Rolnik podejmujący pracę a ubezpieczenie w KRUS 2024 r.
Prowadzę wraz z mężem gospodarstwo rolne, a co za tym idzie, jestem ubezpieczona w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Chciałabym jednak zatrudnić się dodatkowo w jakiejś firmie, żeby trochę dorobić. W związku z tym mam następujące pytanie: czy rolnik podejmujący pracę traci świadczenia przysługujące z KRUS-u?
Anna, Suchy Las
Nie ma przeciwwskazań, aby osoba ubezpieczona w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego podjęła dodatkowe zatrudnienie. Jednakże w większości przypadków wiąże się to z utratą świadczeń z KRUS-u. Wykonywanie pracy na podstawie umowy o pracę wiąże się z objęciem takiej osoby obowiązkowym ubezpieczeniem ZUS, wynikiem czego jest utrata uprawnień w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
Głównym zadaniem należącym do KRUS-u jest zapewnienie ubezpieczeń społecznych rolnikom. Przepisy normujące funkcjonowanie tej instytucji znajdują się w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników.
- mają obywatelstwo polskie, lub
- są cudzoziemcami uprawnionymi do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub są zwolnieni na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
ZUS natomiast ma za zadanie realizować zadania z obszaru ubezpieczeń społecznych w Polsce. Zakres działań ZUS-u określają art. 66-72 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
ZUS czy KRUS?
Ubezpieczenie społeczne rolników, jeżeli nie podlegają oni obowiązkowi ubezpieczeń społecznych na podstawie ustawy, regulują odrębne przepisy.
Osoba, która uprawia gospodarstwo rolne, co do zasady jest objęta ubezpieczeniem rolniczym (KRUS). Jednak dzieje się tak, gdy rolnik nie ma dodatkowych umów lub nie pozostaje w innych stosunkach prawnych wywołujących obowiązek ubezpieczenia w ZUS-ie. Zwykle wykonywanie działalności stanowiącej tytuł do ubezpieczeń w ZUS-ie wyklucza rolnika z ubezpieczenia w KRUS-ie, jednak istnieją wyjątki od tej zasady.
Ile może „dorobić” rolnik podejmujący pracę w 2024 roku?
Jedynym dozwolonym przypadkiem, który nie spowoduje tak negatywnych konsekwencji dla rolnika podejmującego pracę, jak utrata świadczeń w KRUS-ie, jest zatrudnienie na podstawie umowy zlecenie. Jednakże oprócz tego należy spełnić jeszcze jeden konieczny warunek – wysokość przychodu zleceniobiorcy-rolnika nie może przekroczyć kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. W 2024 roku wynosi ono 4242,00 zł brutto od stycznia do czerwca, a od lipca do grudnia 4300,00 zł, a co z tego wynika, rolnik może „dorobić” na podstawie umowy zlecenie co najwyżej wspomniane kwoty.
Przykład 1.
Pan Karol jest rolnikiem podlegającym ubezpieczeniu w KRUS-ie. Rozpoczął on wykonywanie umowy zlecenia od 1 maja 2024 roku. Jego wynagrodzenie miesięczne (uwzględniające minimalną stawkę godzinową) wynosi 2500 zł. Z umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz zdrowotnemu. Czy pozostanie także zgłoszony w KRUS-ie? Pan Karol może również pozostać w KRUS-ie, bo w rozliczeniu miesięcznym przychód ze zlecenia nie przekracza kwoty granicznej 4242 zł.
Co ciekawe rolnik może w każdym czasie odstąpić od ubezpieczenia rolniczego, składając w KRUS-ie oświadczenie o rezygnacji z tego ubezpieczenia. Jednak nie wcześniej niż od dnia złożenia oświadczenia.
Przykład 2.
Pan Karol z przykładu nr 1 chce zrezygnować z jednego z ubezpieczeń. Czy ma taką możliwość? Pan Karol – rolnik może zrezygnować z ubezpieczenia w KRUS-ie, ale nie może zrezygnować z ubezpieczenia w ZUS-ie. Z ubezpieczenia w KRUS-ie będzie mógł zrezygnować od dnia złożenia oświadczenia w KRUS-ie.
Gdyby rolnik został zatrudniony na umowę o pracę, podlegałby obowiązkowo ubezpieczeniom w ZUS-ie jako pracownik, ale to oznaczałoby brak możliwości kontynuowania ubezpieczenia rolniczego.
Oskładkowanie umowy zlecenie rolnika
W związku z wejściem w życie przepisów nakazujących oskładkowanie wszelkich umów zawartych na kwotę niższą od minimalnego wynagrodzenia rolnik powinien zostać objęty ubezpieczeniem społecznym ZUS na takich samych zasadach jak zleceniobiorca, który nie ma innego zatrudnienia.
Obowiązki rolnika podejmującego pracę
Zleceniodawca nie ma wobec KRUS-u żadnych obowiązków informacyjnych. To rolnik zleceniobiorca ma obowiązki informacyjne i musi zawiadomić KRUS w ciągu 14 dni o wszelkich zmianach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i o zmianach tych okoliczności.
Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę skutkuje wyłączeniem spod ubezpieczenia społecznego w KRUS-ie i objęciem ubezpieczeniem w ZUS-ie. Inaczej jest w przypadku zawarcia umowy zlecenia – tu po spełnieniu warunków można pozostać ubezpieczonym w KRUS-ie.
