Renta po świadczeniu rehabilitacyjnym - jak ją otrzymać?

Świadczenie rehabilitacyjne jest wypłacane w celu pomocy finansowej osobie niezdolnej do pracy. Jeśli dana osoba nie może przez długi czas powrócić do pracy, świadczenie z czasem może wygasnąć. Ustawodawca pozwala jednak, aby w takich przypadkach została przyznana renta po świadczeniu rehabilitacyjnym.

Czym jest świadczenie rehabilitacyjne?

Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego zostało uregulowane w Ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z art. 18 tego aktu prawnego świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Stanowi ono formę wsparcia finansowego dla osoby, która nie może wykonywać swojej pracy z powodu choroby lub innej niezdolności.

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. O tym, czy jest ono należne danej osobie, decyduje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W wielu przypadkach świadczenie rehabilitacyjne nie jest niestety przyznawane, pamiętajmy jednak, że od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w terminie i na zasadach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie wniesiono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego.

Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów.

Renta po świadczeniu rehabilitacyjnym

Czasami zdarza się, że uszkodzenie ciała pracownika jest na tyle poważne, że traci on prawo do pobierania świadczenia rehabilitacyjnego i nadal nie może wrócić do wykonywania swoich obowiązków zawodowych. Będzie tak w przypadku rozległych urazów spowodowanych najczęściej poważnymi wypadkami w pracy lub drodze do pracy. Aby taka osoba nie została pozbawiona środków do życia, może skorzystać z renty, która wchodzi na miejsce wygasłego świadczenia rehabilitacyjnego.

Renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest jednak przyznawana automatycznie, tzn. wraz z chwilą zakończenia wypłacania świadczenia rehabilitacyjnego odpowiedni organ administracyjny nie przyznaje sam z siebie prawa do renty. Podstawą do przyznania przedmiotowej renty jest oczywiście decyzja lekarza orzecznika ZUS, wnioskodawca musi jednak spełnić w tym zakresie kilka ważnych kryteriów.

Jak stanowi art. 57 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

• jest niezdolny do pracy;
• ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
• niezdolność do pracy powstała w odpowiednich okresach oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;
• nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Wymagany staż do otrzymania renty rehabilitacyjnej wynosi od 1 roku – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat, a do 5 lat – gdy niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Warunek wymaganego stażu jest spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18. roku życia albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole i do dnia powstania niezdolności do pracy posiadał jakikolwiek staż bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy. Jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, wówczas pięcioletni okres składkowy powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, chyba że ubezpieczony udowodnił okres składkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Warunek stażu nie jest wymagany, jeżeli niezdolność do pracy miała związek z wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.

Jak uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy?

Starania o rentę rehabilitacyjną powinniśmy rozpocząć od złożenia wniosku o przyznanie tego świadczenia do ZUS-u – robi się to przy pomocy druku ZUS-ERN oraz ZUS-ERP6. Obecnie ustawodawca pozwala, aby wnioski były składane zarówno w wersji tradycyjnej (papierowej osobiście lub listownie do właściwego oddziału ZUS-u) albo elektronicznej (poprzez druki znajdujące się na koncie ubezpieczonego w PUE-ZUS). Wnioski są wolne od jakichkolwiek opłat administracyjnych i powinien być rozpatrzony maksymalnie w ciągu 30 dni od chwili jego złożenia.

Złożenie wniosku wiąże się co do zasady z koniecznością wizyty u lekarza orzecznika ZUS – wnioskodawca zostanie o tym odpowiednio wcześnie poinformowany listem poleconym. Po przeprowadzonym badaniu lekarz wyda opinię i rozstrzygnięcie, które będzie stanowiło podstawę przyznania albo odmowy przyznania renty rehabilitacyjnej. W pierwszym przypadku wnioskodawca nie musi robić nic więcej – otrzyma decyzję ze wskazaniem, na jaki okres zostanie przyznana dla niego renta i jak wysokie będzie to świadczenie. Jeśli organ wyda decyzję odmowną, wnioskodawca ma prawo złożyć odwołanie: zwyczajowo robi się to w formie pisemnej, aczkolwiek dopuszczalna jest także forma ustna do protokołu w oddziale ZUS-u, który wydał daną decyzję. Wnioskodawca może odwołać się w ciągu 1 miesiąca od dnia odebrania decyzji odmownej. Jeśli odwołanie nie zostanie uwzględnione, dana osoba będzie jeszcze mogła skorzystać z prawa do wniesienia skargi do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego – w ciągu 30 dni od chwili odebrania decyzji nieuwzględniającej złożone odwołanie. Jeśli sąd nie przyzna racji wnioskodawcy, sprawa kończy swój bieg i renta nie zostanie przyznana. Oczywiście w późniejszym czasie będzie można ponownie ubiegać się o te świadczenie, pod warunkiem jednak, że zmienią się okoliczności całej sprawy (np. stan zdrowia ulegnie pogorszeniu).

Renta po świadczeniu rehabilitacyjnym – podsumowanie

Przejście na rentę po świadczeniu rehabilitacyjnym wymaga spełnienia odpowiednich warunków ustawowych oraz złożenia stosownego wniosku do właściwego oddziału ZUS-u. Po przeprowadzonym badaniu lekarskim organ wydaje decyzję o przyznaniu tego świadczenia bądź o odmowie. W tym drugim przypadku wnioskodawca ma prawo złożyć odwołanie, a następnie skargę do właściwego WSA.