Urlop macierzyński zleceniobiorcy - zasady korzystania w 2024 r.

Osoba, która podejmuje zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia, nie posiada tak wielu uprawnień, jak pracownicy, z którymi podpisano umowy o pracę. Czy praca w ramach umowy cywilnoprawnej zapewnia urlop macierzyński zleceniobiorcy? Kiedy i o jakie świadczenia z ZUS-u w związku z rodzicielstwem może ubiegać się wykonujący zlecenie? Szczegółowe wyjaśnienie poniżej.

Podleganie ubezpieczeniom w ZUS-ie

Zawarcie umowy zlecenia w zdecydowanej większości przypadków stanowi tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Objęcie zleceniobiorcy obowiązkowymi ubezpieczeniami następuje, gdy taka osoba:

• nie posiada innego zatrudnienia;
• jest emerytem lub rencistą;
• posiada inne zatrudnienie, z którego pobierane są składki społeczne, ale przychód z tego tytułu jest niższy od minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym.

Natomiast zleceniobiorcy, którzy są zatrudnieni i objęci z tego tytułu ubezpieczeniami społecznymi, a ich przychód jest równy co najmniej najniższej krajowej, powinni podlegać jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Warto też wspomnieć, że studenci i uczniowie, którzy nie ukończyli 26. roku życia, nie podlegają w ogóle ubezpieczeniom w ZUS-ie.

Wśród obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, jakimi powinien być objęty zleceniobiorca, wymienia się ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe. Do ubezpieczenia chorobowego wykonujący zlecenie może przystąpić dobrowolnie. To właśnie podleganie ubezpieczeniu chorobowemu daje zleceniobiorcy prawo do korzystania ze świadczeń z ZUS-u w razie choroby i macierzyństwa. Składka na to ubezpieczenie jest naliczana w wysokości 2,45% podstawy i zmniejsza bezpośrednio wynagrodzenie netto pracownika. Wiele osób nie decyduje się na jej opłacanie, jednak patrząc długookresowo, taka decyzja może zabezpieczyć zleceniobiorcę finansowo na czas niezdolności do wykonywania pracy.

Czy możliwy jest urlop macierzyński zleceniobiorcy?

Osobie zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia nie przysługuje urlop macierzyński ani rodzicielski – takie uprawnienie przeznaczone jest wyłącznie dla pracujących w ramach stosunku pracy. W dalszej części artykułu będziemy jednak posługiwać się pojęciem „urlop macierzyński zleceniobiorcy”.

Zleceniobiorczyni może otrzymać zasiłek macierzyński za czas określony przepisami jako okres wspomnianych urlopów. Warunkiem jest, aby w dniu porodu była zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 i art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej ubezpieczona może pobierać zasiłek macierzyński przez okres:

• 52 tygodni – jeśli podczas porodu przyszło na świat jedno dziecko;
• 65 tygodni – jeśli podczas porodu przyszło na świat dwoje dzieci;
• 67 tygodni – jeśli podczas porodu przyszło na świat troje dzieci;
• 69 tygodni – jeśli podczas porodu przyszło na świat czworo dzieci;
• 71 tygodni – jeśli podczas porodu przyszło na świat pięcioro lub więcej dzieci.

Zasiłek macierzyński zleceniobiorcy 2024 r.

Zasady przyznawania zasiłku macierzyńskiego zleceniobiorcy są bardzo podobne jak w przypadku osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Zasiłek macierzyński może być przyznany w wysokości:

• 81,5% przez cały okres pobierania świadczenia;
• 100% przez cały okres urlopu macierzyńskiego i 70% zasiłku przez okres:

• 6 tygodni rodzicielskiego przy urodzeniu jednego dziecka;

• 8 tygodni rodzicielskiego przy urodzeniu dwójki lub większej liczby dzieci przy jednym porodzie.

W przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami dokumentem wymaganym do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego jest pisemny wniosek złożony w tej sprawie przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku za okres tego urlopu. We wniosku ubezpieczona/ubezpieczony podaje okres korzystania z zasiłku macierzyńskiego.

Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego dla zleceniobiorcy stanowi średnia podstawa wymiaru składki chorobowej z 12 pełnych miesięcy poprzedzających miesiąc porodu, pomniejszona o ustawowy wskaźnik w wysokości 13,71%.

Przykład 1.

Pani Adrianna od stycznia 2023 roku jest zatrudniona na podstawie umowy zlecenia i z tego tytułu zgłoszona jest do ubezpieczeń społecznych, w tym dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jej wynagrodzenie ustalone jest według stawki godzinowej w wysokości 30 zł i ostateczna kwota do wypłaty co miesiąc jest inna. W związku ze zbliżającym się terminem porodu przewidzianym na listopad pani Adrianna chce obliczyć sobie kwotę zasiłku, jaki otrzyma. Do obliczenia podstawy zasiłku przyjąć należy kwoty wynagrodzenia pomniejszonego o składki społeczne, co wygląda następująco:

• styczeń 2023: 3090 zł – 13,71% x 3090 zł = 2666,36 zł
• luty 2023 – kwiecień 2022: 3000 zł – 13,71% x 3000 zł = 2588,70 zł
• maj 2023: 0 zł (pomijamy w obliczeniach)
• czerwiec 2023: 1500 zł – 13,71% x 1500 zł = 1294,35 zł
• lipiec 2023: 2700 zł – 13,71% x 2700 zł = 2329,83 zł
• sierpień 2023: 3300 zł – 13,71% x 3300 zł = 2847,57 zł
• wrzesień 2023: 3000 zł – 13,71% x 3000 zł = 2588,70 zł
• październik 2023: 1590 zł – 13,71% x 1590 zł = 1372,01 zł

(2666,36 zł + 2588,70 zł + 2588,70 zł + 2588,70 zł + 1294,35 zł + 2329,83 zł + 2847,57 zł = 20864,92 zł ) / 9 miesięcy = 20 864,92 zł / 9 miesięcy = 2318,32 zł

Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego wynosi 2318,32 zł.

Ochrona zatrudnienia w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego zleceniobiorcy

Jak widać, urlop macierzyński zleceniobiorcy może trwać przez bardzo długi czas. Osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia nie mają gwarancji przedłużenia umowy do dnia porodu czy do dnia zakończenia pobierania zasiłku macierzyńskiego – kobieta nie jest pod tym względem w żaden sposób chroniona. Powinna odpowiednio wcześniej zadbać o ciągłość zatrudnienia co najmniej do dnia porodu. Na cele przyznania świadczenia nie jest ważne, czy umowa zakończy się w trakcie urlopu macierzyńskiego zleceniobiorcy, czy już w dniu porodu – podlegająca ubezpieczeniu w dniu urodzenia dziecka kobieta ma gwarancję wypłaty zasiłku przez cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Czy ojcu zatrudnionemu na umowie zleceniu przysługuje urlop ojcowski?

Ojciec dziecka, który pracuje na umowie zleceniu, może skorzystać z zasiłku macierzyńskiego za czas określony przepisami Kodeksu pracy jako czas urlopu ojcowskiego. Aby otrzymać to świadczenie, konieczne jest podleganie pod ubezpieczenie chorobowe. Urlop ojcowski zleceniobiorcy może trwać maksymalnie 14 dni, a wykorzystać można go maksymalnie do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia.

Praca podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego

Pobieranie zasiłku macierzyńskiego nie oznacza konieczności zaprzestania pracy zarobkowej. Kobieta może podjąć zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia zarówno z podmiotem, z którym współpracowała dotychczas, jak i inną firmą. W związku z tym, że pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, podjęcie zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej jest o tyle korzystne, że wówczas do ZUS-u zgłasza się taką osobę jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego. Czyli od wynagrodzenia będzie potrącana jedynie składka na ubezpieczenie zdrowotne i podatek, przez co zmniejszają się też znacznie koszty zatrudnienia. Dzięki temu zleceniobiorca będzie otrzymywać zasiłek macierzyński w pełnym wymiarze oraz wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy cywilnoprawnej.

Podsumowując, za tzw. urlop macierzyński zleceniobiorcy należy rozumieć okres, w jakim będzie pobierać się zasiłek macierzyński. Osoba, która chce otrzymać takie świadczenie, musi koniecznie pamiętać o przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz o tym, aby umowa trwała w dniu porodu. Wysokość zasiłku będzie obliczana na podstawie przeciętnego wynagrodzenia otrzymanego w ciągu 12 miesięcy poprzedzających urodzenie dziecka.