Zasiłek macierzyński a przysposobienie dziecka

Jakie należy spełnić wymagania, by otrzymać zasiłek macierzyński przy przysposobieniu dziecka?

Janina, Warszawa

Zasiłek macierzyński przysługuje po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęciu dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.

Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego

Prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka w wieku do 7. roku życia i do 10. roku życia, gdy podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego. Dodatkowo osoba, która przysposabia, powinna:

• wystąpić do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia, 
• przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem.

Zgodnie z art. 183 § 1 Kodeksu pracy (dalej jako kp) wymiar urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci jednocześnie przyjętych na wychowanie i wynosi:

• 20 tygodni (140 dni) – w przypadku jednego dziecka,
• 31 tygodni (217 dni) – w przypadku dwojga dzieci,
• 33 tygodni (231 dni) – w przypadku trojga dzieci,
• 35 tygodni (245 dni) – w przypadku czworga dzieci,
• 37 tygodni (259 dni) – w przypadku pięciorga i więcej dzieci,

jednak nie dłużej, niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia lub 10. roku życia w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Przykład 1.

Pani Anna przyjęła na wychowanie dwoje dzieci w wieku 5 i 11 lat. Wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o ich przysposobienie. Tylko jedno dziecko jest w wieku uprawniającym do urlopu macierzyńskiego na warunkach urlopu macierzyńskiego, dlatego z tytułu przyjęcia dzieci na wychowanie pani Anna ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 20 tygodni.

Art. 183 § 3 kp zawiera natomiast informację, że jeżeli pracownik przyjął dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10. roku życia, ma prawo do 9 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Wynika z tego, że jeśli dziecko przyjęte na wychowanie niedługo skończy 7 albo 10 lat, zasiłek macierzyński będzie się otrzymywać także po tym, gdy dziecko osiągnie ten wiek, ale jedynie przez okres 9 tygodni, czyli 63 dni.

Przykład 2.

Pani Marta przyjęła na wychowanie dziecko, które miało 9 lat 11 miesięcy oraz decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego. Złożyła w sądzie wniosek o jego przysposobienie. W tym przypadku, mimo że dziecko ukończy 10. rok życia, zasiłek macierzyński będzie jej przysługiwał przez 9 tygodni.

Osoba, który przyjmie dziecko na wychowanie, ma również prawo do urlopu rodzicielskiego, przysługującego po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze do:

• 32 tygodni – w przypadku jednego dziecka;
• 34 tygodni – w przypadku dwojga i więcej dzieci;
• 29 tygodni – jeśli zasiłek macierzyński za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje w minimalnym wymiarze 9 tygodni.

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński przysługuje za okresy, które odpowiadają okresom urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także urlopu rodzicielskiego. Należy pamiętać, że aby otrzymać prawo do zasiłku macierzyńskiego, podleganie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest obowiązkowe na dzień przyjęcia dziecka na wychowanie.

Jakie dokumenty trzeba złożyć, aby otrzymać zasiłek macierzyński?

O zasiłek macierzyński można wnioskować od momentu przyjęcia dziecka na wychowanie. Aby otrzymać zasiłek macierzyński z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie, należy złożyć dokumenty za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego. Jednym z nich jest oświadczenie z informacją, od kiedy przyjęliśmy dziecko na wychowanie; niezbędny jest też jeden z tych dokumentów:

• zaświadczenie z sądu opiekuńczego, które zawiera datę wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka oraz datę urodzenia dziecka

lub

• kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka wraz z poświadczeniem sądu opiekuńczego, które zawiera datę wystąpienia do sądu w tej sprawie oraz datę urodzenia dziecka.

W przypadku dziecka z odroczonym obowiązkiem szkolnym wymagana jest decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Aby dostać zasiłek macierzyński z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, trzeba natomiast złożyć następujące dokumenty:

• dokument potwierdzający wiek dziecka (np. odpis skrócony aktu urodzenia dziecka),
• prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowę cywilnoprawną zawartą między rodziną zastępczą a starostą,
• decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.

Zasiłek macierzyński a termin złożenia wniosku

Jeżeli w terminie 21 dni po dniu przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza złoży się wniosek o zasiłek macierzyński za okres ustalony jako okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, wówczas za cały okres przysługuje zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

W sytuacji gdy wniosek złoży się po tym terminie lub nie obejmuje on maksymalnego należnego okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego, wówczas zasiłek macierzyński przysługuje w wysokości:

• 100% podstawy wymiaru za okres ustalony jako okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz za okres urlopu rodzicielskiego do:
• 6 tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka;
• 8 tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci;
• 3 tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka, gdy prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje w minimalnym wymiarze (9 tygodni);
• 60% podstawy wymiaru za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego przysługujący po upływie powyższych okresów.

Osoby decyduje się na adopcję dziecka bądź stworzenie rodziny zastępczej mogą skorzystać z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, dzięki któremu pierwsze chwile dziecka w nowym otoczeniu mogą przebiegać w spokoju.