Nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie małżeństwa - czy to możliwe?

W jaki sposób uzyskać polskie obywatelstwo? Wiąże się to z koniecznością spełnienia kilku warunków, takich jak m.in. minimalny okres pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP), posiadanie stabilnego i regularnego źródła dochodu czy tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego. Jakie są inne możliwości w tym zakresie, czy nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie małżeństwa jest możliwe? Odpowiadamy poniżej w artykule.

Uzyskanie obywatelstwa polskiego – podstawa prawna 

Zasady oraz warunki nabywania obywatelstwa polskiego zostały uregulowane w Ustawie z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim – zwanej dalej u.o.p.

Oznacza to zatem, że sam fakt zawarcia związku małżeńskiego przez obywatela polskiego z cudzoziemcem nie wprowadza zmian – z mocy ustawy – w statusie obywatelstwa małżonków. Tematem tego artykułu jest nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie małżeństwa, w związku z czym na wstępie należy zaznaczyć, że uzyskanie tego obywatelstwa wiąże się z koniecznością podjęcia określonych działań przez cudzoziemca.

Warto podkreślić, że cudzoziemiec może uzyskać obywatelstwo polskie na swój wniosek złożony na ręce Prezydenta RP. Jest to jednak postępowanie szczególne i dotyczy wszystkich osób nieposiadających obywatelstwa polskiego, niezależnie od tego, czy zawarli związek małżeński z obywatelem polskim, czy nie. 

Uznanie za obywatela polskiego – warunki ustawowe

Jak już wyżej wspomnieliśmy, zawarcie związku małżeńskiego przez obywatela polskiego i cudzoziemca nie wpływa automatycznie na status obywatelstwa. Jeżeli cudzoziemiec zamierza uzyskać obywatelstwo polskie, powinien wystąpić z wnioskiem w ramach przewidzianej przepisami u.o.p. procedury uznania za obywatela polskiego. 

Jest to więc warunek wstępny, który jest konieczny, aby wdrożyć postępowanie w sprawie uznania konkretnej osoby za obywatela polskiego.

Przy ustalaniu, czy cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie na terytorium RP, stosuje się przepis art. 195 ust. 4 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach.

Tak więc pobyt cudzoziemca na terytorium RP stanowiący podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały uznaje się za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy w okresach stanowiących podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały, chyba że przerwa była spowodowana:

1. realizacją przez cudzoziemca obowiązków zawodowych lub świadczeniem przez niego pracy poza terytorium RP na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium RP, lub
2. towarzyszeniem cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 1, przez jego małżonka lub małoletnie dziecko, lub
3. szczególną sytuacją osobistą wymagającą obecności cudzoziemca poza terytorium RP i trwającą nie dłużej niż 6 miesięcy, lub
4. wyjazdem poza terytorium RP w celu odbycia praktyk lub uczestnictwa w zajęciach przewidzianych w toku studiów w polskiej uczelni.

Oznacza to, że odmowa uznania cudzoziemca za obywatela polskiego nastąpi m.in. wówczas, gdy dana osoba przebywa na terytorium RP krócej niż 2 lata na podstawie określonego zezwolenia, nie posiada znajomości języka polskiego potwierdzonego urzędowym oświadczeniem lub z informacji policji wynika, że nabycie przez cudzoziemca obywatelstwa stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa.

Wniosek w sprawie uznania cudzoziemca za obywatela polskiego

Zgodnie z art. 32 ust. 1 u.o.p. uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego następuje na jego wniosek.

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego zawiera:

1. dane cudzoziemca;
2. adres zamieszkania;
3. informacje o źródłach utrzymania cudzoziemca w RP, zajmowanym przez niego lokalu, jego osiągnięciach zawodowych, działalności politycznej i społecznej;
4. dane małżonka cudzoziemca;
5. informację, czy cudzoziemiec ubiegał się o nabycie obywatelstwa polskiego w przeszłości oraz czy posiadał obywatelstwo polskie;
6. uzasadnienie. 

Do wspomnianego wniosku dołącza się:

• dokumenty potwierdzające dane i informacje zawarte we wniosku wskazane powyżej w pkt 1, 3 i 4;
• posiadane dokumenty potwierdzające informacje wyszczególnione wyżej w pkt 5;
• urzędowe poświadczenie znajomości języka polskiego na wymaganym poziomie, świadectwo ukończenia szkoły w RP lub świadectwo ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim, w przypadku gdy jest wymagane;
• fotografie osób, których dotyczy wniosek.

Do wniosku o uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego dołączyć zatem należy m.in. oryginał wydanego przez USC dokumentu potwierdzającego stan cywilny (odpis aktu małżeństwa), poświadczoną urzędowo kserokopię dokumentu potwierdzającego tożsamość, np. zagraniczny dowód osobisty, paszport lub dokument podróży, kserokopię dokumentu, na podstawie którego cudzoziemiec przebywa w Polsce (zezwolenie na pobyt stały lub czasowy lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE) oraz dokumenty potwierdzające źródła utrzymania cudzoziemca (zaświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej, umowa o pracę, umowa zlecenia itp.).

Do wniosku należy dołączyć aktualną fotografię osoby, której wniosek dotyczy, nieuszkodzoną, kolorową, o wymiarach 4,5 cm × 3,5 cm, wykonaną w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Dalsze bardziej szczegółowe parametry tej fotografii zostały ustalone w § 3 rozporządzenia MSW z 3 sierpnia 2012 roku. 

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego składa się do wojewody.

W przypadku, gdy wniosek o uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego został złożony w czasie:

• gdy wobec tego cudzoziemca jest prowadzone postępowanie o nadanie obywatelstwa polskiego – postępowanie w sprawie o uznanie za obywatela polskiego umarza się;
• gdy wobec tego cudzoziemca jest prowadzone postępowanie o przywrócenie obywatelstwa polskiego – postępowanie o uznanie za obywatela polskiego zawiesza się do czasu zakończenia postępowania o przywrócenie obywatelstwa polskiego.

Decyzja w sprawie uznania cudzoziemca za obywatela polskiego

Jak wynika z brzmienia art. 36 ust. 1 u.o.p., podmiotem właściwym w przedmiocie wydania decyzji w sprawie uznania cudzoziemca za obywatela polskiego jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której postępowanie dotyczy.

Przed wydaniem wspomnianej decyzji wojewoda zwraca się do komendanta wojewódzkiego Policji, dyrektora delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także – w razie potrzeby – do innych organów, o udzielenie informacji, czy nabycie przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie małżeństwa – podsumowanie

Uzyskanie przez cudzoziemca przebywającego na terytorium RP obywatelstwa polskiego wiąże się z ułatwieniami w codziennym funkcjonowaniu. Aby jednak nabyć obywatelstwo polskie, należy spełnić warunki ustawowe. Istnieje możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie obywatelstwa do Prezydenta RP. Jeżeli chodzi o zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim, to wskazana okoliczność nie wpływa automatycznie na status obywatelstwa. Cudzoziemiec może złożyć wniosek o uznanie za obywatela polskiego, ale może to uczynić dopiero po określonym czasie pobytu w Polsce oraz trwania małżeństwa. Podmiotem uprawnionym do wydania decyzji w sprawie uznania cudzoziemca za obywatela polskiego jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której postępowanie dotyczy.