Umowa zlecenie z własnym pracodawcą - czy to możliwe?

Na skróty

Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę. Może jednak zdarzyć się tak, że pracownik podpisuje umowę cywilnoprawną, najczęściej umowę zlecenie, z pracodawcą, z którym ma już podpisana umowę o prace. Czy takie umowy są zgodne z prawem? Jakie czynności mogą być wykonywane w ramach takiej umowy? Czy umowa zlecenie z własnym pracodawcą również podlega obowiązkowym składkom ZUS? Przekonaj się!

Umowa zlecenie - charakterystyka

Prawo pracy nie zabrania zatrudniania tego samego pracownika na podstawie różnych kontraktów. Jednak według przepisów o tym, jaka umowa została zawarta, świadczy nie tylko nazwa, ale jej treść i charakterystyka. W związku z tym, jeśli pracodawca chce zatrudnić swojego pracownika na podstawie umowy zlecenia, umowa ta powinna spełniać pewne warunki:

zlecenie nie musi być wykonywane w ściśle określonym miejscu ani czasie ani tym bardziej pod kierownictwem zleceniodawcy,
zlecenie może być wykonane przez osobę trzecią,
umowa zlecenie niekoniecznie musi być odpłatna,
wynagrodzenie nie musi być płatne co miesiąc,
zleceniobiorca odpowiada całym swoim majątkiem za szkodę wyrządzoną zleceniodawcy lub osobom trzecim w związku z wykonywanym zleceniem.

Dodatkowo umowa zlecenie z własnym pracodawcą może być podpisana pod warunkiem, że umowa dotyczy innych czynności niż te wskazane w umowie o pracę.

Przykład 1.

Jeśli pracownik na podstawie umowę o pracę zatrudniony jest jako administrator baz danych, przygotowanie szkolenia dla innych działów firmy na temat podstaw prawnych dotyczących gromadzenia i przetwarzania danych osobowych może być wykonane w ramach umowy zlecenia, ponieważ nie wchodzi ono w zakres jego obowiązków, zawartych w umowie o pracę.

Umowa zlecenie i etat u własnego pracodawcy

Umowa zlecenie z własnym pracodawcą traktowana jest jako forma kontynuowania zatrudnienia pracowniczego. W związku z tym wobec umowy zlecenia wykonywanej na rzecz własnego pracodawcy nie ma zastosowania zasada zbiegu tytułów do obowiązkowego ubezpieczenia. Oznacza to, że w świetle prawa wynagrodzenie pracownika z tytułu zlecenia, wykonywanego na rzecz pracodawcy, traktowane jest tak samo jak wynagrodzenie zasadnicze z umowy o pracę. Tym samym wynagrodzenia z obydwóch stosunków pracy stanowią jedną podstawę do odprowadzenia składek ZUS (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) i wykazywane są na jednym raporcie RCA. Co się z tym wiąże, pracownik powinien być wykazywany z kodem ubezpieczenia 01 10 i wykazać sumę wynagrodzeń z tytułu umowy o pracę oraz umowy zlecenie. W tym przypadku zgłaszanie pracownika do ubezpieczeń z kodem 04 11 jako osobnego tytułu do ubezpieczeń społecznych jest błędne.

Ustalanie podstawy zasiłku

Skoro pracownik otrzymuje dwa wynagrodzenia, z dwóch różnych stosunków pracy, i obydwa one podlegają pełnym składkom ZUS, jak prawidłowo ustalić podstawę zasiłku? Podstawę zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do wykonywania pracy. A zatem wynagrodzenie z umowy zlecenie oraz inne składniki zmienne (np. nagrody czy premie) również wliczamy do podstawy zasiłku jako wynagrodzenie podstawowe.

Przykład 2.

Pracownica jest zatrudniona w firmie od 12.12.2015 roku. Jej wynagrodzenie zasadnicze wynosi 1900 zł. Dodatkowo co miesiąc otrzymuje premię w stałej wysokości 300 zł. Ponadto co trzy miesiące (poczynając od stycznia 2016) na podstawie umowy zlecenie (z której opłacane są wszystkie składki, w tym składka chorobowa) prowadzi szkolenia dla innych pracowników, za które otrzymuje 500 zł wynagrodzenia. Wszystkie powyższe składniki wypłacane są w ostatnim dniu miesiąca, którego dotyczą. Kiedy w październiku 2017 roku zaczęła korzystać ze zwolnienia lekarskiego z powodu ciąży, podstawę jej zasiłku obliczono w następujący sposób:

okres podstawy zasiłku (12 miesięcy): październik 2016 - wrzesień 2017
wynagrodzenie zasadnicze: 12 x 1900 zł = 22800 zł
premia: 12 x 300 zł = 3600 zł
umowa zlecenie: 4 x 500 zł = 2000 zł (szkolenie było wykonywane w październiku 2016, styczniu, kwietniu, lipcu 2017)
22800 zł + 3600 zł + 2000 zł = 28400zł
28400 zł x 13,71% (składki na ubezpieczenia społeczne) = 3893,64 zł
28400 zł - 3893,64 zł = 24506,36 zł
24506,36 zł : 12 = 2042,20 zł
2042,20 zł : 30 = 68,07 zł (zasiłek w ciąży wynosi 100%)

Po uwzględnieniu wynagrodzenia zasadniczego dodatku w postaci comiesięcznej premii oraz wynagrodzenia za umowę zlecenie, po odjęciu 13,71%, czyli wysokości składek społecznych, przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownicy wynosiło 2042,20 zł. W przypadku obliczania dziennego zasiłku chorobowego kobiety w ciąży wynosi ono w opisywanym przykładzie 68,07 zł. Ciąża jest jednym z przypadków, w którym pracownica ma prawo do 100% podstawy zasiłku chorobowego.