Świadczenie rehabilitacyjne 2024 a zasiłek rehabilitacyjny z ZUS

Jeśli jesteś pracownikiem, który przebywał na zwolnieniu lekarskim w związku z chorobą lub wypadkiem, okres zasiłku chorobowego dobiega końca, a twoje dotychczasowe leczenie lub rehabilitacja nie przyniosły jeszcze oczekiwanego rezultatu – na skutek czego pozostajesz niezdolny do pracy – pamiętaj, że możesz ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne, jeśli dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy.

Aby uzyskać świadczenie rehabilitacyjne, należy wystąpić z wnioskiem do odpowiedniego oddziału ZUS. Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne składa się na formularz ZNp-7, który dostępny jest w internecie, ale też można otrzymać go w jednostce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Trzeba pamiętać, aby do wniosku o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia na formularzu OL-9, które wypełnić powinni wszyscy lekarze prowadzący leczenie.

Przykład 1.

Jan Nowak uległ wypadkowi. Po leczeniu operacyjnym została mu wstawiona proteza stawu biodrowego. Dodatkowo leczy się dermatologicznie i kardiologicznie. W takim wypadku wskazane jest, aby wszyscy lekarze, tj. ortopeda, dermatolog i kardiolog, wydali panu Janowi zaświadczenie do ZUS-u na formularzu OL-9.

Dodatkowo do wniosku należy dołączyć wywiad zawodowy z miejsca pracy na formularzu OL-10. Jeśli osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne składa wniosek o kontynuację świadczenia, prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą albo jeśli niezdolność do pracy powstała po ustaniu zatrudnienia, nie ma obowiązku jego złożenia.

Do wniosku o świadczenie rehabilitacyjne konieczne jest też przedłożenie zaświadczenia płatnika składek na formularzu Z-3 w przypadku pracowników, Z-3b w przypadku przedsiębiorców i osób z nimi współpracujących oraz duchownych oraz Z-3a w wypadku innych osób ubezpieczonych.

Z obowiązku tego zwolnione są osoby, które wcześniej złożyły takie oświadczenie w celu otrzymania zasiłku chorobowego, ale tylko gdy nie doszło do zmiany wskazanych w oświadczeniu okoliczności.

Kiedy należy złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne?

Przekroczenie tego terminu prowadzić będzie do przedłużenia rozpatrzenia wniosku, które nastąpi po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego, a w konsekwencji wydłuży oczekiwanie na wypłatę środków.

Przykład 2.

Pan Janusz 18 lutego zakończy pobieranie zasiłku chorobowego. W takim wypadku do 7 stycznia powinien złożyć wniosek o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.

Rozpatrzenie wniosku o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego

Przy czym termin ten liczy się od momentu, kiedy przez osobę wnioskującą o  przyznanie świadczenia zostanie złożony komplet wymaganych dokumentów. Jeśli się tego nie zrobi, ZUS wezwie do uzupełnienia wniosku, ale przedłuży to czas jego rozpoznania. Dobrze jest więc przesłać do ZUS-u komplet dokumentów, ponieważ nie tylko pozwoli to na szybsze rozpoznanie wniosku, ale skróci okres oczekiwania na wypłatę świadczenia w przypadku przyznania go.

Przykład 3.

Pani Zofia ubiega się o świadczenie rehabilitacyjne. 12 lipca wysłała do ZUS-u wniosek o jego przyznanie, ale nie załączyła zaświadczenia o stanie zdrowia. ZUS wezwał ją do przedłożenia tego dokumentu, co też pani Zofia uczyniła 5 sierpnia. W takim wypadku ZUS powinien rozpatrzyć jej wniosek do 5 października, zaś gdyby pani Zofia wysłała komplet dokumentów wraz z wnioskiem, rozpoznanie jej sprawy powinno zakończyć się do 12 września.

Po złożeniu wniosku osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne zostanie wezwana przez ZUS na badanie przez lekarza orzecznika. Wydane przez niego orzeczenie stanowi podstawę do wydania decyzji. Zatem jeśli lekarz orzecznik stwierdzi, że osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne jest niezdolna do pracy, ale rokuje odzyskanie takiej zdolności, ZUS przyzna jej – na wskazany przez lekarza orzecznika okres – świadczenie rehabilitacyjne.

Gdyby jednak lekarz orzecznik ZUS stwierdził w orzeczeniu, że nie zachodzą podstawy do przyznania świadczenia rehabilitacyjnego, wówczas osoba wnioskująca o nie może wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia. Sprzeciw składa się na piśmie lub ustnie do protokołu w jednostce ZUS. Nadto od tak wydanego orzeczenia Prezesowi ZUS przysługuje prawo do wniesienia zarzutu jego wadliwości.

W przypadku wniesienia sprzeciwu lub podniesienia zarzutu wadliwości orzeczenia ubezpieczony jest ponownie wezwany na badanie lekarskie przed komisję lekarską ZUS składającą się z trzech lekarzy orzeczników. Jeśli orzeczenie zostanie utrzymane w mocy, ZUS wyda decyzję odmowną.

Odwołanie od odmowy przyznania świadczenia rehabilitacyjnego

Odwołanie od decyzji o odmowie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego wnosi się do sądu za pośrednictwem ZUS-u w terminie jednego miesiąca, licząc od daty doręczenia nam decyzji o takiej odmowie.

Odwołanie powinno zawierać następujące elementy:

1. oznaczenie sądu i organu, za pośrednictwem którego jest wnoszone;
2. oznaczenie odwołującego się;
3. dokładne oznaczenie zaskarżonej decyzji;
4. twierdzenia, wnioski, dowody;
5. uzasadnienie;
6. podpis.

W odwołaniu nie jest wymagane wskazanie konkretnych zarzutów pod adresem wydanego rozstrzygnięcia. Wystarczające jest to, że osoba je wnosząca nie jest zadowolona z wydanej decyzji.

W praktyce niezwykle ważne jest – na tyle, na ile to możliwe – wykazanie, że lekarze orzecznicy w sposób nieprawidłowy dokonali oceny zdolności do pracy. W szczególności warto dołączyć do odwołania dodatkową dokumentację medyczną, a nawet prywatne opinie lekarskie, jeśli strona jest w ich posiadaniu.

Kto nie może otrzymać świadczenia rehabilitacyjnego?

Świadczenia rehabilitacyjnego nie otrzymają:

• osoby przebywające na urlopie wychowawczym;
• osoby mające ustalone prawo do emerytury;
• osoby przebywające na urlopie bezpłatnym;
• osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych;
• osoby przebywające na urlopie dla poratowania zdrowia;
• osoby, które mają przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• osoby pobierające nauczycielskie świadczenie kompensacyjne;
• osoby otrzymujące rodzicielskie świadczenie uzupełniające;
• osoby pobierające zasiłek lub świadczenie przedemerytalne.

Wypłata świadczenia rehabilitacyjnego i jego wysokość 2024 r.

Środki z tytułu przyznanego świadczenia rehabilitacyjnego wypłaca ZUS lub pracodawca (płatnik składek). Pracodawca zobowiązany jest wypłacać świadczenie rehabilitacyjne, jeżeli zgłosi do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 pracowników. W pozostałych sytuacjach, jak też w przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących, pracowników zatrudnionych przez zagranicznego pracodawcę, duchownych lub osób, które w czasie pobierania zasiłku utraciły zatrudnienie, świadczenie rehabilitacyjne wypłaca ZUS.

Przykład 4.

Pan Jan pracuje w małej rodzinnej firmie zatrudniającej 17 osób. Zbliża się koniec pobierania przez niego zasiłku chorobowego i dlatego pan Jan złożył wniosek o świadczenie rehabilitacyjne. W takim wypadku będzie ono wypłacane przez ZUS. Gdyby pracodawca pana Jana zatrudniał 20 lub więcej pracowników, byłby obowiązany wypłacać mu świadczenie rehabilitacyjne.

Na jak długo przyznawane jest świadczenie rehabilitacyjne?

Świadczenie przyznawane jest na maksymalnie 12 miesięcy, przy czym może zostać przydzielone jednorazowo lub w częściach. Udziela się go na okres, jaki w ocenie lekarza orzecznika jest niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy.

Wówczas procedura składania wniosku o przyznanie świadczenia przebiega w sposób identyczny jak przy pierwszym razie. Nie ma ograniczenia co do liczby wniosków o kontynuację – oprócz czasu pobierania świadczenia, tj. 12 miesięcy łącznie.

Przykład 5.

Pani Anna otrzymała świadczenie rehabilitacyjne na okres 3 miesięcy, w tym czasie nic nie wskazuje, aby odzyskała zdolność do pracy. W takim wypadku przed upływem ostatniego dnia okresu, na jaki przyznano jej świadczenie, powinna złożyć kolejny wniosek wraz z wymaganymi załącznikami i dokumentacją medyczną.

Przedawnienie roszczeń o świadczenie rehabilitacyjne

Roszczenie o wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego podlega przedawnieniu. Następuje to po upływie 6 miesięcy, licząc od ostatniego dnia okresu, za który świadczenie przysługuje.

Jeśli świadczenie rehabilitacyjne nie zostało wypłacone ze względu na błąd pracodawcy zobowiązanego do jego wypłaty albo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, roszczenie o jego wypłatę przedawnia się po upływie 3 lat.

Czy można zwolnić pracownika przebywającego na świadczeniu rehabilitacyjnym?

Ważne, aby mieć również świadomość, że pracownik przebywający na świadczeniu rehabilitacyjnym jest chroniony przed rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu długiej nieobecności w pracy wyłącznie przez 3 miesiące. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych przez pracownika, jeśli przebywa on na świadczeniu rehabilitacyjnym przez okres dłuższy niż 3 miesiące w myśl art. 53 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. Jednak pracownik, który w czasie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia niezwłocznie po ustaniu choroby zgłosił chęć powrotu do pracy, powinien ponownie zostać zatrudniony, o ile pracodawca ma taką możliwość.

Przykład 6.

Jan Nowak prowadzi sklep spożywczy. Jego pracownica Maria Kowalska poinformowała go, że zostało jej przyznane świadczenie rehabilitacyjne na okres 6 miesięcy od 1 stycznia 2024 roku do 30 czerwca 2024 roku. W takim wypadku Jan Nowak może rozwiązać umowę o pracę z Marią Kowalską najwcześniej 1 kwietnia 2024 roku. Jeśli jednak pracownica po upływie okresu, na jaki przyznano jej świadczenie, najpóźniej do 1 października 2024 roku, zgłosi chęć powrotu do pracy, a Jan Nowak będzie miał możliwość ją zatrudnić, będzie musiał przyjąć Marię Kowalską ponownie do pracy.

Podsumowując, otrzymanie świadczenia rehabilitacyjnego po upływie okresu zasiłkowego nie jest oczywiste. Pracodawca musi złożyć w ZUS odpowiednią dokumentację, a pracownik powinien się stawić na komisję lekarską, aby faktycznie wskazać że nie odzyskał zdolności do pracy.