Becikowe 2024 - jakie świadczenia przysługują?

Jednym z istotnych aspektów polityki państwa jest polityka socjalna. W 2006 roku w związku z zapowiedziami wprowadzone zostało w Polsce świadczenie rodzinne nazywane potocznie „becikowym”. Mimo upływu lat świadczenie to nadal funkcjonuje i każdego roku jest wypłacane uprawnionym spełniającym kryteria do jego otrzymania. Jak w 2024 roku wygląda becikowe oraz jego wysokość, przedstawia treść niniejszego artykułu.

Świadczenia rodzinne

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych wymienia następujące rodzaje świadczeń rodzinnych:

1. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego;
2. świadczenia opiekuńcze w tym zasiłek pielęgnacyjny oraz świadczenie pielęgnacyjne;
3. zapomogi wypłacane przez gminy; 
4. świadczenia wypłacane przez gminy;
5. jednorazowa zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka;
6. świadczenie rodzicielskie.

Kto ma prawo do świadczeń rodzinnych?

Świadczenia rodzinne przysługują:

• obywatelom polskim;
• cudzoziemcom, do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;
• cudzoziemcom, jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym;
• cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji lub cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz zamierzającego wykonywać pracę lub prowadzić działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie na tym terytorium lub zamierzającego podjąć lub kontynuować na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej studia lub szkolenie zawodowe, lub który wykaże, że zachodzą inne okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, jeżeli zamieszkują z członkami rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• cudzoziemcom posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy;
• cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa lub zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej;
• cudzoziemcom w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w Ustawie z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach;
• cudzoziemcom, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z członkami rodzin, z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt i pracę na okres nieprzekraczający 9 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
• cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych lub na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej naukowca; na podstawie wizy krajowej w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych; w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w Ustawie z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Becikowe – wysokość, kryteria

Becikowe to jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka. Przepisy wskazują, że przysługuje w przypadku urodzenia się żywego dziecka. Wysokość jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka wynosi 1000 zł na jedno dziecko. Kwota ta nie jest w 2024 roku waloryzowana.

Przykład 1. 

Czy pani Anna otrzyma becikowe, jeśli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę wynosi 2146 zł? 

W tej sytuacji pani Anna nie otrzyma becikowego, nie spełnia ona bowiem wymaganego do jego przyznania kryterium dochodowego.

Wniosek o becikowe

Wniosek o wypłatę becikowego uprawniony musi złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku, gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego – w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia, nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. 

Dotrzymanie tych terminów jest istotne, wniosek złożony po terminie pozostawia się bowiem bez rozpoznania.

Przykład 2. 

Czy pani Janina otrzyma świadczenie becikowe na syna, którego urodziła 9 stycznia 2024 roku, wniosek o wypłatę świadczenia złożyła 7 stycznia 2025 roku, a właściwy organ pozostawił jej wniosek bez rozpoznania? 

Pani Janina zmieściła się w terminie z wnioskiem o becikowe i o ile spełnia kryteria do jego przyznania, powinna otrzymać tę zapomogę.

Kto nie otrzyma becikowego?

Becikowe nie będzie przysługiwało w następujących przypadkach:

1. gdy członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
2. gdy osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz danego dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:

• rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
• ojciec dziecka jest nieznany,
• powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
• sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z nich do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
• dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.

Jak wylicza się kryterium dochodowe przy becikowym?

Warto wiedzieć, jak w przypadku becikowego wyliczane jest kryterium dochodowe w różnych sytuacjach. W sytuacji, kiedy dziecko pozostaje pod opieką opiekuna prawnego, ustalając dochód, uwzględnia się tylko dochód dziecka. 

Jeśli doszło do utraty dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy lub po tym roku, ustalając ich dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego. 

Poza tym w sytuacji uzyskania dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, ustalając dochód członka rodziny, osoby uczącej się lub dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, osiągnięty w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był uzyskiwany, jeżeli jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do świadczeń rodzinnych. 

W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy dochód ich ustala się na podstawie dochodu członka rodziny, dochodu osoby uczącej się lub dochodu dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, powiększonego o kwotę osiągniętego dochodu za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do świadczeń rodzinnych.

W sytuacjach, kiedy ustalany jest dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, przyjmuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie, w drodze obwieszczenia, przez ministra właściwego do spraw rodziny w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” w terminie do 1 sierpnia każdego roku.

Przy ustalaniu dochodu z gospodarstwa rolnego przyjmuje się natomiast, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym.

[alert-info]W przypadku, gdy rodzina lub osoba ucząca się uzyskuje dochody z gospodarstwa rolnego oraz dochody pozarolnicze, dochody te sumuje się.[/alert-info

Becikowe - podsumowanie

Wskazać należy, że wobec powyższego wysokość becikowego w 2024 roku wynosi nadal 1000 zł na każde żywe dziecko. Bez zmian pozostało też kryterium dochodowe w przeliczeniu na członka rodziny uprawniające do wypłaty jednorazowej wypłaty zapomogi nazywanej potocznie becikowym.