Rodzaje umów i ich charakterystyka – część 2.

Kandydaci do pracy zazwyczaj już na etapie rozmów rekrutacyjnych mają możliwość pozyskania informacji o rodzaju umowy, na podstawie której może dojść do potencjalnej współpracy. Każda z proponowanych umów może charakteryzować się inną specyfiką. Jak już wspomniano w pierwszej części artykułu, rodzaje umów można podzielić na te, których źródłem prawa jest Kodeks pracy, oraz pozostałe, w głównej mierze bazujące na Kodeksie cywilnym i ustawie Prawo przedsiębiorców. W tej części artykułu przybliżona zostanie specyfika umów zleceń, umów o dzieło oraz kontraktów B2B.

Rodzaje umów i ich specyfika – umowy cywilnoprawne

Cechą charakterystyczną umów cywilnoprawnych jest zagwarantowanie bardzo dużej swobody w sposobie wykonania pracy. Odmiennie niż w przypadku umów o pracę, wykonawcy umów cywilnoprawnych nie podlegają pod zwierzchnictwo osób bądź firm, które zleciły im wykonanie danej usługi. Odpowiedzialność za świadczoną pracę występuje, ale nie w takiej formie jak przy stosunku pracy.

Umowa zlecenie

Wśród umów cywilnoprawnych cieszących się największą popularnością jest umowa zlecenie, czyli tzw. umowa starannego wykonania. Stronami umowy zlecenia są zleceniodawca oraz zleceniobiorca.

Przedmiotem umowy zlecenia powinno być wykonanie określonej czynności – w tym przypadku nie liczy się efekt pracy, lecz zrealizowanie samego zlecenia z należytą starannością.

Umowa ta powinna zostać zawarta w formie pisemnej na cele dowodowe, natomiast prawo nie zabrania nawiązania współpracy pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcę w formie ustnej bądź dorozumianej.

Najważniejszą zaletą umowy zlecenia jest możliwość swobodnego decydowania przez zleceniobiorcę o:

• sposobie wykonania pracy w ramach zlecenia;
• miejscu wykonywania swojej pracy (w większości przypadków);
• czasie wykonywania zlecenia.

Co do zasady zleceniobiorca powinien świadczyć swoją pracę osobiście, w określonych przypadkach istnieje jednak możliwość powierzenia zlecenia innej osobie, co ma na celu zagwarantować zlecającemu, że praca będzie wykonana na czas. Za wybór osoby zastępującej odpowiedzialność ponosi pierwotny zleceniobiorca.

Umowa zlecenie może przyjąć formę odpłatną, jak i nieodpłatną, na co wskazują wprost zapisy prawne.

Jeżeli umowa zlecenie ma formę odpłatną, to zleceniodawca zobowiązany jest przekazać zleceniobiorcy określoną kwotę, uwzględniając przy tym minimalną stawkę godzinową.

Dodatkowo przepisy regulują również kwestie odnoszące się do tego, kiedy zleceniobiorca powinien otrzymywać swoje wynagrodzenie. W przypadku gdy umowa zlecenie zawarta jest na okres dłuższy niż jeden miesiąc, wypłaty powinny być regularne i występować przynajmniej raz w miesiącu.

Konieczność zapewnienia minimalnej stawki godzinowej zleceniobiorcom jest jednoznaczna z obowiązkiem ewidencjonowania pracy tej grupy osób zatrudnionych.

Tego typu rodzaje umów, do jakich należą umowy zlecenia, zostały objęte obowiązkiem ubezpieczeniowym ZUS. Zleceniobiorcy co do zasady powinni podlegać ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnemu, przy czym ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne. Zleceniobiorca będzie objęty jedynie ubezpieczeniem zdrowotnym, w przypadku gdy z innego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz osiąga z tego tytułu wynagrodzenie równe lub wyższe niż minimalna krajowa.

Kodeks cywilny nie przewiduje ustawowych terminów związanych z wypowiadaniem umów zleceń (art. 746. Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że umowa taka może zostać wypowiedziana bez okresu wypowiedzenia, chyba że zapisy danej umowy stwierdzają co innego.

Umowa o dzieło

Rodzaje umów cywilnoprawnych obejmują również umowy o dzieło, czyli tzw. umowy rezultatu. Przedmiotem umowy o dzieło powinien być konkretny rezultat. Wynik umowy o dzieło powinno się jednoznacznie zweryfikować.

Stronami umowy o dzieło są zlecający wykonanie umowy oraz wykonawca dzieła.

Umowy o dzieło jako rodzaje umów charakteryzujących się dużą swobodą działania nie są wolne od ponoszenia odpowiedzialności przez wykonawców dzieła. Wykonujący dzieło w pełni odpowiada za skutki swojej pracy, jednakże – co ważne – nie musi on wykonywać swojej pracy osobiście, jeżeli pozwalają na to zapisy umowy.

Umowa o dzieło, tak jak umowa zlecenie, powinna przybrać formę pisemną na cele dowodowe, ale dopuszczalne są również inne formy nawiązania współpracy.

Tego typu rodzaje umów, jakimi są umowy o dzieło, gwarantują przede wszystkim:

• swobodę w sposobie wykonywania pracy;
• możliwość decydowania o tym, kiedy i gdzie praca wykonawcy jest realizowana;
• brak kierownictwa nad wykonawcą;
• brak kosztów związanych z ubezpieczeniami ZUS (nie licząc określonych wyjątków).

Umowy o dzieło nie zostały objęte obowiązkiem ubezpieczeniowym ZUS. W głównej mierze to właśnie ta kwestia sprawia, że pracodawcy tak chętnie decydują się na tę formę współpracy.

Wyjątek od powyższej zasady stanowi sytuacja, gdy wykonawca dzieła jest jednocześnie pracownikiem w danej firmie. W takim przypadku od wynagrodzenia za wykonanie dzieła również powinny być odprowadzane składki ZUS.

Rodzaje umów typu umowy o dzieło charakteryzują się ograniczoną swobodą dotyczącą sposobów ich rozwiązania. Ze względu na odpowiedzialność, jaką ponosi wykonawca za swoją pracę, może on odstąpić od umowy tylko wtedy, gdy wykonanie dzieła wymaga współdziałania zamawiającego, a ten takiego odmawia.

Zamawiający może odstąpić od umowy, gdy wykonawca w rażący sposób nie dopełnia swoich obowiązków.

Kontrakt B2B

Czym jest kontrakt B2B? Umowa B2B, czyli Business-to-Business, to forma współpracy między firmami. W dzisiejszych czasach coraz popularniejsze staje się przechodzenie zwykłych pracowników, zleceniobiorców czy wykonawców umów na własne działalności gospodarcze, w ramach których świadczy się swoje usługi.

Strona umowy B2B, która wykonuje usługi na poczet strony zlecającej, po zrealizowaniu swojej pracy wystawia fakturę.

Wykonawcy umów B2B nie są objęci przepisami Kodeksu pracy, nie przysługują im takie świadczenia jak np. urlop wypoczynkowy. Jako że są przedsiębiorcami, obejmuje ich obowiązek ubezpieczeniowy społeczny oraz zdrowotny. Samozatrudniony spełniający odpowiednie warunki ma prawo korzystać z ulg w opłacaniu składek ZUS takich jak ulga na start, 2-letnia preferencja czy mały ZUS.

Obecnie kontrakt B2B jest popularną i często występującą formą współpracy, do podjęcia której firmy nakłaniają swoich pracowników bądź potencjalnych kandydatów do pracy. Tego typu rodzaje umów gwarantują zamawiającemu usługę niskie koszty projektowe oraz ograniczenie odpowiedzialności pracodawcy za swoich wykonawców.

Zaprezentowane w cyklu różne rodzaje umów są podstawą do nawiązania współpracy między stronami umowy. W zależności od formy współpracy, na jaką zdecydują się dane osoby, kooperacja przybierze odpowiedni charakter. Każda z omawianych umów odznacza się inną specyfiką i to właśnie te niuanse warto poznać, zanim podpisze się konkretny dokument.