Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko
Osoby, które muszą zająć się dzieckiem w razie jego choroby, mogą liczyć na świadczenia od ZUS-u. Takie wsparcie przysługuje również pracownikom sprawującym opiekę nad dzieckiem zdrowym, o ile zostaną spełnione odpowiednie warunki. O tym, jak otrzymać zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko, piszemy poniżej. Dowiedz się również ile wynosi to świadczenie.
Kto może otrzymać zasiłek opiekuńczy?
O zasiłek opiekuńczy mogą starać się osoby, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu i są rodzicami, opiekunami prawnymi lub wychowują i utrzymują dziecko (dalej: opiekun). Głównym warunkiem uzyskania tego świadczenia jest brak możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu konieczności pozostania z pociechą w domu. Dotyczy to nie tylko sytuacji, kiedy dziecko zachoruje, ale także takiej, kiedy nikt inny nie może zapewnić mu opieki.
W jakiej sytuacji przysługuje zasiłek opiekuńczy na opiekę nad zdrowym dzieckiem?
Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko przysługuje wyłącznie, jeśli pociecha nie ukończyła 8 lat, a jego opiekun nie może podjąć pracy z powodu wystąpienia jednej z okoliczności:
- żłobek, przedszkole lub szkoła dziecka zostały niespodziewanie zamknięte bez podania takiej informacji minimum tydzień wcześniej;
- niania lub opiekun, z którymi jest podpisana umowa, zachorowali;
- dziecko musi być odizolowane ze względu na podejrzenie choroby zakaźnej;
- partner lub rodzic dziecka jest chory lub przebywa w szpitalu;
- matka z powodu porodu nie może opiekować się dzieckiem.
Wspomniane świadczenie będzie należne również w sytuacji, gdy ubezpieczony musi zaopiekować się dzieckiem z niepełnosprawnością poniżej 18. roku życia ze względu na to, że współmałżonek lub rodzic dziecka, który dotychczas się nim zajmował, zachorował lub przebywa w szpitalu, lub jeśli matka dziecka, ze względu na poród, nie jest w stanie zapewnić mu opieki.
Jakie dokumenty należy przedłożyć w ZUS-ie?
Dokumentem, jaki powinna wypełnić osoba, która chce otrzymać zasiłek opiekuńczy na opiekę nad zdrowym dzieckiem, jest druk Z-15A (wniosek o zasiłek opiekuńczy), w którym wskazuje kluczowe dla ZUS-u dane do ustalenia prawa do świadczenia. Poza tym obowiązkowo trzeba dostarczyć do organu rentowego dokument potwierdzający konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem. W zależności od tego, co jest powodem rezygnacji z pracy celem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, do Z-15A należy dołączyć:
oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat na formularzu ZAS-36 lub samodzielnie napisane oświadczenie z podaniem przyczyny pozostania z dzieckiem w domu – jeśli żłobek, klub dziecięcy, przedszkole albo szkoła, do której chodzi dziecko, zostały niespodziewanie zamknięte;
decyzję inspektora sanitarnego o konieczności izolacji dziecka – jeśli istnieje podejrzenie, że może ono być nosicielem choroby zakaźnej;
zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że współmałżonek lub rodzic dziecka stale opiekujący się dzieckiem jest chory, leczy się w szpitalu lub w innej placówce albo z powodu porodu nie może opiekować się dzieckiem;
dokument potwierdzający, że niania lub dzienny opiekun są chorzy, np. kserokopia wydruku e-ZLA niani/dziennego opiekuna (potwierdzona za zgodność z oryginałem) wraz z oświadczeniem o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat ZAS-36 bądź samodzielnie napisane oświadczenie z wyjaśnieniem, że niania czy dzienny opiekun otrzymał zwolnienie lekarskie i nie może opiekować się dzieckiem.
Jeśli zasiłek wypłaca ZUS, to wspomniane dokumenty można przekazać do tej instytucji pocztą, złożyć osobiście lub poprzez konto ubezpieczonego w eZUS (ZUS PUE). Natomiast, gdy świadczenie wypłaca pracodawca (a dzieje się tak, gdy zatrudnia więcej niż 20 osób), to cała dokumentacja powinna zostać przekazana do niego.
Dokumentację do wypłaty zasiłku można złożyć za okres, który już minął, jednak nie później niż w ciągu 6 miesięcy liczonych od ostatniego dnia, za który można było dostać zasiłek.
Przykład 1.
Pani Paulina sprawuje opiekę nad dzieckiem od 1 do 18 października 2024 roku. Kiedy maksymalnie może złożyć dokumenty o wypłatę zasiłku opiekuńczego? Ostatnim dniem, za który może otrzymać świadczenie, jest 18 października. Aby ZUS wypłacił środki, pełną dokumentację należy dostarczyć do 18 kwietnia 2025 roku.
Przez jaki czas można pobierać zasiłek opiekuńczy?
Zasiłek opiekuńczy na dziecko można pobierać maksymalnie przez okres 60 dni w ciągu roku kalendarzowego. Do tego limitu wlicza się każdy dzień, za jaki otrzymano to świadczenie bez względu na to, czy dotyczyło dziecka, czy innego członka rodziny. Kluczową informacją jest również to, że 60 dni to maksymalna liczba dni, które oboje rodzice mogą wykorzystać na wszystkie rodzaje zasiłków opiekuńczych w ciągu roku. Liczba ta jest stała i nie zależy od liczby dzieci.
Przykład 2.
Pani Marta korzystała z zasiłku opiekuńczego w 2024 roku z tytułu opieki nad:
swoją mamą przez okres 14 dni,
opieki nad córką z powodu zamknięcia żłobka przez 30 dni,
opieki nad synem, który zachorował, w wymiarze 6 dni.
Przez ile dni może jeszcze pobierać świadczenie w 2024 roku? Pani Marta może wnioskować o przyznanie zasiłku za okres 10 dni w 2024 roku, ponieważ do tej pory wykorzystała 50 dni.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla ojca dziecka
Zasiłek opiekuńczy w dodatkowym wymiarze może otrzymać ojciec dziecka lub inny członek rodziny, w przypadku gdy matka dziecka przebywa na zasiłku macierzyńskim i w ciągu pierwszych 8 tygodni po porodzie nie może opiekować się dzieckiem. Dotyczy to sytuacji, gdy matka dziecka:
wymaga opieki szpitalnej,
ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym i dlatego nie może opiekować się dzieckiem,
porzuciła dziecko.
Zasiłek ten nie łączy się z innymi świadczeniami i nie ma związku z danym rokiem kalendarzowym. Jego okres pobierania nie może przekroczyć 56 dni kalendarzowych lub dnia ukończenia przez dziecko 8. tygodnia życia w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.
Ile wynosi zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko?
Wspomniane świadczenie jest płatne w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Na podstawę tę składa się przeciętne miesięczne wynagrodzenie z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc choroby pomniejszone o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne (13,71%). W razie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż przez rok podstawę wymiaru zasiłku ustala się, przyjmując pensję za pełne miesiące kalendarzowe podlegania temu ubezpieczeniu, przed wystąpieniem nieobecności.
Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko a świadczenia z programu Aktywny rodzic
Już od października rodzice mogą starać się o nowe świadczenia, dzięki którym mogą zapewnić opiekę swoim pociechom. 2 z tych świadczeń, czyli aktywni rodzice w pracy oraz aktywnie w żłobku, mają kilka uwarunkowań, które trzeba spełnić, aby otrzymać wsparcie. Pytanie brzmi: czy w sytuacji, jeśli pobieramy zasiłek opiekuńczy na opiekę nad zdrowym dzieckiem, dalej możemy korzystać dofinansowań z programu Aktywny rodzic?
Jeśli chodzi o świadczenie aktywni rodzice w pracy, to rodzic może je otrzymywać pod warunkiem, że podjął pracę zarobkową. Nie ma przeszkód ku temu, aby otrzymywać środki z tego tytułu w razie pobierania zasiłku opiekuńczego. Miesięczna kwota świadczenia jest niepodzielna, czyli przysługuje w pełnej wysokości pod warunkiem, że tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym nie ustał.
Natomiast takich wyjaśnień nie ma jeszcze w przypadku świadczenia aktywnie w żłobku. Jednakże warto tu zwrócić uwagę na fakt, że nawet w przypadku nieplanowanego zamknięcia żłobka czy choroby dziecka co do zasady rodzic w dalszym ciągu ponosi opłatę związaną z czynszem. Dlatego to świadczenie w razie wystąpienia wspomnianych okoliczności najpewniej będzie w dalszym ciągu przysługiwało.
Podsumowując, opiekun może starać się o zasiłek opiekuńczy na opiekę nad zdrowym dzieckiem w wieku do 8 lat, jeżeli nie może powierzyć opieki innym osobom lub instytucji. Świadczenie z tego tytułu będzie płatne pod warunkiem podlegania pod ubezpieczenie chorobowe i będzie można je pobierać nie dłużej niż 60 dni w roku kalendarzowym.
