uczucie braku równowagi. Jak wskazują badania, można wyróżnić kilka czynników powodujących stres cyfrowy:

• przeciążenie technologiczne np. ze względu na wykonywanie zadań przez dłuższy czas i w dużej intensywności;
• zaburzenia równowagi pomiędzy pracą a życiem po pracy, szczególnie u osób, które wykonują pracę zdalną;
• niepewność technologiczna i brak poczucia bezpieczeństwa technologicznego, gdzie powodem mogą być ciągłe zmiany;
• niedostateczne umiejętności komputerowe.

Stres cyfrowy jest bardzo dużym problemem społecznym, który nasilił się głównie ze względu na pandemię i wprowadzenie w wielu firmach pracy zdalnej.

Praca zdalna – jak wpływa na stres?

Przed epidemią koronawirusa praca zdalna nie była tak powszechna. Wcześniej utożsamiano ją z tzw. home office lub z telepracą. Można było zauważyć tendencję, że „pracą zdalną” było nazywane pozostanie w domu w przypadku gorszego samopoczucia pracownika. Epidemia koronawirusa całkowicie zmieniła rolę i znaczenie pracy zdalnej. Ma ona znaleźć swoje unormowanie w Kodeksie pracy. Niestety praca z domu przyczyniła się znacznie do rozwoju stresu cyfrowego wśród pracowników. Dała im ona bowiem nowe możliwości, ale też wpłynęła na ich czas prywatny. Dlaczego? Ponieważ praca zdalna to:

• nienormowany czas pracy;
• brak kontroli;
• brak kontaktu bezpośredniego ze współpracownikami;
• brak równowagi pomiędzy pracą a życiem prywatnym.

Inicjatywy społeczne

Centralny Instytut Ochrony Pracy w 2021 roku przeprowadził kampanię zatytułowaną „Stres Cyfrowy”. Jej celem było podniesienie poziomu wiedzy oraz świadomości z zakresu negatywnych skutków stresu wynikającego z braku równowagi cyfrowej oraz o sposobach radzenia sobie z nim.

To nie koniec działań zmierzających do minimalizacji zjawiska stresu cyfrowego. Aby przeciwdziałać brakowi równowagi cyfrowej wśród pracowników zdalnych, Parlament Europejski w styczniu 2021 roku wydał rezolucję zawierającą szereg wskazówek i wytycznych mających na celu zwrócenie uwagi na problem, jakim jest stres cyfrowy wśród pracowników oraz „prawo do możliwości bycia offline”.

Bycie offline ma dać pracownikom możliwość realnego odpoczynku, czyli sytuacji, że nie będą musieli odbierać wiadomości, odpisywać na maile czy odbierać telefonów poza godzinami swojej pracy. Obecnie wielu pracowników skarży się, że nie ma już dla nich sztywnej granicy pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym, przez co są dostępni 24/7. Konsekwencją tego jest gorsza wydajność pracy, co z kolei często skutkuje wypaleniem zawodowym, a w skrajnych przypadkach bywa przyczyną depresji.

Jakie są konsekwencje stresu cyfrowego?

Stres cyfrowy, na który pracownik jest narażony przez długi czas, nie pozostaje dla niego bez konsekwencji. Główne następstwa stresu cyfrowego to:

• brak motywacji do pracy;
• izolacja, liczne absencje;
• brak satysfakcji z pracy;
• gorsza wydajność w pracy;
• słaba koncentracja, zaburzenia pamięci;
• zmęczenie pracą;
• lęki, pogorszenie stanu zdrowia.

Jak można zadbać o zminimalizowanie stresu?

Zauważa się, że to po stronie pracodawców leży odpowiedzialność za swoich pracowników w aspekcie ograniczenia im stresu cyfrowego. Z pewnością pracownikom może pomóc:

• wyznaczenie ściśle określonych godzin pracy;
• prawo do bycia offline – poinformowanie pracowników, że coś takiego istnieje;
• udział w warsztatach dotyczących równowagi;
• wsparcie pracowników-rodziców;
• pakiety i karnety mające na celu poprawę samopoczucia i pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników, np. terapie zdrowia psychicznego, psycholog w firmie.

Coraz częściej słyszy się o tzw. digital well-being, czyli ograniczeniu bezrefleksyjnego użytkowania urządzeń mobilnych i propagowanie zdrowej równowagi między życiem cyfrowym a realnym. Niestety, ale coraz to nowsze technologie i aplikacje powodują, że stajemy się niewolnikami ekranu i pojawiających się na nim powiadomień. Pomóc może usunięcie aplikacji, do których najczęściej sięgamy ze swojego telefonu. Specjaliści przekonują, że wsparciem może być również nieużywanie telefonu przed snem.

Stres cyfrowy – to już rozległy problem!

Wypalenie zawodowe od 1 stycznia 2022 roku będzie uznawane za chorobę, na którą pracownik będzie mógł otrzymać zwolnienie lekarskie. Jak wiadomo, to właśnie długotrwały stres, w tym ten cyfrowy, jest główną jej przyczyną, nie można więc tego czynnika bagatelizować. Warto zwrócić uwagę na higienę zarówno pracy, jak i życia po pracy. Nie bez znaczenia jest zmiana nawyków, ale i wsparcie pracodawcy w osiągnięciu równowagi.