Praca w komisji wyborczej – ile można zarobić?

Średnio co 2–3 lata w Polsce odbywają się wybory. Społeczeństwo w wyborach powszechnych wybiera: sejm i senat, prezydenta, parlament europejski, a także władze samorządowe. Podczas każdych wyborów w każdym obwodzie wyborczym pracuje komisja wyborcza. Z czym wiąże się praca w komisji wyborczej i ile można zarobić? Na te i inne pytania odpowiedź znajduje się w niniejszym artykule.

Na czym polega praca w komisji wyborczej?

Aktem prawnym, który w sposób bardzo szczegółowy opisuje cały przebieg wyborów, jest Kodeks wyborczy. W dokumencie tym zawarte są wszystkie informacja dotyczące wyborów. Znajduje w nim między innymi zapis odnośnie tego, co należy do zadań komisji wyborczych.

Art. 185 Kodeksu wyborczego:

„§ 1. Do zadań obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie należy:

1. przeprowadzenie głosowania w obwodzie;
2. czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania.

§ 2. Do zadań obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie należy:

1. ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomości;
2. przesłanie wyników głosowania do właściwej komisji wyborczej”.

Praca członków komisji wyborczej składa się, rzecz jasna, również z innych zadań, które służą realizacji powyższych celów. Osoba wybrana do pracy w komisji wyborczej jeszcze przed wyborami ma obowiązek uczestniczyć w specjalnych posiedzeniach i brać udział w szkoleniach. W dniu wyborów lokale wyborcze otwarte są w godzinach od 7 do 21 i w tym czasie członkowie komisji wypełniają swoje obowiązki, czyli:

• wydają karty wyborcze;
• pilnują ciszy wyborczej;
• pilnują porządku i prawidłowego przebiegu głosowania.

Z kolei po zamknięciu lokali wyborczych komisja wyborcza przystępuje do liczenia głosów oraz sporządzania specjalnych protokołów wyborczych, które następnie przekazuje się dalej.

Praca w komisji wyborczej – wymagania

Co do zasady każdy obywatel może zostać członkiem komisji wyborczej. Jednak są pewne wymagania, które kandydat musi spełniać bezwzględnie. A mianowicie praca w komisji wyborczej jest możliwa, jeśli kandydat:

• posiada prawo wybierania, tzn. jest obywatelem polskim;
• najpóźniej w dniu zgłoszenia kończy 18 lat;
• nie jest pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
• nie jest pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
• nie jest ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu.

Dodatkowo ważnym kryterium jest miejsce, w którym kandydat chciałby pracować w komisji wyborczej:

 § 4. Kodeksu wyborczego

„Osoba będąca kandydatem na członka obwodowej komisji wyborczej:

1) (...)

2) może zostać zgłoszona do komisji na obszarze województwa, w którym stale zamieszkuje”.

To znaczy, że można pracować tylko w komisji wyborczej na terenie województwa, w którym się mieszka na stałe.

Kto nie może pracować w komisji wyborczej?

Praca w komisji wyborczej to bardzo poważna sprawa. Osoby, które zostaną wybrane, odpowiadają osobiście za zgodne z prawem, w pełni demokratyczne wybory. W związku z powyższym, aby zminimalizować podejrzenia o nieuczciwe praktyki lub wpływanie na wynik wyborów osób trzecich, członkiem komisji wyborczej nie może być:

• kandydat w wyborach;
• komisarz wyborczy;
• pełnomocnik wyborczy;
• pełnomocnik finansowy;
• urzędnik wyborczy;
• mąż zaufania lub obserwator społeczny;
• członek rodziny kandydata w wyborach (jego małżonek, dzieci, rodzice, dziadkowie, wnuczęta).

Jak dostać pracę w komisji wyborczej

Jeśli kandydat do pracy w komisji wyborczej spełnia wszystkie wymagania i nie ma żadnych formalnych przeszkód do wykonywania czynności w tym charakterze, musi zgłosić swoją chęć do pracy. W pierwszej kolejności kandydat powinien zgłosić się do wybranego przez siebie komitetu wyborczego któregoś z kandydatów, a dokładniej do pełnomocnika wyborczego. Po co? Jest to ważne, ponieważ to komitety wyborcze posiadają pierwszeństwo do zgłaszania kandydatów do komisji wyborczych. Na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej można znaleźć wykaz pełnomocników wyborczych wszystkich kandydatów.

W celu zgłoszenia swojej kandydatury do pracy w komisji wyborczej można również skierować taką prośbę w urzędzie gminy do urzędnika wyborczego, natomiast osoby zgłoszone w tym miejscu trafiają na listę rezerwową.

Samo zgłoszenie swojej kandydatury do pracy w komisji wyborczej nie gwarantuje jeszcze powołania. Może zdarzyć się tak, że kandydatów będzie więcej niż miejsc w komisji wyborczej. W takiej sytuacji organizuje się publiczne losowanie członków komisji wyborczych w celu wyłonienia ich składu.

Ile można zarobić w komisji wyborczej?

Praca w komisji wyborczej oprócz satysfakcji i poczucia spełnienia obywatelskiego obowiązku daje również możliwość dorobienia. Wynika to z faktu, że praca w komisji wyborczej jest odpłatna. Wysokość wynagrodzenia zależy od rodzaju komisji wyborczej oraz funkcji, jaką się w niej pełni.

Przykładowo podczas ostatnich wyborów prezydenckich w czerwcu 2020 roku diety w obwodowej komisji wyborczej (czyli najniższej jednostki wyborczej) przedstawiały się następująco:

• 500 zł – przewodniczący obwodowej komisji wyborczej;
• 400 zł – zastępca przewodniczącego;
• 350 zł – członek obwodowej komisji wyborczej.

Co do zasady w przypadku konieczności przeprowadzenia drugiej tury wyborów dieta wszystkich członków komisji wyborczych wynosi 50% stawki pierwotnej. Jednak we wspomnianych wyborach prezydenckich 2020 roku kwota diety w drugiej turze wynosiła tyle samo co w pierwszej.

Praca w komisji wyborczej z pewnością jest ciekawym doświadczeniem. Aktywne uczestnictwo w przeprowadzanych wyborach, przez wielu nazywanych „świętem demokracji”, pozwala spełnić poczucie obywatelskiego obowiązku. Mimo że wynagrodzenie nie jest adekwatne względem wielogodzinnej pracy, to dla wielu z pewnością stanowi możliwość dorobienia do podstawowego źródła utrzymania.