Urlop macierzyński, a niespodziewana choroba
Każdy urlop macierzyński ma na celu zapewnienie opieki nowo narodzonemu dziecku pracownicy. Czasami zdarza się jednak, że w trakcie takiego urlopu matka zachoruje – czy wiąże się to dla niej z jakimiś konsekwencjami i czy fakt choroby trzeba zgłosić pracodawcy?
Urlop macierzyński
Zgodnie z treścią art. 180 §1-6 Kodeksu pracy pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia 1 dziecka przy 1 porodzie,
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia 2 dzieci przy 1 porodzie,
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia 3 dzieci przy 1 porodzie,
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia 4 dzieci przy 1 porodzie,
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia 5 i więcej dzieci przy 1 porodzie.
Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania ustawowego wymiaru. Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy, jeżeli:
- pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik-ojciec wychowujący dziecko;
- przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony-ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.
Pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko przysługuje, w przypadku rezygnacji przez ubezpieczoną-matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną-matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego. Pracownica legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu, jeżeli:
- pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik-ojciec wychowujący dziecko albo pracownik-inny członek najbliższej rodziny;
- przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony-ojciec dziecka albo ubezpieczony-inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.
Urlop macierzyński a choroba
W trakcie korzystania z urlopu macierzyńskiego matka dziecka może oczywiście zachorować. Taka sytuacja powoduje, że kobieta nie ma możliwości sprawowania opieki nad swoim dzieckiem lub sytuacja ta jest dla niej bardzo utrudniona. Okazuje się, że jakakolwiek choroba pojawiająca się w trakcie korzystania z urlopu macierzyńskiego lub innego urlopu związanego z rodzicielstwem nie przerywa takich urlopów. Bez znaczenia jest tutaj fakt uzyskania zwolnienia lekarskiego – nawet jeśli taki dokument zostanie dostarczony do zakładu pracy, to nie wpłynie on na realizację urlopu macierzyńskiego.
W trakcie trwania urlopu macierzyńskiego pracownica ma pełne prawo do zasiłku macierzyńskiego. Okres choroby w trakcie takiego urlopu nie powoduje zawieszenia prawa do powyższego zasiłku. Kobieta nie może jednocześnie pobierać 2 zasiłków – macierzyńskiego oraz chorobowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pracownik nie może pobierać zasiłku chorobowego w tym okresie, ponieważ nie posiada wówczas ubezpieczenia chorobowego.
Przykład 1.
Pani Iwona przebywa na urlopie macierzyńskim od 2 miesięcy. Po tym czasie kobieta zachorowała, jednak jej dolegliwości były niewielkie, stąd też nie ubiegała się o zwolnienie lekarskie i nie korzystała z pomocy medycznej – cały czas przebywała w domu z dzieckiem. W tej sytuacji pracownica będzie miała prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego, nie przysługuje jej jednak zasiłek chorobowy.
Przykład 2.
Pani Marlena przebywa na urlopie macierzyńskim od 5 miesięcy. Od 2 miesięcy pozostaje jednak pod stałą kontrolą lekarską i zażywa specjalistyczne leki na receptę – jej problemy zdrowotne są skutkiem trudnego porodu i powstałych komplikacji. Lekarz wystawił pani Marlenie zwolnienie lekarskie od pracy, dziecko zaś pozostaje przez większą ilość czasu pod opieką ojca i babci. W tej sytuacji kobieta nie ma jednak prawa do pobierania zasiłku chorobowego, a przesłane do jej zakładu pracy zwolnienie lekarskie nie wpływa na jej prawo do przebywania na urlopie macierzyńskim. Przyczyna zwolnienia chorobowego nie ma w takich sprawach żadnego znaczenia.
Informacja o chorobie w trakcie urlopu macierzyńskiego
Tak naprawdę pracownica, która zachoruje w trakcie urlopu macierzyńskiego, nie musi informować lekarza o fakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego. Jeśli zdarzy się, że lekarz wyda pracownicy orzeczenie stwierdzające jej czasową niezdolność do pracy i nie był świadomy faktu, że przebywa ona na urlopie macierzyńskim, to taki dokument nie wywoła żadnych skutków prawnych. Orzeczenie i zwolnienie lekarskie zostanie oczywiście przesłane do zakładu pracy kobiety, jednak nie skróci ani nie wyłączy jej prawa do urlopu macierzyńskiego oraz przysługującego z tego tytułu zasiłku.
Choroba w trakcie ciąży a zasiłek
Czasami ciąża może wiązać się z ryzykiem dla kobiety, zdarza się również, że może ona w tym czasie chorować i przebywać pod stałą kontrolą lekarską. Jeśli pracownica zachodzi w ciążę, która rokuje możliwością chorowania i jednocześnie przebywa ona już na urlopie macierzyńskim (na pierwsze dziecko), warto zastanowić się nad rezygnacją z urlopu rodzicielskiego na rzecz zwolnienia lekarskiego. Zasiłek chorobowy jest bowiem wyższy niż zasiłek macierzyński czy inne świadczenia związane z rodzicielstwem.
Przykład 3.
Pani Monika przebywa aktualnie na urlopie macierzyńskim, w trakcie jego trwania zaszła jednak w drugą ciążę. Lekarz kobiety twierdzi, że z dużym prawdopodobieństwem może ona chorować lub czuć się słabo przez cały okres ciąży – zaproponował jej więc zwolnienie lekarskie aż do dnia porodu. W tej sytuacji dla pani Moniki korzystne będzie zrezygnowanie z urlopu macierzyńskiego, powrót do pracy i następnie przedłożenie pracodawcy zwolnienia lekarskiego aż do dnia porodu. Kobieta zyska w ten sposób wyższe świadczenie pieniężne, niż gdyby nadal pobierała zasiłek macierzyński.
Poważna choroba w trakcie urlopu macierzyńskiego
Jeśli pracownica wykorzysta urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni i będzie wymagała opieki szpitalnej ze względu na swój stan zdrowia, ojciec dziecka ma prawo do przejęcia pozostałej części takiego urlopu. W tej sytuacji nie powoduje to jednak ustania prawa do zasiłku macierzyńskiego i pojawienia się zasiłku chorobowego – bez względu na przyczynę złego stanu zdrowia pracownicy. W omawianym przypadku długość urlopu macierzyńskiego nie zostaje zwiększona, kwestia zasiłków nie ulega żadnej zmianie – jedyną modyfikacją jest tutaj przejście uprawnień urlopowych z matki na ojca dziecka.
Podsumowanie
Choroba pojawiająca się w trakcie urlopu macierzyńskiego nie wpływa w żaden sposób na wykonywanie tego urlopu. Co więcej, kobieta przebywająca na zwolnieniu lekarskim nie może pobierać zasiłku chorobowego – ma prawo wyłącznie do zasiłku macierzyńskiego.
