PIT-0 dla emeryta - na czym polega ulga dla pracujących emerytów?

PIT-0 przez długi czas kojarzony był przede wszystkim z ulgami podatkowymi typu ulga na dzieci, na internet lub z tytułu krwiodawstwa. Dzięki zmianom legislacyjnym od 2022 roku PIT-0 może być również wykorzystywany przez osoby, które osiągnęły wiek emerytalny. Co oferuje PIT-0 dla emeryta i jakie warunki należy spełnić, aby z niej skorzystać?

PIT-0

Podatnicy mają prawo skorzystać z ulg, które gwarantuje im ustawodawca. Służą one zmniejszeniu obowiązku podatkowego, co w praktyce przekłada się na możliwość uzyskania zwrotu finansowego z urzędu skarbowego albo zmniejszenie należnego do zapłaty podatku. W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej ulgi podatkowe są wprowadzane za pomocą tzw. PIT-0, który jest specjalnym formularzem zawierającym odniesienia do poszczególnych zwolnień podatkowych.

Skorzystanie z PIT-0 nie jest obowiązkowe, nawet jeśli podatnik spełnia wszystkie warunki do przyznania mu ulgi podatkowej. W praktyce rzadko kiedy zdarza się jednak dobrowolna rezygnacja z wykorzystania jakiejkolwiek z nich. Pamiętajmy jednak, że PIT-0 nie jest najczęściej wypełniany przez urzędników wstępnie rozliczających podatki. W niektórych przypadkach mogą oni co prawda samodzielnie naliczyć ulgi przysługujące danemu podatnikowi (będzie tak chociażby w przypadku ulgi na małoletnie dzieci, z której rodzice korzystają corocznie), jednak nie jest to regułą. Podatnik musi więc samodzielnie zadbać o to, by w jego przypadku doszło do zastosowania danej ulgi. Jeśli chodzi o PIT-0 dla emeryta jest to szczególnie istotne, ponieważ ta ulga weszła w życie dopiero w 2022 roku, a więc jest realizowana przy rozliczeniu dokonywanym w 2024 roku. Istnieje jednak sposób na to, by ulga stała się aktywna jeszcze w danym roku podatkowym, a więc przed definitywnym złożeniem PIT-u do urzędu skarbowego.

Ulga dla seniora

Skorzystanie z zalet PIT-0 obwarowane jest jednak pewnym bardzo ważnym warunkiem. Podatnik zyskuje prawo do omawianej ulgi dopiero wtedy, gdy będzie pracował pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego i nie będzie pobierał należnej mu emerytury. Ulga dla seniora jest więc rozwiązaniem korzystnym tylko dla tych pracowników, którzy świadomie zrezygnują z pobierania należnej im emerytury i będą nadal pozostawać w zatrudnieniu. W przypadku pracowników, którzy uzyskają prawo do emerytury, PIT-0 w ogóle się nie pojawi i to niezależnie od tego, czy dany emeryt będzie nadal pracował, czy też całkowicie zrezygnuje z aktywności zawodowej.

Skuteczność PIT-0 zależy także od samego podatnika. Jeśli spełni on warunki do skorzystania z ulgi dla seniora, musi złożyć na ręce swojego pracodawcy oświadczenie – wniosek o zaprzestanie pobierania z jego wynagrodzenia zaliczek na podatek dochodowy. Bez takiego dokumentu pracodawca ma prawo do pobierania owej zaliczki w dotychczasowej wysokości. Pracownik musi więc pamiętać o złożeniu przedmiotowego oświadczenia w odpowiednim czasie, jednak nie prędzej, niż po ukończeniu wieku uprawniającego do pobierania emerytury (kobiety – 60 lat, mężczyźni – 65 lat).

Przykład 1.

Pani Maria skończyła 60 lat w lutym 2022 roku. Nie wiedziała o przepisach dotyczących ulgi dla seniora i nie złożyła swojemu pracodawcy żadnego oświadczenia w tym zakresie. Kobieta dowiedziała się o takiej możliwości dopiero w połowie czerwca 2023 roku i wtedy też złożyła na ręce pracodawcy stosowny dokument. Zatrudniający powinien zaprzestać pobierania zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzenia Marii dopiero od daty odebrania od niej oświadczenia o skorzystaniu z ulgi dla seniora – co w tym przypadku oznacza połowę czerwca 2023 roku.

Przykład 2.

Pan Jan ukończył 65 lat w wrześniu 2023 roku. Prawo do emerytury uzyskał pod koniec października 2023 roku. Mężczyzna nie zrezygnował jednak z pracy i nadal pozostawał w zatrudnieniu, pobierając jednocześnie emeryturę. W styczniu 2024 roku dowiedział się o uldze dla seniora i w związku z tym złożył swojemu pracodawcy oświadczenie o skorzystaniu z PIT-0. W tym przypadku zatrudniający musi pobierać zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia Jana, ponieważ nie ma on prawa do ulgi dla seniora. Jednoczesne pobieranie emerytury i wynagrodzenia za pracę przekreśla możliwość skorzystania z ulgi dla seniora.

Oświadczenie pracownika przy uldze dla seniora

Oświadczenie pracownika, który chce skorzystać z dobrodziejstw PIT-0, można złożyć w każdym czasie, przy czym nigdy przed ukończeniem 60. roku życia (w przypadku kobiet) lub 65. roku życia (w przypadku mężczyzn). Wniosek o skorzystaniu z ulgi dla seniora powinien przybrać formę pisemną i zostać złożony do rąk pracodawcy, a nie np. księgowego, który zajmuje się wypłatą wynagrodzeń w firmie. Warto pamiętać, aby takie pismo sporządzić w dwóch egzemplarzach, z których jeden trafi do dokumentacji w zakładzie pracy, drugi zaś będzie kopią dla zatrudnionego.

Oświadczenie jest dowodem na to, że pracownik chce skorzystać z prawa do niepobierania od jego wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy. Data umieszczana na takim piśmie jest kluczowa dla pracodawcy, jeśli chodzi o oznaczenie czasu, od kiedy dane wynagrodzenie ma być powiększone dla zatrudnionego.

Brak omawianego oświadczenia oznacza co do zasady, że dana osoba nie będzie korzystała z dobrodziejstw omawianej ulgi, tzn. od jej wynagrodzenia będzie pobierana zaliczka na podatek dochodowy. Ustawodawca przewidział jednak ciekawe rozwiązanie dla podatników, którzy z różnych przyczyn nie złożyli w ogóle takiego wniosku do pracodawcy lub zrobili to zbyt późno.

Ulga dla seniora w rozliczeniu rocznym

Wiemy już, że niezłożenie oświadczenia o skorzystaniu z ulgi dla seniora oznacza, że pracodawca musi potrącać z wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy. Utracone w ten sposób pieniądze będzie można jednak odzyskać w rozliczeniu rocznym – w przypadku nabycia prawa do omawianej ulgi w 2023 roku będzie to możliwe przy składaniu zeznania podatkowego w 2024 rok. W tym przypadku podatnik będzie musiał jednak samodzielnie załączyć PIT-0 do składanej przez siebie deklaracji podatkowej oraz określić, za które miesiące należna jest mu ta ulga. Oczywiście nie jest to obowiązkowe i pracownik może dobrowolnie zrezygnować ze składania druku PIT-0.

Jeśli podatnik nie złożył swojemu pracodawcy w ogóle oświadczenia o zastosowaniu ulgi dla seniora lub zrobił to po kilku miesiącach od swoich 60 lub 65 urodzin, to ma szansę na odzyskanie utraconych zaliczek na podatek dochodowy. W przypadku składania rozliczenia rocznego to podatnik wskazuje, od którego miesiąca chce skorzystać z omawianej ulgi – ma prawo ograniczyć się tylko do wybranych przez siebie miesięcy lub podać wszystkie, które mu przysługują.

Przykład 3.

Pani Iwona osiągnęła wiek emerytalny w marcu 2023 roku, nie wiedziała jednak o przysługującej jej uldze dla seniora i nie złożyła swojemu pracodawcy oświadczenia PIT-0. Kobieta przeszła na emeryturę i zrezygnowała z zatrudnienia pod koniec września 2023 roku – wynagrodzenie, które otrzymywała do tego momentu, było pomniejszane o obowiązkowe zaliczki na podatek dochodowy. Iwona ma jednak szansę na skorzystanie z ulgi dla seniora przy składaniu swojego rozliczenia rocznego do urzędu skarbowego. Może przy tym skorzystać z omawianej ulgi za 7 miesięcy, tj. od marca do września 2023 roku.

Przykład 4.

Pan Marek osiągnął wiek emerytalny w kwietniu 2023 roku. Ze względu na brak wiedzy o uldze dla seniora oświadczenie o skorzystaniu z PIT-0 złożył swojemu pracodawcy dopiero w lipcu 2023 roku. Wynagrodzenie pana Marka za kwiecień, maj i czerwiec wypłacane było więc w mniejszej wysokości, tj. z uwzględnieniem zaliczki na podatek dochodowy. Od lipca 2023 roku jego pensja jest wyższa, ponieważ uwzględnia działanie ulgi dla seniora (nie jest pobierana zaliczka na podatek dochodowy). Pracownik ma jednak możliwość skorzystać z ulgi dla seniora za 3 miesiące, w których zaliczka na podatek była pobierana od jego wynagrodzenia. W tym celu musi on dołączyć PIT-0 do swojego zeznania rocznego (składanego w 2024 roku za rok 2023) i wskazać w nim, że miał prawo do omawianej ulgi także za kwiecień, maj i czerwiec 2023 roku.

Podsumowanie - PIT-0 dla emeryta 

PIT-0 dla emeryta jest nową ulgą podatkową, z której mogą skorzystać osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, nie pobierają jednak emerytury i pozostają nadal w zatrudnieniu. Ulga ta pozwala na zwiększenie wysokości wynagrodzenia za pracę, ponieważ poprzez jej wykorzystanie odpada obowiązek pobierania zaliczki na podatek dochodowy względem danego pracownika. Aby skorzystać z danej ulgi, niezbędne jest złożenie stosownego oświadczenia zatrudniającemu albo skorzystanie z formularza PIT-0 dołączanego do rozliczenia rocznego.