Potrącenia alimentacyjne przy płacy minimalnej
Jestem zatrudniony na pełny etat i otrzymuję pensję minimalną. Jednakże została ona zajęta przez komornika w związku z zaległymi alimentami. Jak potrącenia alimentacyjne wpłyną na wysokość mojego wynagrodzenia? Czy w tym przypadku obowiązuje również zachowanie kwoty wolnej od potrąceń?
Paweł, Poznań
Potrącenia z wynagrodzenia pracownika
Wynagrodzenie pracownika jest prawem niezbywalnym, chronionym przez Kodeks pracy. Jednakże na mocy przepisów szczególnych w określonych sytuacjach pracodawca może dokonać potrąceń z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody.
Katalog potrąceń, do których dokonywania pracodawca jest zobowiązany, wskazany jest w kodeksie pracy. Są to:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na poczet świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 kp.
Oprócz potrąceń obligatoryjnych pracodawca może dokonać za zgodą pracownika także innych. Potrącenia dobrowolne zostały określone w art. 91 kp.
Potrącenia alimentacyjne a kwota wolna
Przepisy Kodeksu pracy ustalają wysokość kwot, jakie można potrącić z wynagrodzenia pracownika. Na wysokość kwoty wolnej od potrąceń wpływają takie elementy jak:
- wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- wymiar czasu pracy zatrudnionego,
- rodzaj potrącenia,
- wysokość zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu,
- korzystanie z kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek,
- wiek pracownika, czyli czy korzysta z „zerowego PIT-u”,
- wysokość wpłat na PPK.
Zgodnie z art. 871 kp od potrąceń wolna jest kwota:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
- 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
- 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.
Jeżeli chodzi o potrącenia alimentacyjne, nie obowiązuje zachowanie kwoty wolnej od potrąceń, a potrącenie jest możliwe do wysokości 60% wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych.
Co więcej, nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.
Obowiązuje przy tym zachowanie podanej kolejności dokonywania potrąceń. Potrącenia alimentacyjne w razie zbiegu zajęć mają pierwszeństwo.
Gdy stosowane są potrącenia alimentacyjne, nie ma ustalonej kwoty wolnej od potrąceń. Zatem należności te potrąca się z wynagrodzenia pracownika po odliczeniach składkowo-podatkowych w maksymalnej wysokości 60% tego wynagrodzenia, bez względu na to, w jakiej wysokości ono jest – nawet jeśli to wartość płacy minimalnej.
Przykład 1.
Pan Zbigniew ma zasądzone alimenty na rzecz swojej małoletniej córki. Jest on zatrudniony na umowę o pracę i pobiera wynagrodzenie w wysokości najniższej krajowej – 4300 zł brutto. W przypadku osób pracujących na umowie o pracę i płacących alimenty kwota wolna od potrąceń nie istnieje. Oznacza to, że komornik może dokonać potrącenia w pełnej wysokości 60%, a osoba zarabiająca najniższą krajową będzie miała do wypłaty jedynie 40% minimalnego wynagrodzenia.
Podstawa potrąceń alimentacyjnych
Co istotne, potrącenia alimentacyjne mogą być dokonywane bez postępowania egzekucyjnego. W przypadku takich potrąceń wystarczy, że wierzyciel przedłoży pracodawcy tytuł wykonawczy. Jest to uproszczona forma dokonywania potrąceń, którą można zastosować nawet w sytuacji, kiedy wierzycieli jest kilku, ale suma możliwa do potrącenia jest wystarczająca na pokrycie wszystkich tytułów wykonawczych.
Przy zbiegu egzekucji sądowych czy administracyjnych ważne jest, który podmiot jako pierwszy dokonał zajęcia. Jednakże należy pamiętać, że potrącenie alimentacyjne w każdym przypadku ma pierwszeństwo.
Potrącenia w świadectwie pracy
Po zakończeniu stosunku pracy pracodawca w świadectwie pracy ma obowiązek zawrzeć informacje na temat zajęcia komorniczego. Informacja o zajęciu wynagrodzenia w tym dokumencie powinna składać się z oznaczenia komornika, numeru sprawy egzekucyjnej oraz wysokości potrąconych kwot.
Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości tzw. minimalnego wynagrodzenia, jednak dotyczy to egzekwowania wszelkich należności, z wyjątkiem tych, które egzekwowane są na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych.
