Umowa zlecenie z własnym pracodawcą - czy to możliwe?

Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę. Może jednak zdarzyć się tak, że pracownik podpisuje umowę cywilnoprawną, najczęściej umowę zlecenie, z pracodawcą, z którym ma już podpisaną umowę o prace. Czy takie umowy są zgodne z prawem? Jakie czynności mogą być wykonywane w ramach takiej umowy? Czy umowa zlecenie z własnym pracodawcą również podlega obowiązkowym składkom ZUS? Przekonaj się!

Umowa zlecenie - charakterystyka

Prawo pracy nie zabrania zatrudniania tego samego pracownika na podstawie różnych kontraktów. Jednak według przepisów o tym, jaka umowa została zawarta, świadczy nie tylko nazwa, ale jej treść i charakterystyka. W związku z tym, jeśli pracodawca chce zatrudnić swojego pracownika na podstawie umowy zlecenia, umowa ta powinna spełniać pewne warunki:

• zlecenie nie musi być wykonywane w ściśle określonym miejscu ani czasie ani tym bardziej pod kierownictwem zleceniodawcy,
• zlecenie może być wykonane przez osobę trzecią (jeżeli wynika taka możliwość z umowy albo gdy wymuszają to okoliczności),
• umowa zlecenie niekoniecznie musi być odpłatna,
• wynagrodzenie powinno być płatne co miesiąc jeżeli umowa została podpisana na okres dłuższy niż miesiąc,
• zleceniobiorca odpowiada całym swoim majątkiem za szkodę wyrządzoną zleceniodawcy lub osobom trzecim w związku z wykonywanym zleceniem.

Dodatkowo umowa zlecenie z własnym pracodawcą może być podpisana pod warunkiem, że umowa dotyczy innych czynności niż te wskazane w umowie o pracę.

Przykład 1.

Jeśli pracownik na podstawie umowę o pracę zatrudniony jest jako administrator baz danych, przygotowanie szkolenia dla innych działów firmy na temat podstaw prawnych dotyczących gromadzenia i przetwarzania danych osobowych może być wykonane w ramach umowy zlecenia, ponieważ nie wchodzi ono w zakres jego obowiązków, zawartych w umowie o pracę.

Umowa zlecenie i etat u własnego pracodawcy

Umowa zlecenie z własnym pracodawcą traktowana jest jako forma kontynuowania zatrudnienia pracowniczego. W związku z tym wobec umowy zlecenia wykonywanej na rzecz własnego pracodawcy nie ma zastosowania zasada zbiegu tytułów do obowiązkowego ubezpieczenia. Oznacza to, że w świetle prawa wynagrodzenie pracownika z tytułu zlecenia, wykonywanego na rzecz pracodawcy, traktowane jest tak samo jak wynagrodzenie zasadnicze z umowy o pracę. Tym samym wynagrodzenia z obydwu stosunków pracy stanowią jedną podstawę do odprowadzenia składek ZUS (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) i wykazywane są na jednym raporcie RCA. Co się z tym wiąże, pracownik powinien być wykazywany z kodem ubezpieczenia 01 10 i wykazać sumę wynagrodzeń z tytułu umowy o pracę oraz umowy zlecenie. W tym przypadku zgłaszanie pracownika do ubezpieczeń z kodem 04 11 jako osobnego tytułu do ubezpieczeń społecznych jest błędne.

Ustalanie podstawy zasiłku

Skoro pracownik otrzymuje dwa wynagrodzenia, z dwóch różnych stosunków pracy, i obydwa one podlegają pełnym składkom ZUS, jak prawidłowo ustalić podstawę zasiłku? Podstawę zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do wykonywania pracy. A zatem wynagrodzenie z umowy zlecenie oraz inne składniki zmienne (np. nagrody czy premie) również wliczamy do podstawy zasiłku jako wynagrodzenie podstawowe.

Przykład 2.

Pracownica jest zatrudniona w firmie od stycznia 2020 roku roku. Jej wynagrodzenie zasadnicze w 2020 roku wynosiło 2 600 zł, natomiast od nowego roku jest ono równe minimalnej krajowej (2 800 zł brutto). Dodatkowo co miesiąc otrzymuje premię w stałej wysokości 300 zł. Ponadto co trzy miesiące (poczynając od stycznia 2020 r.) na podstawie umowy zlecenie (z której opłacane są wszystkie składki, w tym składka chorobowa) prowadzi szkolenia dla innych pracowników, za które otrzymuje 500 zł wynagrodzenia. Wszystkie powyższe składniki wypłacane są w ostatnim dniu miesiąca, którego dotyczą. Kiedy w maju 2021 roku zaczęła korzystać ze zwolnienia lekarskiego z powodu ciąży, podstawę jej zasiłku obliczono w następujący sposób:

• okres podstawy zasiłku (4 miesiące z 2021 roku): styczeń - kwiecień
• wynagrodzenie zasadnicze: 4 x 2 800 zł brutto = 11 200 zł brutto
• okres podstawy zasiłku (8 miesięcy z 2020 roku): maj - grudzień
• wynagrodzenie zasadnicze: 8 x 2 600 zł brutto = 20 800
• premia: 12 x 300 zł brutto =  3600 zł brutto
• umowa zlecenie: 5 x 500 zł brutto = 2 500 zł brutto (szkolenie było wykonywane: czerwiec, wrzesień, grudzień 2020 oraz w styczniu i marcu 2021 r.)
• suma wynagrodzeń z ostatnich 12 miesięcy: 11 200 zł brutto + 20 800 zł brutto + 3600 zł brutto + 2000 zł brutto = 37 600 zł brutto
• 37 600 zł x 13,71% (składki na ubezpieczenia społeczne) = 5 154,96 zł
• 37 600 zł brutto - 5 154,96 zł = 32 445,04 zł
• 32 445,04 zł / 12 = 2 703,75 zł
• 2 703,75 zł / 30 = 90,13 zł (zasiłek w ciąży wynosi 100%)

Po uwzględnieniu wynagrodzenia zasadniczego dodatku w postaci comiesięcznej premii oraz wynagrodzenia za umowę zlecenie, po odjęciu 13,71%, czyli wysokości składek społecznych, przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownicy wynosiło 2 703,75 zł. W przypadku obliczania dziennego zasiłku chorobowego kobiety w ciąży wynosi ono w opisywanym przykładzie 90,13 zł. Ciąża jest jednym z przypadków, w którym pracownica ma prawo do 100% podstawy zasiłku chorobowego.

Pracownik ma prawo podpisać umowę zlecenie z własnym pracodawcą, w przypadku gdy zostaną spełnione odpowiednie warunki opisane w powyższym artykule. Od tak podpisanej umowy zlecenie pracodawca a zarazem zleceniodawca zobowiązany jest odprowadzać składki ZUS w standardowej wysokości jak przy umowie o pracę.