Emerytura wojskowa — ile można dorobić?

Osoby pobierające emeryturę wojskową mogą prowadzić działalność zarobkową w okresie pobierania świadczenia. Podobnie jednak jak w przypadku „zwykłych” emerytów obowiązują ich pewne ograniczenia. W tym zakresie mają zastosowanie przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, z uwzględnieniem powszechnie obowiązujących regulacji dotyczących emerytur i rent. Więcej informacji jak emerytura wojskowa może zostać obniżona w artykule. 

Emerytura wojskowa oraz osiąganie przychodu w okresie pobierania świadczenia — obowiązujące regulacje prawne

Uprawnienia w zakresie emerytury wojskowej oraz postępowanie w przypadku osiągania przez uprawnionego przychodu w czasie jej pobierania regulują przepisy Ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, zwanej dalej „ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy”.

Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy odwołuje się — w kwestii zmniejszenia emerytur wojskowych — do przepisów Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, określanej dalej jako „ustawa emerytalna”.

Przepisy ustawy emerytalnej mające zastosowanie przy zmniejszaniu emerytury wojskowej

Jak wynika z art. 40 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego emerytura wojskowa ulega zmniejszeniu (na zasadach określonych w przepisach art. 104 ust. 1a–6, ust. 8 pkt 1 i 2, ust. 8a–10 ustawy emerytalnej), z tym zastrzeżeniem, że zmniejszenie nie może przekroczyć 25% wysokości tej emerytury.

Oznacza to, że do zmniejszenia emerytury wojskowej stosuje się następujące przepisy ustawy emerytalnej:

• dla emerytów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

• za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa powyżej, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności;

• powyżej wskazane zasady stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą;

• przepisy art. 104 ust. 1, 1a i 2 ustawy emerytalnej stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu;

• przepisów art. 104 ust. 1–4 ustawy emerytalnej nie stosuje się do honorariów z tytułu działalności twórczej i artystycznej;

• za przychód z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

W myśl art. 104 ust. 8 ustawy emerytalnej w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), nie wyższej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia w wysokości: 

• 24% kwoty bazowej – dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,

• 18% kwoty bazowej – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. 

Kwoty maksymalnych zmniejszeń podlegają podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w kolejnych terminach waloryzacji.

Kwota maksymalnego zmniejszenia emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, wypłacanej w 25% pełnej wysokości świadczenia w przypadku zbiegu świadczeń, wynosi 25% kwoty wskazanej w art. 104 ust. 8 ustawy emerytalnej.

Zasady zmniejszania emerytur wojskowych określone w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy

Jak już wspomnieliśmy, art. 40 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy przewiduje, że w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego emerytura wojskowa (także renta inwalidzka) ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przywołanych uprzednio przepisach ustawy emerytalnej, nie więcej jednak niż o 25% wysokości tej emerytury lub renty inwalidzkiej.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że do przychodu wspomnianego powyżej nie wlicza się uposażeń i innych należności pieniężnych otrzymywanych z tytułu pełnienia niezawodowej służby wojskowej. 

Przykład 1.

Osoba pobierająca emeryturę wojskową zajmuje się prowadzeniem działalności zarobkowej, która jest objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i z tego tytułu osiąga przychód w wysokości nieprzekraczającej 70% kwartalnego limitu zarobkowego — ogłoszonego ostatnio przez Prezesa GUS. W takim przypadku emerytura nie zostanie pomniejszona. 

Sytuacja ulegnie zmianie w razie przekroczenia przez emeryta pierwszego kwartalnego limitu zarobkowego, czyli 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy.

Przykład 2. 

Uprawniony pobiera emeryturę wojskową i jednocześnie zajmuje się dorabianiem do wskazanego świadczenia. Uzyskany przez niego przychód przekracza 70% limit, nie osiąga jednak kwoty 130% przeciętnego wynagrodzenia ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS. Oznacza to, że emerytura wojskowa zostanie pomniejszona o kwotę przekroczenia limitu 70%, nie więcej jednak niż o 25% wysokości tej emerytury. 

Przykład 3.

Osoba uprawniona do emerytury wojskowej prowadzi działalność zarobkową, w ramach której osiąga przychód w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS. W powyższych okolicznościach kwota emerytury ulega zmniejszeniu o 25% jej wysokości — zgodnie z art. 40 ust. 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy.

Należy zaznaczyć, że przepisów art. 40 ust. 1 i 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy nie stosuje się wobec osób, których emerytura stanowi 75% podstawy jej wymiaru bez uwzględnienia podwyższenia z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą oraz wobec osób pobierających rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa powstałego wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą lub wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami bądź warunkami służby, z których tytułu przysługują świadczenia odszkodowawcze. 

Emerytura wojskowa — ile można dorobić? Podsumowanie

Zgodnie z postanowieniami ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego emerytura wojskowa ulega zmniejszeniu na zasadach przewidzianych w określonych przepisach ustawy emerytalnej. Należy jednocześnie podkreślić, że zmniejszenie to nie może przekroczyć 25% wysokości tej emerytury. Do emerytur wojskowych mają zastosowanie powszechnie obowiązujące kwartalne limity zarobkowe ogłaszane przez Prezesa ZUS-u.