Z czym wiąże się podjęcie pracy podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego?

Obecnie przebywam na urlopach związanych z rodzicielstwem. Mam jednak możliwość podjęcia dodatkowego zatrudnienia na podstawie umowy zlecenie. Czy podjęcie pracy podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego wpływa na wysokość świadczenia lub jego zawieszenie?

Marta, Chełm

Osoby przebywające na urlopach związanych z macierzyństwem mają większe wydatki i dlatego też zastanawiają się, czy mogą podjąć dodatkową pracę. Ponadwymiarowe zatrudnienie w takim okresie będzie możliwe, ale pod pewnymi warunkami.

Urlop macierzyński i rodzicielski

Długość urlopu macierzyńskiego reguluje Kodeks pracy i zgodnie z art. 180 § 1 okres urlopu uzależnia się od liczby dzieci urodzonych w trakcie jednego porodu.

Urlop macierzyński zwykle liczy się od dnia porodu. Istnieje jednak możliwość wykorzystania do 6 tygodni urlopu jeszcze przed porodem. W tym celu należy złożyć do pracodawcy stosowny wniosek. W takiej sytuacji po porodzie wykorzystuje się pozostałe tygodnie z puli przysługującego wymiaru urlopu macierzyńskiego.

Przykład 1.

Pani Anna planowaną datę porodu miała 22 stycznia 2023 roku. Postanowiła, że wykorzysta część urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem. Złożyła wniosek do pracodawcy i rozpoczęła urlop macierzyński 1 stycznia 2023 roku. W związku z tym urlop macierzyński pani Anny będzie trwał 20 tygodni i zakończy się 20 maja 2023 roku.

Art. 182(1a) reguluje urlop rodzicielski, którego okres trwania zależy także od liczby urodzonych dzieci. W przypadku urodzenia jednego dziecka wynosi 32 tygodnie i wydłuża się przy większej liczbie urodzonych dzieci przy jednym porodzie. Niezależnie od tego, czy urodzi się wówczas dwoje, troje, czworo, pięcioro, czy więcej dzieci, urlop zawsze będzie wynosił 34 tygodnie.

Zwykle urlop macierzyński i rodzicielski wykorzystuje się bezpośrednio po sobie. Pracownica, która urodziła jedno dziecko, nie wraca więc do pracy po 20 tygodniach, a po 52. Stąd potoczna nazwa „roczny urlop macierzyński”.

Za okres urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński. Dla pracowników podstawa wymiaru zasiłku to przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone:

• za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolności do pracy albo
• za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia.

Jeśli pracownica ma stałe comiesięczne wynagrodzenie, wówczas to ono będzie stanowiło podstawę wymiaru zasiłku.

Jeśli za czas urlopu macierzyńskiego zasiłek przysługuje w wymiarze 100%, wówczas podczas urlopu rodzicielskiego można pobierać 100% zasiłku przez pierwsze 6 tygodni (jeśli urodziło się jedno dziecko albo jedno dziecko zostało przyjęte na wychowanie) lub 8 tygodni (jeśli urodziła się dwójka lub większa liczba dzieci bądź taka liczba dzieci została jednocześnie przyjęta na wychowanie). Po upływie powyższych okresów przez pozostałą część urlopu rodzicielskiego pobiera się zasiłek w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku.

Istnieje także możliwość, aby za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński wynosił 80% podstawy wymiaru zasiłku, jednak wyłącznie wówczas, gdy pracownica złożyła wniosek o udzielenie jej – bezpośrednio po urlopie macierzyńskim – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze nie później niż 21 dni po porodzie.

Przykład 2.

Pani Jolanta w połowie stycznia 2023 roku urodziła dziecko. Odpis aktu urodzenia dziecka, będącego podstawą do wypłaty zasiłku macierzyńskiego, przedłożyła dopiero na początku marca 2023 roku. Jednocześnie złożyła wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.

W związku z tym, że pracownica złożyła wniosek znacznie później (po upływie 21 dni od dnia porodu), należny jej zasiłek macierzyński przysługuje w miesięcznej wysokości:

• 100% podstawy wymiaru zasiłku – za 26 tygodni, tj. za okres urlopu macierzyńskiego oraz pierwszych 6 tygodni urlopu rodzicielskiego, a następnie
• 60% tej podstawy – za pozostały okres (26 tygodni) urlopu rodzicielskiego.

Podjęcie pracy podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego

Celem urlopu macierzyńskiego jest zapewnienie opieki nad dzieckiem, ale również powrót do zdrowia, dlatego ustawodawca przewidział, że w niektórych przypadkach osoba pobierająca zasiłek macierzyński nie może podjąć pracy.

Umowa o pracę w okresie macierzyńskiego

Podczas trwającego 20 tygodni urlopu macierzyńskiego nie można wykonywać pracy na podstawie umowy o pracę ze swoim pracodawcą. Taka możliwość jest dopuszczalna dopiero w czasie urlopu rodzicielskiego, przy czym etat może wynosić maksymalnie ½, a otrzymywane zarobki proporcjonalnie pomniejszają zasiłek.

Natomiast gdy pracownica w okresie urlopu macierzyńskiego chce podjąć pracę na etacie, ale u innego pracodawcy, wówczas nie ma żadnych ograniczeń. Osoba pobierająca zasiłek macierzyński może świadczyć pracę w pełnym wymiarze oraz z tego tytułu nie zostanie jej pomniejszony zasiłek macierzyński.

Umowy cywilnoprawne a zasiłek macierzyński

Umowy cywilnoprawne z własnym pracodawcą są natomiast jak najbardziej dozwolone oraz nie wpływają na zmniejszenie ani zawieszenie prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Nie ma także przeszkód, aby osoba przebywająca na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim podjęła dodatkowe zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej z innym pracodawcą.

Zawarcie umowy zlecenia czy o dzieło podczas urlopów związanych z macierzyństwem jest dopuszczalne i nie ma wpływu na wysokość świadczenia, nie spowoduje również zaprzestania jego wypłaty. Otrzymywane z tytułu umowy wynagrodzenie nie podwyższy jednak kwoty zasiłku.

Zleceniobiorca powinien mieć zapewnioną minimalną stawkę godzinową. W 2023 roku wynagrodzenie za jedną godzinę pracy nie może być niższe niż 22,80 zł brutto od stycznia do czerwca, a od lipca do grudnia 23,50 zł brutto.

Podsumowując, kobieta w trakcie przebywania na zasiłku macierzyńskim może podpisać umowę zlecenie ze swoim pracodawcą oraz w innej firmie. Podpisanie takiej umowy nie sprawi, że straci zasiłek.