Staż emerytalny - czy okres pobierania renty się do niego zalicza?

Artykuł skierowany jest do osób, które w wyniku różnych zdarzeń, także losowych, stały się choćby częściowo niezdolne do wykonywania pracy i z tego względu otrzymały prawo do renty. W trakcie jej pobierania również były za nie odprowadzane składki, jednak czy ten okres wlicza się do stażu pracy? Czy staż emerytalny obejmuje okresy pobierania renty? Jeśli tak, to na jakich zasadach? Na te pytania odpowiedzi zostaną udzielone w dalszej części opracowania.

Staż emerytalny - podstawa prawna

Staż emerytalny i to co się na ten staż zalicza, opisane zostały w Ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepisy wskazują, co zalicza się do stażu emerytalnego.

Zgodnie z art. 5 wskazanego aktu normatywnego przy ustalaniu prawa do emerytury i obliczaniu jej wysokości zalicza się:

• okresy składkowe;
• okresy nieskładkowe;
• okresy uzupełniające – ubezpieczenia społecznego rolników, prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16. roku życia, pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia (art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS);
• okresy pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, jeśli łącznie okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze niż okres wymagany do przyznania emerytury (art. 10a ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Jaki jest wymagany staż pracy do uzyskania emerytury?

Ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego:

• co najmniej 60 lat dla kobiet;
• co najmniej 65 lat dla mężczyzn.

Ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

• osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;
• mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Do okresów składkowych zalicza się także między innymi:

• okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, przepisach o adwokaturze, o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o pomocy społecznej;
• okresy opłacania składek przez duchownych, pod warunkiem opłacania ich przez cały okres podlegania ubezpieczeniu;
• okres czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim;
• okres działalności kombatanckiej;
• okres służby w Policji, Straży Granicznej, Służbie Więziennej, Służbie Celnej, Państwowej Straży Pożarnej i innych instytucjach wskazanych w ustawie;
• okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Inne przykłady są wykazane w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, a konkretnie w art. 6 tego aktu normatywnego.

Do okresów nieskładkowych z kolei zalicza się w szczególności okresy pobierania:

• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy;
• zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego;
• świadczenia rehabilitacyjnego;
• zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu obowiązku ubezpieczenia.

Okresy nieskładkowe dotyczą zatem pobieranych wynagrodzeń i zasiłków przez osobę ubezpieczoną, która nie świadczy w tym czasie pracy, a pozostaje na zwolnieniu lekarskim i korzysta z wynagrodzenia chorobowego lub odpowiedniego zasiłku czy świadczenia rehabilitacyjnego.

Długość okresów składkowych i nieskładkowych ma wpływ na wysokość emerytury, jaka będzie przyznana przyszłemu emerytowi – im jest ich więcej, tym emerytura będzie wyższa – w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Osoby urodzone wcześniej muszą zaś udokumentować, że mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet oraz 25 lat w przypadku mężczyzn.

Czy staż emerytalny obejmuje okresy pobierania renty?

Zgodnie z przepisem art. 10a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury osoby, która utraciła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu z powodu odzyskania zdolności do pracy, uwzględnia się również okresy pobierania tej renty, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych z uwzględnieniem przepisów art. 6, 7 i 10 ustawy są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Przykład 1.

Pani Marta urodziła się 15 stycznia 1946 r. Zgodnie z ustawą musi udokumentować 20 lat okresu składkowego i nieskładkowego w celu uzyskania prawa do emerytury. Ze zgromadzonych przez nią dokumentów wynika, że była zatrudniona przez okres 14 lat, natomiast 3 lata pobierała różne zasiłki – chorobowe, świadczenia pielęgnacyjne. Równocześnie przez 7 lat pozostawała na rencie z tytułu niezdolności do pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych po badaniu pani Marty przez lekarza orzecznika stwierdził, że odzyskała ona zdolność do pracy i tym samym utraciła prawo do renty.

Łącznie udokumentowany okres składkowy i nieskładkowy wynosi zatem 17 lat, natomiast wymaganych jest 20 lat. Niezbędne do uzupełnienia tego okresu są 3 lata, które będą mogły być zliczone z 7-letniego okresu pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż większy wymiar czasu nie jest niezbędny dla przyznania pani Marcie prawa do emerytury. Te 3 lata będzie zatem mogła wykorzystać i wpłynie to na to prawo.

Nie wpłynie na wysokość emerytury, na jej podwyższenie z uwagi na wyższy staż emerytalny, ponieważ ma on znaczenie tylko w przypadku, gdy przyszły emeryt nie ma wystarczającego okresu składkowego i nieskładkowego.

Co istotne, jeśli okres pobierania renty zbiega się z okresem składkowym, nieskładkowym lub pracy rolniczej, wówczas nie jest on uwzględniany, nawet jeśli wnioskodawcy brakuje choćby kilku miesięcy do osiągnięcia wymaganego ustawą stażu emerytalnego – nie jest zatem możliwe zaliczenie renty, jeśli w tym samym okresie miał prawo do zasiłku chorobowego, wynagrodzenia chorobowego, świadczenia pielęgnacyjnego, na przykład u innego pracodawcy, jeśli osoba była zatrudniona u kilku pracodawców.

Staż emerytalny - Podsumowanie

Podsumowując, wskazać należy, że okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy może, ale nie musi być zaliczany do stażu emerytalnego i wpływać na prawo do emerytury oraz jej wysokość.

Jeśli ubezpieczonemu brakuje wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego – a ten okres wynosi 20 lat dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn – możliwe jest zaliczenie okresu pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie za cały ten okres, a jedynie do uzupełnienia tego okresu, aby łącznie wynosił odpowiednio 20 i 25 lat. Nie można w ten sposób uzyskać dłuższego stażu emerytalnego, a minimalny.

Jeżeli jednak ubezpieczony ma wymagany łączny okres składkowy i nieskładkowy, wówczas okres, w którym otrzymywał rentę, nie jest zaliczany do stażu emerytalnego i nie wpływa na prawo do emerytury czy jej wysokość.