Poradnik Pracownika
Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych

Strajk nauczycieli - jak uzyskać zasiłek opiekuńczy?

Strajk w szkołach i przedszkolach zbliża się wielkimi krokami. Jego początek planowany jest na dzień 8 kwietnia 2019 roku i ma trwać do odwołania. Wszystko wskazuje na to, że rodzice dzieci, którzy w razie strajku nauczycieli będą musieli zapewnić opiekę swoim pociechom, staną przed poważnym problemem. Jakie uprawnienia mają rodzice w takiej sytuacji? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej na ten temat? 

Co może zrobić rodzic jeżeli szkoła lub przedszkole dziecka będzie zamknięte z powodu strajku?

Zasadniczą kwestią jest wiek dziecka. Jeżeli dziecko nie skończyło 8 lat, rodzic może zostać z dzieckiem w domu, a do pracodawcy złożyć wniosek o zasiłek opiekuńczy. Należy się on pracownikowi zwolnionemu z obowiązku świadczenia pracy, z powodu konieczności zapewnienia opieki zdrowemu dziecku, z powodu niespodziewanego zamknięcia szkoły lub przedszkola. Jeżeli dziecko jest starsze, pracownik może jedynie wziąć urlop na żądanie lub urlop wypoczynkowy w normalnym trybie.  

Czym jest zasiłek opiekuńczy na dziecko pozbawione opieki w wypadku zamknięcia szkoły lub przedszkola?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje pracownikowi wychowującemu dziecko do lat ośmiu, którego szkoła lub przedszkole zostają zamknięte, a informacja o zamknięciu placówki została przekazana rodzicom w terminie krótszym niż 7 dni przed zamknięciem. Nie dotyczy to zatem sytuacji planowanych, na przykład zamknięcia przedszkola czy szkoły w święta i dni ustawowo wolne, gdyż w takiej sytuacji rodzice są informowani o zamknięciu placówki z większym wyprzedzeniem.

Zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8, z powodu zamknięcia przedszkola lub szkoły, przysługuje rodzicowi, który informację o zamknięciu placówki otrzymał w terminie krótszym niż 7 dni.

Jakie dokumenty należy złożyć, aby otrzymać zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko do lat 8, z powodu niespodziewanego zamknięcia przedszkola lub szkoły?

Podstawowym dokumentem, który należy złożyć pracodawcy jest dokument Z-15 A oraz oświadczenie o niespodziewanym zamknięciu żłobka, przedszkola czy szkoły. Obowiązek złożenia oświadczenia wynika wprost z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku, w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy Dz. U. Nr 60, Poz. 281. W § 3 czytamy, że dowodami usprawiedliwiającymi nieobecność w pracy, jest między innymi: oświadczenie pracownika w razie zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8, z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do której dziecko uczęszcza.

Druk Z-15 A natomiast, to ten sam dokument, który składa się pracodawcy w przypadku ubiegania się o zasiłek opiekuńczy z powodu opieki:

  • nad chorym dzieckiem;

  • nad dzieckiem niepełnosprawnym do lat 18;

  • nad nowo narodzonym dzieckiem w okresie do 8 tygodni po porodzie, jeżeli nie może zająć się nim matka, np. z powodu pobytu w szpitalu.

Ile wynosi zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko do 8 roku życia i jak długo można go pobierać?

Zasady wypłaty zasiłku opiekuńczego, który jest wypłacany za czas opieki, zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa Dz.U. z 2005 r. Nr 31,267 z późniejszymi zmianami.

Jest on wypłacany podobnie jak w przypadku choroby,  w wysokości 80 % podstawy wymiaru, która jest wyliczana na podstawie średniego wynagrodzenia za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła konieczność opieki nad dzieckiem. Należy przy tym pamiętać, że ustalona podstawa zasiłku nie ulega zmianie w sytuacji, gdy od czasu wypłacania poprzedniego wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego lub opiekuńczego, nie minęły 3 miesiące. Wyjątkiem jest zmiana etatu, jeżeli nastąpiła w miesiącach poprzedzających zdarzenie, za które jest wypłacany zasiłek opiekuńczy lub w miesiącu, w którym to zdarzenie nastąpiło. Art. 40 ustawy zasiłkowej mówi, że w tej sytuacji podstawę zasiłku opiekuńczego, stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko do lat 8, wlicza się do limitu 60 dni przysługujących na opiekę nad chorym dzieckiem. Limit ten jest wspólny dla ojca i matki dziecka. Do tego limitu wlicza się także 14 dni, które przysługują pracownikowi z tytułu opieki nad innymi członkami rodziny wymagającymi opieki.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dzieckiem oraz innymi członkami rodziny, z różnych przyczyn nie może przekroczyć 60 dni w ciągu roku.

Kto może dostać zasiłek opiekuńczy?

W razie strajku nauczycieli i zamknięcia przedszkola lub szkoły, o zasiłek opiekuńczy może ubiegać się osoba, która:

  • jest rodzicem;

  • jest rodzicem adopcyjnym;

  • jest rodzicem zastępczym;

  • jest opiekunem prawnym.

Dodatkowo, osoba ubiegająca się musi posiadać ubezpieczenie chorobowe, na podstawie jednego z poniższych tytułów do ubezpieczenia:

  • umowa o pracę;

  • umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług;

  • praca nakładcza;

  • działalność gospodarcza oraz osoby współpracujące z osobą prowadzącą działalność.

Kiedy wypłacany jest zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany bez okresu wyczekiwania, co jest ważne dla nowo zatrudnionych pracowników, którzy mogą go otrzymać już od pierwszego dnia zatrudnienia, podczas gdy przykładowo wynagrodzenie za czas choroby, poza kilkoma wyjątkami, przysługuje po upływie 30 dni zatrudnienia.

Czy zasiłek opiekuńczy przysługuje po ustaniu zatrudnienia?

Zasiłek opiekuńczy w odróżnieniu od zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego, nie przysługuje pracownikowi po ustaniu zatrudnienia. Przysługuje on tylko w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego. Dotyczy to tak samo osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy prowadzących działalność gospodarczą.

Kto wypłaca zasiłek i gdzie złożyć dokumenty?

W przypadku osób zatrudnionych w zakładach pracy, zatrudniających powyżej 20 osób, wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego składa się bezpośrednio do pracodawcy, gdyż to on zajmuje się wypłatą zasiłków w imieniu ZUS. Jeżeli pracodawca zatrudnia mniej niż 20 osób, dokumenty do wypłaty zasiłku, pracodawca przekazuje do ZUS i to Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci pracownikowi należny zasiłek bezpośrednio na konto. Jednak w tej sytuacji oprócz druku Z-15 A, pracodawca będzie musiał dołączyć druk Z-3. Jeżeli osoba ubiegająca się o zasiłek jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, musi złożyć dokumenty do jednostki terenowej ZUS oraz dodatkowo dołączyć oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem do lat 8 – ZAS 36.