Poradnik Pracownika
Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych

Emerytura i podjęcie pracy w 2024 r. - czy mogę stracić świadczenie?

Pobieram emeryturę z ZUS z racji osiągnięcia wymaganego ustawą wieku emerytalnego, ale chciałbym także podjąć pracę. Boję się jednak, że emerytura zostanie pomniejszona albo zawieszona, kiedy zacznę otrzymywać wynagrodzenie. Czy emerytura i podjęcie pracy jest możliwe?

Marek, Bydgoszcz

 

To, czy emerytura zostanie pomniejszona lub zawieszona po podjęciu dodatkowej pracy zarobkowej, zależy od wieku emeryta. Jest tak, ponieważ osoby, które przeszły na emeryturę przed osiągnięciem odpowiedniego wieku, obowiązują tzw. ustawowe limity dorabiania. Emerytura i podjęcie pracy nie zawsze jednak musi oznaczać utratę świadczenia.

Emerytura i podjęcie pracy w 2024 r. a limit dorabiania

Na podstawie ustawy z 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych każdy emeryt ma prawo dorobić do swojego świadczenia. Emeryt, który pobiera wcześniejszą emeryturę, czyli nie osiągnął jeszcze ustawowego wieku emerytalnego, powinien mieć jednak na uwadze, że obowiązuje go limit dorabiania. Wiek emerytalny, powyżej którego osiągnięte wynagrodzenie nie ma wpływu na wysokość świadczenia, to dla kobiet 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat. Po jego osiągnięciu świadczenie emerytalne nie może zostać pomniejszone bądź zawieszone, tak, jak ma to miejsce w przypadku pobierania wcześniejszej emerytury.

Jeżeli zarobki emeryta, którego obowiązuje limit dorabiania, przekroczą 70% średniego wynagrodzenia, emerytura może zostać pomniejszona o kwotę przekroczenia. Jeżeli zarobki takiej osoby będą wyższe o 130% średniego wynagrodzenia, to jej emerytura może ulec zawieszeniu. Warto w tym miejscu wspomnieć, że przeciętne wynagrodzenie, do którego odnoszą się limity, to przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto podawane przez GUS za poprzedni kwartał kalendarzowy.

ZUS może zawiesić lub zmniejszyć świadczenie, gdy otrzymuje się przychody m.in. z:

  • umowy o pracę,
  • umowy zlecenia,
  • umowy o dzieło wykonywanej na rzecz własnego pracodawcy,
  • umowy o pracę nakładczą,
  • pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu,
  • pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, 
  • pełnienia służby w tzw. służbach mundurowych.

Dodatkowo kwoty zasiłków (chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego i wyrównawczego, świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego oraz dodatku wyrównawczego) wliczają się do dodatkowego dochodu i mogą wpłynąć na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia.

Istotne jest to, że do przychodów mających wpływ na zawieszanie prawa do świadczeń nie wlicza się przychodów uzyskiwanych z tytułu wykonywania pracy zarobkowej nieobjętej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, np.:

  • uzyskiwanych z tytułu darowizn i zapomóg, 
  • umowy o dzieło, 
  • praw autorskich i patentowych, 
  • wynajmu lub dzierżawy nieruchomości albo lokali, (chyba że wynajem lub dzierżawa stanowią przedmiot działalności gospodarczej).

Natomiast gdy prawo do emerytury powstało w ciągu roku, w limicie nie uwzględnia się przychodu uzyskanego przed ustaleniem prawa do świadczenia, nawet w sytuacji, gdy jego wypłata nastąpiła w momencie, gdy prawo do tego świadczenia już przysługiwało.

Co w przypadku rencisty?

Limity dorabiania mają zastosowanie także w odniesieniu do rencistów. Oznacza to, że dotyczą one również osób, które pobierają rentę rodzinną (z zastrzeżeniem, że tylko jedna osoba w rodzinie pobiera takie świadczenie) oraz rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy.

Czy o dorabianiu należy zawiadomić ZUS?

Emeryt lub rencista podejmujący dodatkową pracę zarobkową musi zawiadomić o tym ZUS, podając datę rozpoczęcia pracy i wysokość przychodów. Ponadto przy składaniu wniosku o emeryturę lub rentę powinien zaznaczyć taką informację (jeżeli wie, że podejmie się dodatkową pracę).

Emeryci i renciści pracujący zawodowo do końca lutego mają obowiązek zawiadomić ZUS o osiągniętych w poprzednim roku przychodach oraz wybranym przez siebie systemie rozliczeniowym (miesięcznym lub rocznym).

Jakie świadczenia ZUS może zmniejszyć lub zawiesić?

Po przekroczeniu limitu dorabiania ZUS może zmniejszyć lub zawiesić takie świadczenia jak:

  • emeryturę – tylko, gdy emeryt nie osiągnął jeszcze powszechnego wieku emerytalnego,
  • rentę z tytułu niezdolności do pracy,
  • rentę rodzinną,
  • rentę inwalidy wojskowego – gdy niezdolność do pracy nie ma związku ze służbą wojskową lub rentę rodzinną po tym inwalidzie wojskowym,
  • rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z: wypadkiem przy pracy, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy sprzed 1 stycznia 2003 r., chorobą zawodową.

O ile może być zmniejszone świadczenie w 2024 r.?

Od 1 marca 2024 roku kwota przychodu odpowiadająca:

  • 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosi 5 278,30 zł brutto - przychody powyżej tej kwoty wpłyną na zmniejszenie emerytury/renty
  • 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosi 9 802,50 zł brutto - przychody powyżej tej kwoty będą oznaczać zawieszenie 

W sytuacji, gdy zostaje przekroczony 70% ale nie będzie wyższy niż 130%  próg przeciętnego wynagrodzenia, wówczas świadczenie pomniejsza się o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż o kwotę:

  • 890,63 zł – emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
  • 668,01 zł – renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
  • 757,08 zł – renta rodzinna dla jednej osoby.

Są to kwoty maksymalnych zmniejszeń i będą obowiązywały do czasu waloryzacji emerytur.

Zawieszone zostają emerytury i renty świadczeniobiorców, którzy osiągnęli przychód przekraczający 130% przeciętnego wynagrodzenia.

Kiedy ZUS nie zawiesi i nie zmniejszy świadczenia?

Niezależnie od wysokości zarobków, ZUS nie zawiesi ani nie zmniejszy świadczenia, gdy:

  • emerytem osiągnął powszechny wiek emerytalny przed podjęciem pracy zarobkowej lub przed przejściem na emeryturę,
  • ma się prawo do renty: inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub rent rodzinnych po tych inwalidach,
  • ma się prawo do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową,
  • ma się prawo do renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową,
  • osiąga się przychody z pracy, która nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. umowy o dzieło).

Podsumowując, w przypadku emeryta, który osiągnął powszechny wiek emerytalny (jak w Pana przypadku), ZUS nie zmniejszy/zawiesi świadczenia. To oznacza, że może Pan pobierać emeryturę bez względu na zarobki, które wpływają na Pańskie konto. W takich emerytura i podjęcie pracy jest bardzo korzystne.