Zasiłek macierzyński zwolniony z podatku - jak rozliczyć?

Z początkiem 2022 roku wprowadzono nowe ulgi w zakresie opłacania podatków. Przysługują oczywiście po spełnieniu określonych kryteriów, a stosowanie ich możliwe jest wyłącznie do konkretnego limitu przychodów. Od lipca zerowym PIT objęte są również świadczenia z tytułu macierzyństwa. Jak rozlicza się obecnie zasiłek macierzyński zwolniony z podatku? Przedstawiamy na przykładach!

Rodzaje zwolnień z PIT przysługujących pracownikom

Brak obowiązku opłacania podatku jest ulgą, z której chciałby skorzystać każdy zatrudniony. Po wejściu w życie Nowego Polskiego Ładu grupa, która może to zrobić, znacznie się poszerzyła. Do końca 2021 roku przywilej taki przysługiwał wyłącznie osobom młodym, od stycznia 2022 roku krąg ten powiększył się o trzy kolejne grupy: pracujących seniorów, osoby powracające z zagranicy oraz rodziców co najmniej czworga dzieci. Zwolnienie z PIT przysługuje wyłącznie do momentu osiągnięcia przychodu w wysokości 85 528 zł. Przychody ponad limit podlegają pełnemu opodatkowaniu według skali podatkowej, czyli pobierane jest 12% podatku.

Niżej omówione ulgi dotyczą osób, z którymi zawarto umowę o pracę lub umowę zlecenie.

Ulga dla młodych

Ulga ta została wprowadzona w sierpniu 2019 roku i obejmuje pracowników oraz zleceniobiorców, którzy nie ukończyli 26. roku życia. Aktualnie pracodawca zobowiązany jest do jej stosowania, chyba że pracownik złoży wniosek, w którym wskaże, że chciałby, aby od jego wynagrodzenia były pobierane zaliczki.

Ulga dla rodziców co najmniej czworga dzieci

Ze zwolnienia z PIT mogą skorzystać osoby, które są rodzicami (dotyczy również rodziców zastępczych) lub opiekunami prawnymi co najmniej czworga dzieci. Nie ma tu znaczenia, czy rodzice samotnie wychowują dzieci, czy pozostają w związku formalnym. Ulga ta przysługuje odrębnie każdemu z nich, czyli zarówno ojciec, jak i matka mogą korzystać ze zwolnienia do momentu przekroczenia przychodu w wysokości 85 528 zł.

Ulga na powrót

Aby zachęcić osoby, które wyemigrowały, do powrotu i osiedlenia się w Polsce na stałe, rząd wprowadził dla nich również zwolnienie z podatku do wspomnianego wcześniej limitu przychodów. Głównym warunkiem, jaki należy spełnić, aby z tego skorzystać, jest zamieszkanie w naszym kraju na stałe po tym, jak przez co najmniej trzy poprzednie lata mieszkaliśmy i pracowaliśmy za granicą.

Co istotne, ulga ta przysługuje przez cztery kolejno następujące po sobie lata po roku bazowym. Rokiem bazowym może być wyłącznie rok, w którym podatnik przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, albo rok kolejny.

Ulga dla pracujących emerytów

Ostatnią już grupą mającą możliwość korzystania z ulgi podatkowej zwalniającej z opłacania podatku są seniorzy uprawnieni do pobierania emerytury, o ile świadomie z tego świadczenia rezygnują na rzecz kontynuacji pracy. Przywilej ten dotyczy wyłącznie osób, które osiągnęły wiek emerytalny, czyli kobiet powyżej 60. roku życia i mężczyzn powyżej 65. roku życia, pod warunkiem że są uprawnieni m.in. do:

• emerytury lub renty rodzinnej z KRUS,
• emerytury lub renty rodzinnej z mundurowych systemów ubezpieczeń,
• emerytury lub renty rodzinnej z ZUS-u

– ale nie otrzymują tych świadczeń.

Zasiłek macierzyński zwolniony z podatku

Od lipca 2022 roku nastąpiła spora zmiana w zakresie korzystania z powyższych ulg. Jeśli pracownik jest do nich uprawniony i pobiera zasiłek macierzyński, wówczas to świadczenie również jest zwolnione z opodatkowania. Istotny jest również fakt, że zasiłki otrzymane przed 30 czerwca podlegają opodatkowaniu (zwolnienie w tym zakresie nie działa wstecz). Wyłącznie świadczenia wypłacone po 1 lipca 2022 roku są objęte zwolnieniem z PIT.

Przykład 1.

Pani Aleksandra pobiera zasiłek macierzyński od marca do grudnia 2022 roku. Pracodawca wypłacił jej zasiłek za czerwiec 10 lipca. Czy to świadczenie powinno być opodatkowane? 

Nie, od zasiłku wypłacanego 10 lipca nie powinna być już pobrana zaliczka na podatek dochodowy.

To, że zasiłek macierzyński zwolniony z podatku może wystąpić w zakładzie pracy, nie będzie trudne do weryfikacji przez osobę rozliczającą płace. Jednakże problem może pojawić się, kiedy wypłatą zasiłków zajmuje się ZUS. Urzędnicy nie mają bowiem wiedzy na temat tego, czy dany pracownik bądź zleceniobiorca jest uprawniony do korzystania ze wspomnianych ulg w opłacaniu PIT. Wtedy osoba pobierająca świadczenie może złożyć do organu rentowego wniosek, że chce z przysługujących jej przywilejów skorzystać.

W tej sytuacji to pracownik musi pamiętać o tym, że przychody, jakie osiąga zarówno z tytułu zasiłku, jak i pobieranego wynagrodzenia łącznie, nie mogą przekroczyć kwoty 85 528 zł. I ZUS, i pracodawca są zobligowani do pilnowania limitu odrębnie jedynie dla środków przez nich wypłacanych.

W razie gdyby okazało się, że łączny przychód niepodlegający opodatkowaniu został przekroczony i płatnicy nie pobierali zaliczek, podczas sporządzania zeznania rocznego wyjdzie niedopłata podatku, którą pracownik będzie musiał uregulować.

Przykład 2.

Pani Marlena w styczniu złożyła pracodawcy wniosek o zastosowanie zwolnienia z PIT w związku z wychowywaniem co najmniej czworga dzieci. Jej wynagrodzenie ustalone jest w stałej stawce i wynosi 5000 zł brutto. W lutym okazało się, że pracownica ponownie jest w ciąży, a termin porodu przypada na październik 2022 roku i od tego czasu będzie pobierała zasiłek macierzyński. W sierpniu i wrześniu otrzymała zwolnienie lekarskie, za które dostała wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek. Jakie przychody będą objęte zwolnieniem?

Oznacza to, że limitem zwolnienia z PIT objęte będą:

• wynagrodzenie za pracę za okres od stycznia do lipca w wysokości 35 000 zł,
• wynagrodzenie chorobowe za 31 dni sierpnia i 2 dni września w wysokości 3796,76 zł,
• zasiłek macierzyński za trzy miesiące w wysokości 15 000 zł.

Zasiłek chorobowy będzie jednak podlegał pełnemu opodatkowaniu.

Przykład 3.

Pani Ewelina korzysta z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego od października 2021 roku do końca września 2022 roku. Z tego tytułu przysługuje jej zasiłek macierzyński w kwocie 15 000 zł miesięcznie. Od tego świadczenia była pobierana zaliczka na zasadach ogólnych w wysokości 17% w okresie od stycznia do czerwca 2022 roku. Począwszy od lipca pracodawca wypłaca zasiłek macierzyński zwolniony od podatku ze względu na to, że pracownicy przysługuje ulga dla młodych. Po powrocie do pracy miesięczne wynagrodzenie pani Eweliny wynosi 20 000 zł. Jakie przychody będą objęte zwolnieniem?

Oznacza to, że od lipca do listopada przychody pracownicy mieszczą się w zwolnieniu z PIT:

• lipiec – wrzesień: 15 000 zł x 3 miesiące = 45 000 zł,
• październik – listopad: 20 000 zł x 2 miesiące = 40 000 zł

– co łącznie daje 85 000 zł.

W grudniu zwolnieniu z PIT będzie podlegał jedynie przychód w kwocie 528 zł, a pozostałe 19 472 zł będzie podlegało opodatkowaniu według stawki 12%.

Przykład 4.

Pani Sara korzysta z ulgi na powrót i w listopadzie przekroczyła limit przychodu podlegającego zwolnieniu z podatku. W tym samym miesiącu przechodzi również na urlop macierzyński, w związku z czym zacznie pobierać zasiłek. Jakie przychody będą objęte zwolnieniem?

Jeżeli pracodawca wypłaca zarówno wynagrodzenie za pracę, jak i zasiłek macierzyński, które są objęte ulgą podatkową, to zwolnienie może zastosować jedynie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Nie jest to zależne od kolejności dokonywanych wypłat. W takiej sytuacji zaliczce będzie podlegał przychód od kwoty przekraczającej 85 528 zł. Płatnik, wypłacając świadczenie, powinien wiedzieć, co na dany przychód się składa (jaka część wynagrodzenia i jaka część zasiłku). Będzie musiał również rozgraniczyć, która część świadczenia spowodowała przekroczenie limitu.

Podsumowując, osoby korzystające z różnego rodzaju zwolnień z PIT nie tracą swoich ulg w okresie pobierania zasiłków macierzyńskich. Oznacza to dla nich, że otrzymają więcej środków. Jest to zatem jedna z korzystniejszych zmian wprowadzonych nowymi przepisami.