Zgłoszenie przez emeryta rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego

Każda osoba podlegająca obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniu zdrowotnemu ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia członków swojej rodziny, o ile nie mają oni prawa do świadczeń zdrowotnych z innego tytułu. Obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają m.in. osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy osoby prowadzące działalność gospodarczą. Czy zgłoszenie przez emeryta rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego jest możliwe? Dowiedz się! Przeczytaj nasz artykuł i poznaj szczegóły.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego

Dostęp do bezpłatnej służby zdrowia w Polsce należy się osobom posiadającym ubezpieczenie zdrowotne. Opiera się ono w szczególności na zasadzie równego traktowania i solidarności społecznej. Oznacza to, że każda osoba może korzystać z bezpłatnej służby zdrowia pod warunkiem, że jest zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego jako:

• pracownik, 
• zleceniobiorca, 
• przedsiębiorca, 
• osoba bezrobotna,
• członek rodziny osoby zgłoszonej do ubezpieczenia zdrowotnego.

Zgodnie z art. 66 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:

• pracownikami;
• rolnikami lub ich domownikami oraz pomocnikami rolnika;
• osobami prowadzącymi działalność gospodarczą lub osobami współpracującymi;
• osobami wykonującymi pracę nakładczą;
• osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia, lub osobami z nimi współpracującymi;
• osobami duchownymi;
• osobami pobierającymi świadczenie lub zasiłek socjalny;
• żołnierzami odbywającymi zasadniczą lub zastępczą służbę wojskową oraz żołnierzami zawodowymi;
• policjantami, funkcjonariuszami ABW, CBA, Agencji Wywiadu i innych;
• osobami pobierającymi emeryturę i rentę;
• bezrobotnymi niepodlegającymi obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
• osobami pobierającymi zasiłek stały z pomocy społecznej, specjalny zasiłek opiekuńczy, świadczenie pielęgnacyjne i inne.

Zgodnie z art.67 pkt 3 ustawy osoba podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem pomocników rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, jeżeli nie mają innego tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Nie oznacza to jednak, że każdy członek rodziny może zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego.

Kogo uważa się za członka rodziny do celów ubezpieczenia zdrowotnego?

Członkiem rodziny osoby ubezpieczonej, która może zostać zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego, jest:

• dziecko własne;
• dziecko małżonka;
• dziecko przysposobione;
• wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli się uczy, to do ukończenia 26 lat. Jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczeń wiekowych;
• małżonek;
• wstępni (ojciec, matka, dziadek, babka) pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym.

Biorąc pod uwagę, że ustawa wymienia emeryta jako osobę podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, który płaci ze swojej emerytury składkę na ubezpieczenie zdrowotne wynoszącą 9% kwoty otrzymywanej emerytury, ma on prawo, a także obowiązek zgłosić swoją żonę do ubezpieczenia zdrowotnego. 

Nabywa ona prawo do świadczeń zdrowotnych od dnia zgłoszenia. Warunkiem zgłoszenia żony emeryta do ubezpieczenia, jest to, aby nie miała ona prawa do świadczeń z innego tytułu.

Przykład 1.

Pan Piotr 12 czerwca 2024 roku przeszedł na emeryturę i został wyrejestrowany z ZUS-u przez swojego pracodawcę. Wraz z nim od 13 czerwca 2024 roku została wyrejestrowania jego żona, która była zgłoszona przez niego do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny. W związku z tym pan Piotr powinien od 13 czerwca 2024 roku zgłosić swoją żonę do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS-ie.

Przykład 2.

Pan Marian jest emerytem, którego żona nigdy nie pracowała. Nie jest też zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Z uwagi na swój stan zdrowia otrzymuje ona zasiłek stały z pomocy społecznej. Czy pan Marian może ją zgłosić jako członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego? Nie. Żona pana Mariana podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pobierania zasiłku stałego z pomocy społecznej. Dopiero wówczas, gdy zostanie on wstrzymany lub odebrany, pan Marian będzie mógł zgłosić swoją żonę do ubezpieczenia zdrowotnego.

Zgłoszenie przez emeryta rodziny do NFZ

Aby zgłosić żonę do ubezpieczenia zdrowotnego, emeryt musi złożyć w ZUS-ie zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny ZUS Rp-13. Dokument ten pozwala na zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego członka rodziny przez:

• emeryta,
• rencistę,
• osobę uprawnioną do renty socjalnej,
• osobę uprawnioną do świadczenia przedemerytalnego/zasiłku, 
• osobę uprawnioną do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

W dokumencie tym należy podać:

• dane identyfikacyjne świadczeniobiorcy – PESEL, nazwisko, imię, adres zamieszkania, datę urodzenia, serię i numer dokumentu tożsamości, jeżeli nie nadano numeru PESEL;
• symbol i numer świadczenia oraz oddział/inspektorat ZUS-u wypłacający świadczenie;
• dane członka rodziny – PESEL, nazwisko, imię, adres zamieszkania, datę urodzenia, serię i numer dokumentu tożsamości, jeżeli nie nadano numeru PESEL, stopień pokrewieństwa, informację o tym, czy posiada znaczny stopień niepełnosprawności oraz datę uzyskania uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego, a także adres zamieszkania, jeżeli jest inny.

Wniosek o zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia Rp-13 można złożyć:

• w jednostce ZUS-u właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy osobiście lub przez pełnomocnika, albo
• za pomocą operatora pocztowego, albo
• elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych PUE.

Oprócz wniosku konieczne będzie złożenie zawiadomienia Narodowego Funduszu Zdrowia o wyłączeniu z ubezpieczenia zdrowotnego.

Ważne jest, aby poinformować ZUS w ciągu 7 dni o wszelkich okolicznościach powodujących konieczność wyrejestrowania członka rodziny emeryta z ubezpieczenia zdrowotnego.

Przykład 3.

Pan Marcin jest emerytem, który zgłosił żonę do ubezpieczenia zdrowotnego. Córka pana Marcina prowadzi sklep i poprosiła jego żonę o pomoc w jego prowadzeniu. Z tego tytułu córka zgłosiła żonę pana Marcina do ZUS-u jako osobę współpracującą z osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Z tego tytułu żona pana Marcina będzie obowiązkowo podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu, dlatego pan Marcin musi w ciągu 7 dni od tego faktu wyrejestrować żonę z ubezpieczenia zdrowotnego, jako członka rodziny osoby pobierającej świadczenie emerytalne.

Jak widać osoba pobierająca emeryturę, opłacająca składkę zdrowotną jest traktowana tak samo, jak każda inna osoba ubezpieczona. Ma ona prawo i obowiązek zgłoszenia swojego współmałżonka do ubezpieczenia zdrowotnego. Jedyny warunek, który musi zostać spełniony, to nieposiadanie innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego przez współmałżonka.