Wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy – kto płaci za L4?

Każda osoba zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, która opłaca składkę na ubezpieczenie chorobowe (obowiązkowo czy dobrowolnie), ma prawo do otrzymania świadczenia za czas choroby. Może to być wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy. Kto płaci za L4? Odpowiadamy w poniższym artykule.

Kto ma prawo do świadczenia za czas choroby?

Choroby nie da się zaplanować, a spotyka prawie każdego. W wielu przypadkach uniemożliwia ona wykonywanie obowiązków zawodowych. Z tego też powodu ustawodawca przewidział możliwość skorzystania ze zwolnienia lekarskiego na czas niezdolności do pracy. Lekarz na podstawie analizy stanu zdrowia wystawia zwolnienie lekarskie, czyli zaświadczenie, że w określonym czasie pracownik nie może wykonywać pracy. Na tej podstawie pracodawca usprawiedliwia nieobecność pracownika w pracy i jednocześnie jest to przesłanka do naliczenia wynagrodzenia chorobowego, czyli takiego, które pracownik ma prawo otrzymać za okres przebywania na zwolnieniu.

Wynagrodzenie chorobowe

Na wstępie należy wyjaśnić, że za czas choroby osobie ubezpieczonej może przysługiwać:

• wynagrodzenie chorobowe,
• zasiłek chorobowy.

Co ważne, prawo do wynagrodzenia chorobowego ma tylko pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Jest to pierwszy warunek, który należy spełnić, aby otrzymać świadczenie za czas choroby. Drugi, równie ważny, to podleganie pod ubezpieczenie chorobowe. Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę nabywa prawo do świadczenia za czas choroby po 30 dniach nieprzerwanego podlegania pod ubezpieczenie chorobowe lub bez okresu wyczekiwania, jeśli przerwa między poprzednim okresem podlegania pod ubezpieczenie chorobowe nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Przepisy określają też sytuacje, kiedy okres wyczekiwania nie jest wymagany. Do tych wyjątków zaliczamy:

• absolwentów szkół lub uczelni lub osoby, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej;
• ubezpieczonych, których niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze z pracy lub do pracy;
• ubezpieczonych obowiązkowo (pracownicy), którzy posiadają wcześniejszy, co najmniej 10-letni okres podlegania obowiązkowemu (pracowniczemu) ubezpieczeniu chorobowemu (bez względu na przerwy w ubezpieczeniu i ich długość);
• posłów i senatorów, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;
• funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy na podstawie art. 165 ust. 7 i art. 167 ust. 2 Ustawy z dnia 16 listopada 2016 roku – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1948 r., z późn. zm. 1) i stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.

Przykład 1.

Pan Nowak zachorował zaledwie 3 tygodnie po rozpoczęciu pracy u nowego pracodawcy. Ponieważ wcześniej podlegał pod ubezpieczenie chorobowe nieprzerwanie od kilku lat, a między umowami przerwa była mniejsza niż 30 dni, to od pierwszego dnia choroby przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe.

Pracownik, który zachoruje i ma prawo do otrzymania wynagrodzenia chorobowego, będzie otrzymywał to świadczenie wypłacane przez swojego pracodawcę przez pierwsze 33 dni choroby (lub 14 dni w przypadku pracowników powyżej 50. roku życia). Co ważne, jest to suma wszystkich dni choroby w trakcie roku. Oznacza to, że może być liczone w częściach.

Przykład 2.

Pani Kowalska choruje przewlekle i w marcu poszła na kolejne zwolnienie chorobowe. Wynosiło ono 10 dni, jednak pani Kowalska do marca wykorzystała już 26 dni wynagrodzenia chorobowego. Tym samym pracodawca na podstawie zwolnienia lekarskiego wystawionego w marcu naliczy wynagrodzenie chorobowe za 7 dni choroby, natomiast za kolejne trzy pracownicy będzie przysługiwał zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS, ponieważ pracodawca pani Kowalskiej nie jest płatnikiem zasiłków.

Po wykorzystaniu limitu 33 lub 14 dni choroby w trakcie roku wynagrodzenie chorobowe zmienia się w zasiłek chorobowy. Może on być wypłacany przez pracodawcę lub przez ZUS. Wyjaśnimy to w dalszej części artykułu.

Zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy to świadczenie, które również jest wypłacane za okres niezdolności do pracy z powodu choroby. Jest ono jednak finansowane przez ZUS po wykorzystaniu limitu dni z wynagrodzeniem chorobowym. Suma pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego może wynosić do 182 dni w ciągu roku. Po tym czasie okres zasiłkowy zostaje wyczerpany i jeśli osoba ubezpieczona nadal choruje, to może starać się o świadczenie rehabilitacyjne.

Przykład 3.

Pani Kowalska z poprzedniego przykładu w listopadzie przekroczyła 182 dni niezdolności do pracy z powodu choroby. Do 182. dnia zasiłek wypłaca ZUS, natomiast już od 183. dnia niezdolności do pracy pani Kowalska powinna starać się o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.

Kto płaci za L4? Kiedy zasiłek chorobowy wypłaca ZUS, a kiedy pracodawca?

Jak już zostało wspomniane wcześniej, wynagrodzenie chorobowe zawsze finansowane jest przez pracodawcę, natomiast zasiłek chorobowy wypłaca ZUS. Jest to ogólna zasada, chociaż niektórzy pracownicy mogliby temu zaprzeczyć i wskazać, że to ich pracodawca wypłaca im zasiłek chorobowy. Poniekąd mają rację.

O ile wynagrodzenie chorobowe zawsze finansowane jest ze środków pracodawcy, o tyle zasiłek chorobowy może być wypłacany przez pracodawcę bądź bezpośrednio przez ZUS, jednak źródłem finansowania zasiłku zawsze pozostaje ZUS.

To, czy zasiłek wypłaca pracownikowi pracodawca, zależy od tego, czy jest on płatnikiem zasiłków. Zakłady pracy, które na dzień 30 listopada zatrudniają 20 pracowników, w roku kolejnym są płatnikami zasiłków. Oznacza to, że to pracodawca nalicza i wypłaca swoim pracownikom zasiłek chorobowy, natomiast w późniejszym czasie kwota ta jest rozliczana (zwracana) pracodawcy poprzez pomniejszenie wpłacanych do ZUS-u składek społecznych.

Dodatkowo zasiłek chorobowy wypłacany jest od pierwszego dnia choroby w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej, czyli umowy zlecenia. Zleceniobiorcom i osobom, dla których składka chorobowa jest dobrowolna, zasiłek zawsze wypłaca ZUS.

Inną sytuacją, kiedy zasiłek chorobowy wypłacany jest przez ZUS od pierwszego dnia niezdolności do pracy, jest fakt jej powstania w wyniku wypadku przy pracy lub w drodze z lub do pracy.

Inne świadczenia wypłacane przez ZUS

Co ważne, wynagrodzenie chorobowe jest jedynym świadczeniem finansowanym przez pracodawcę w razie niezdolności pracownika do wykonywania pracy. Natomiast ZUS finansuje także inne świadczenia, które wynikają z różnych okoliczności. Należą do nich np.:

• zasiłek opiekuńczy – wypłacany osobom ubezpieczonym w okresie opieki nad chorym członkiem rodziny lub zdrowym dzieckiem (np. w przypadku zamknięcia przedszkola);
• zasiłek macierzyński i rodzicielski – czyli zasiłki w okresie urlopu związanego z macierzyństwem.

Pracownik podlegający ubezpieczeniu chorobowemu może liczyć na wypłatę świadczenia za czas niezdolności do pracy. To, czy wypłacane będzie wynagrodzenie chorobowe, czy zasiłek chorobowy, oraz kto będzie je regulował: ZUS czy pracodawca, zależy od kilku czynników.