Kto płaci za macierzyński w 2024 r.?

Urlop macierzyński przysługuje po urodzeniu dziecka. Jest uregulowany prawnie, pracodawca nie może więc odmówić swojej pracownicy tego przywileju. Oczywiście — aby, go otrzymać należy spełnić kilka warunków. Otrzymanie macierzyńskiego wymaga dopełniania pewnych formalności. Jest to okres płatny, czyli kobieta otrzymuje przez cały czas trwania wolnego stosowne wynagrodzenie. Poniżej znajdziesz odpowiedź na pytanie kto płaci za macierzyński.

Co to urlop macierzyński?

Urlop macierzyński to płatny okres po urodzeniu dziecka, kiedy świeżo upieczonej mamie przysługuje wolne od pracy. Podstawowy wymiar urlopu jest zależny, od tego ile dzieci urodziło się w czasie jednego porodu. Urlop może trwać:

• 20 tygodni — przy urodzeniu 1 dziecka,
• 31 tygodni — przy urodzeniu 2 dzieci,
• 33 tygodnie — przy urodzeniu 3 dzieci,
• 35 tygodni — przy urodzeniu 4 dzieci,
• 37 tygodni — przy urodzeniu 5 dzieci i więcej.

Warto mieć na uwadze, że pracownica powinna wykorzystać obowiązkowo 14 tygodni tego urlopu, zaś po upływie tego czasu pozostałe 6 tygodni może oddać ojcu dziecka. Celem takiego urlopu jest wspieranie pełnej regeneracji po porodzie, a także możliwość opieki nad niemowlęciem, które w pierwszych miesiącach życia potrzebuje szczególnie dużo troski. 

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego kobieta może złożyć wniosek o przyznanie urlopu rodzicielskiego. Wymiar tego urlopu również jest zależny, od tego ile dzieci urodzono przy jednym porodzie. Jeśli było to:

• jedno dziecko to pracownicy przysługuje 32 tygodnie,
• dwójka lub więcej dzieci to pracownicy przysługuje 34 tygodnie.

W związku z nowelizacją kodeksu pracy urlop rodzicielski został wydłużony o 9 tygodni, jednak należy mieć na względzie że jest to odrębne prawo jednego z rodziców i nie można przenieść go na drugiego z opiekunów. Oczywiście okres korzystania z tego urlopu również jest płatny.

Kto płaci za macierzyński 2024?

W czasie korzystania z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego pracownicy nie przysługuje standardowe wynagrodzenie, jakie otrzymywała w czasie pracy. Za ten okres przysługuje zasiłek macierzyński. Świadczenie to przysługuje każdej osobie zgłoszonej do ubezpieczenia chorobowego w dniu narodzin dziecka. Oznacza to, że może być to wypłacane zarówno osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę jak i zleceniobiorcom czy przedsiębiorcom, pod warunkiem, że są objęci dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.

Wiele osób zastanawia się: kto płaci za macierzyński. Odpowiedź na to pytanie brzmi: to zależy od tego: ilu pracowników zatrudnia pracodawca. Jeśli na dzień 30 listopada zgłaszał nie więcej niż 20 pracowników, wówczas płatnikiem zasiłków będzie ZUS, w przypadku zakładów pracy zatrudniających ponad 20 osób to pracodawca wypłaca tego rodzaju świadczenia.  Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 30 dni na wypłacenie zasiłku, licząc od momentu złożenia pełnej dokumentacji niezbędnej do stwierdzenia prawa do jego otrzymania. Pracodawca powinien wypłacać świadczenia w dniu ustalonym jako dzień wypłaty wynagrodzenia.

Ile wynosi zasiłek macierzyński i jak się go ustala?

Skoro już wiemy: kto płaci za macierzyński, to warto też wspomnieć, w jaki sposób ustalana jest jego wysokość.

Tak jak w przypadku pozostałych zasiłków podstawę wymiaru tego świadczenia stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc porodu pomniejszone o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika (czyli 13,71%). Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że podstawa naliczania zasiłku nie jest ustalana na nowo kiedy przed porodem pobierano inne świadczenia zasiłkowe i między tymi okresami nie nastąpiła przerwa w wysokości pełnego 1 miesiąca.

Przykład 1. 

Pani Marlena korzystała ze zwolnienia na opiekę nad dzieckiem od 16 do 20 lipca. Podstawę zasiłku ustalono na kwotę 3904 zł. Za sierpień prócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymała również premię w wysokości 1000 zł. 12 sierpnia urodziła synka. Pracodawca nie ustalał podstawy jej zasiłku na nowo — podstawa była taka jak dla zasiłku opiekuńczego 3904 zł. Nie uwzględniono wynagrodzeń za sierpień bowiem nie minął 1 pełny miesiąc kalendarzowy od ostatniej nieobecności zasiłkowej. 

Wysokość macierzyńskiego nie może być różna, a zależy od tego, w jakim terminie zostanie złożony u pracodawcy wniosek o urlop rodzicielski. Jeżeli będzie to:

• maksymalnie 21 dni po porodzie, wówczas za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego zasiłek będzie wypłacany w wysokości 81,5% podstawy wymiaru,
• 22 lub jeszcze późniejszy dzień, to zasiłek wówczas za 26 tygodni przysługuje w wysokości 100% podstawy a za drugą połowę już w tylko wysokości 70%. Za okres 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługujący jednemu z  rodziców zasiłek zawsze płatny jest w wysokości 70%.

Jak dostać urlop macierzyński?

Urlop macierzyński co do zasady przyznawany jest z mocy prawa i nie ma potrzeby wnioskowania o jego udzielenie, jednak dobrą praktyką jest to, aby taki dokument pracodawcy przekazać. Konieczne jest jednak złożenie wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego, bowiem wykorzystanie go jest dobrowolną decyzją pracownika.

W obu tych wnioskach należy wskazać przede wszystkim imię i nazwisko urodzonego dziecka, terminy korzystania z urlopów, a przy urlopie rodzicielskim również informację czy drugi rodzic będzie chciał z niego skorzystać.

Jeżeli pracownica chciałaby skorzystać z urlopu macierzyńskiego przed porodem, to musi pamiętać, że urlop ten powinien wynosić od 2 do 6 tygodni. Rzecz jasna konieczne jest przekazanie pracodawcy wniosku o udzielenie macierzyńskiego przed porodem.

Ochrona pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim

Osoba korzystająca z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego jest chroniona przed wypowiedzeniem umowy. Czyli pracodawca nie może zwolnić jej do czasu zakończenia tych urlopów. Dodatkowo w sytuacji, kiedy pracownica na 21 dni przed planowanym powrotem do pracy (zakończeniem urlopu rodzicielskiego) złoży wniosek o obniżenie wymiaru etatu, wówczas objęta zostanie dodatkową ochroną zatrudnienia przez 12 kolejnych miesięcy.

Powyższa ochrona nie dotyczy osób, które miały przedłużoną umowę do dnia porodu oraz których umowa ulega zakończeniu w trakcie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. Wtedy wypłatę świadczeń za pozostały okres — bez względu na to kto płaci za macierzyński — przejmuje ZUS.

Podsumowując, zasiłek macierzyński przysługuje każdej osobie, która jest zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego w dniu porodu. Za czas korzystania z urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługuje zasiłek w wysokości zależnej od złożonego przez pracownika wniosku. Świadczenie to może wypłacać ZUS lub pracodawca.