Zgoda rodzica na wyjazd dziecka – kiedy należy uzyskać?
Osoby małoletnie odbywają podróże z reguły w towarzystwie rodziców. Nie jest jednak czymś wyjątkowym wyjazd dziecka za granicę z jednym z rodziców lub na przykład z dziadkami. W takich przypadkach trzeba pamiętać o posiadaniu niezbędnych dokumentów. Jednym z nich jest zgoda rodzica na wyjazd dziecka – kiedy należy ją uzyskać? Wyjaśniamy poniżej w artykule.
Zgoda rodzica na wyjazd dziecka za granicę – obowiązujące przepisy oraz podstawowe zasady
Jeżeli dziecko wyjeżdża na wakacje z innymi członkami rodziny niż rodzice (m.in. z dziadkami), konieczne jest udzielenie zgody na wyjazd przez oboje rodziców.
W przypadku natomiast, gdy wyjazd za granicę z dzieckiem ma się odbywać w towarzystwie jednego rodzica, drugi rodzic powinien wyrazić na to zgodę.
Jak stanowi art. 97 § 1 kro, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
O istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, przy czym – w braku porozumienia między nimi – rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Zgoda na wyjazd dziecka – kiedy jest wymagana?
Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego określają w dość ogólny sposób uprawnienia rodziców w zakresie współdecydowania o istotnych sprawach dziecka.
Z tego właśnie powodu istotne znaczenie należy przypisać orzecznictwu Sądu Najwyższego (SN) w odniesieniu do wymogu posiadania zgody rodzica na wyjazd dziecka za granicę.
Wyjazd dziecka za granicę (w celu spędzenia tam wakacji), jako należący do istotnych spraw dziecka, wymaga zgody obojga rodziców, sprawujących władzę rodzicielską, a w razie braku takiej zgody – orzeczenia sądu opiekuńczego.
Nie ulega zatem wątpliwości, że wyjazd dziecka z jednym z rodziców za granicę stanowi istotną kwestię wymagającą uzyskania zgody drugiego rodzica na podróż.
Wobec powyższego – zgoda rodzica na wyjazd dziecka za granicę jest wymagana każdorazowo, jeżeli drugi rodzic:
posiada władzę rodzicielską albo
został na mocy orzeczenia sądowego upoważniony do współdecydowania o miejscu zamieszkania lub pobytu dziecka.
Przykład 1.
Dziecko corocznie wyjeżdża w okresie ferii szkolnych na wakacje za granicę z mamą. W takim przypadku wymagana jest zgoda ojca dziecka, ponieważ przysługuje mu pełna władza rodzicielska. Taka zgoda będzie również konieczna w przypadku zmiany stałego miejsca pobytu dziecka (np. przeprowadzka matki z dzieckiem do innej miejscowości).
W razie gdy drugi rodzic posiadający władzę rodzicielską nie zgadza się na wyjazd dziecka za granicę, należy wystąpić do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka o wydanie zgody na podróż dziecka.
Wniosek w tej sprawie – składany w dwóch egzemplarzach – powinien zawierać m.in.:
oznaczenie rodzaju składanego dokumentu oraz wskazanie sądu, do którego wniosek jest skierowany;
dane stron (przedstawicieli ustawowych i pełnomocników), w tym adres zamieszkania i numer PESEL;
określenie żądania strony;
przytoczenie faktów stanowiących osnowę wniosku wraz z dowodami.
Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka objęty jest opłatą sądową w wysokości 100 zł.
Zgoda rodzica lub rodziców na wyjazd dziecka za granicę będzie ponadto potrzebna podczas podróży małoletniego z innymi osobami spokrewnionymi.
Przykład 2.
Dziadkowie zaproponowali rodzicowi dziecka, że mogą wspólnie z wnukiem odbyć atrakcyjną podróż zagraniczną w okresie letnich wakacji szkolnych. W takich okolicznościach rodzic powinien przekazać dziadkom oświadczenie o wyrażeniu zgody na wyjazd dziecka za granicę.
Zgoda nie jest wymagana jedynie wówczas, gdy dziadek lub babcia zostali formalnie ustanowieni jako jedyni opiekunowie prawni dziecka.
W jakich przypadkach uzyskanie zgody na wyjazd dziecka nie jest wymagane?
Zgoda rodzica na wyjazd dziecka nie zawsze jest niezbędna – dotyczy to przypadków, gdy:
drugiego rodzica pozbawiono władzy rodzicielskiej,
władza rodzicielska drugiego rodzica uległa zawieszeniu,
władzę rodzicielską drugiego rodzica ograniczono i wskutek tego rodzic został pozbawiony możliwości współdecydowania o istotnych sprawach dziecka,
drugi rodzic jest nieznany.
Przykład 3.
Rozstrzygając sprawę rozwodową, sąd nie ustalił dla drugiego rodzica prawa do współdecydowania o miejscu stałego pobytu dziecka. W takim przypadku rodzic ten może jednak dochodzić przed sądem swoich praw w zakresie kontaktów z dzieckiem, jeżeli wyjazd dziecka uniemożliwia ich realizację.
Zgoda na wyjazd dziecka – podstawowe wymogi dotyczące dokumentu oraz wymagane informacje
Dokument zawierający zgodę rodzica na wyjazd dziecka za granicę nie funkcjonuje w uniwersalnej powszechnie obowiązującej formie. Niezależnie jednak od tego faktu warto pamiętać o sporządzeniu takiego oświadczenia na piśmie. Może być to zgoda wyrażona w zwykłej formie lub za pośrednictwem dokumentu sporządzonego notarialnie.
Oświadczenie o wyrażeniu zgody na wyjazd dziecka za granicę powinno obejmować m.in. następujące informacje:
datę i miejsce sporządzenia oświadczenia;
dane ewidencyjne osób udzielających zgody;
dane personalne dziecka, którego zgoda dotyczy;
wskazanie osoby, z którą dziecko będzie podróżowało z podaniem danych ewidencyjnych i kontaktowych (numer telefonu);
nazwę państwa lub nazwy państw, do których dziecko będzie podróżować;
podpisy rodzica lub rodziców wyrażających zgodę.
Sporządzając oświadczenie o wyrażeniu zgody na wyjazd dziecka za granicę, warto pamiętać o wszystkich istotnych z punktu widzenia małoletniego sprawach, w tym dotyczących kwestii zdrowotnych.
Przykład 4.
Dziecko wyjeżdża za granicę z jednym z rodziców na ferie zimowe. W ramach wakacji dziecko ma uczestniczyć w zajęciach rekreacyjno-sportowych (jazda na nartach). Drugi rodzic sporządził zgodę na wyjazd dziecka obejmującą podstawowy zakres danych i informacji. Jednocześnie, ze względu na pewne ryzyko związane z uprawianiem sportu, zgoda rodzica zawiera także wzmiankę dotyczącą dopuszczalności objęcia dziecka działaniami leczniczymi w razie zaistnienia okoliczności uzasadniających wspomniane wyżej czynności prowadzone przez personel medyczny.
Zgoda rodzica na wyjazd dziecka – kiedy należy uzyskać? Podsumowanie
Wyjazd dziecka za granicę z jednym z rodziców wiąże się z koniecznością spełnienia pewnych formalności. Jedną z nich jest uzyskanie od drugiego rodzica zgody na podróż dziecka. Taka zgoda nie zawsze jednak będzie wymagana, dotyczy to m.in. przypadków, w których drugiego rodzica pozbawiono władzy rodzicielskiej lub władza rodzicielska uległa zawieszeniu. Oświadczenie o wyrażeniu zgody na wyjazd dziecka za granicę powinno być – ze względów dowodowych – sporządzone na piśmie, w zwykłej formie lub notarialnie.
