Przedłużenie świadczenia rehabilitacyjnego

Jeżeli ubezpieczony stał się niezdolny do pracy z powodu choroby, przysługuje mu najpierw wynagrodzenie chorobowe. W następnej kolejności pracownik może liczyć na zasiłek chorobowy. W przypadku gdy upłynął okres tego zasiłku, a pracownik jest nadal chory – ma możliwość ubiegania się o świadczenie rehabilitacyjne. Można je pobierać przez określony czas. Czy przedłużenie świadczenia rehabilitacyjnego jest możliwe? Czy jest można złożyć wniosek wstecz? Na ten temat piszemy w poniższym artykule.

Świadczenie rehabilitacyjne – podstawowe informacje

Zasady nabywania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego regulują przepisy Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej „ustawą zasiłkową”.

Oznacza to zatem, że przyznanie choremu pracownikowi świadczenia rehabilitacyjnego uwarunkowane jest rokowaniem lekarskim odzyskania zdolności do pracy.

Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy zasiłkowej świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS w terminie i na zasadach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto, Prezes ZUS może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika w terminie i na zasadach określonych we wskazanych wyżej przepisach.

Należy jednocześnie podkreślić, że świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do:

• emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy;
• zasiłku dla bezrobotnych;
• zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego;
• rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego;
• nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów;
• tzw. mundurowej emerytury lub renty.

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego określają przepisy art. 19 ust. 1 ustawy zasiłkowej, co oznacza, że świadczenie to wynosi:

• 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy,
• 75% tej podstawy za pozostały okres,
• 100% tej podstawy – jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży.

Przedłużenie świadczenia rehabilitacyjnego – formalności

Jak już wspominaliśmy przy okazji art. 18 ust. 1 ustawy zasiłkowej, świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pozostaje niezdolny do pracy, lecz rokowania co do jego powrotu do pracy – wskutek leczenia lub rehabilitacji leczniczej – są pomyślne. Okres wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego ustala lekarz orzecznik ZUS, wskazując czas niezbędny do przywrócenia ubezpieczonemu zdolności do pracy, nieprzekraczający jednak 12 miesięcy.

W przypadku dodatkowych okoliczności wymagane jest załączenie innych dokumentów (wywiad zawodowy z miejsca pracy, decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej).

Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne należy złożyć co najmniej 6 tygodni przed końcem okresu pobierania zasiłku chorobowego, czyli odpowiednio 182 dni lub 270 dni – w przypadku gruźlicy lub ciąży. Dochowanie tego terminu spowoduje, że ubezpieczony otrzyma wspomniane świadczenie bezpośrednio po upływie okresu zasiłkowego.

W przypadku gdy lekarz orzecznik ZUS przyznał świadczenie rehabilitacyjne np. na 3 miesiące (podstawowy okres z najwyższą kwotą), natomiast ubezpieczony nie odzyskał w tym czasie zdolności do pracy, można ubiegać się o przedłużenie okresu pobierania świadczenia.

Przykład 1.

Pracownik po upływie okresu pobierania wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłku chorobowego pozostawał w dalszym ciągu niezdolny do pracy. W związku z tym faktem lekarz orzecznik ZUS przyznał choremu ubezpieczonemu świadczenie rehabilitacyjne na 3 miesiące. Po tym czasie pracownik nadal nie odzyskał zdolności do pracy i postanowił wnioskować o przedłużenie świadczenia rehabilitacyjnego. W takim przypadku należy ponownie złożyć druk ZNp-7, jednak części II tego formularza (Informacja o ubezpieczeniu oraz niezdolności do pracy) nie trzeba wypełniać, a także dokument OL-9.

Jak wynika z art. 15zc ust. 2 wymienionej ustawy – z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 orzeczenie o okolicznościach uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego, wydane na podstawie ustawy zasiłkowej, którego ważność upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, zachowuje ważność przez okres kolejnych 3 miesięcy od dnia upływu terminu ważności tego orzeczenia, jednak nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy, w przypadku złożenia wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres, przed upływem terminu ważności tego orzeczenia.

Termin przeznaczony na złożenie wniosku

Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne należy złożyć nie później niż w okresie 18 miesięcy przypadających po okresie pobierania przez ubezpieczonego zasiłku chorobowego.

Czasami dochodzi do sytuacji, w których ubezpieczony nie miał możliwości złożenia wniosku o świadczenie w terminie z przyczyn od siebie niezależnych – wówczas mają zastosowanie przepisy ustawy zasiłkowej dotyczące przedawnienia.

Przykład 2.

Pracownikowi kończył się 3-miesięczny okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. W tym czasie pewne dolegliwości uległy nasileniu w takim stopniu, że ubezpieczony musiał się poddać hospitalizacji na czas kilku tygodni. W tych okolicznościach uprawniona osoba nie miała możliwości wystąpienia o świadczenie rehabilitacyjne. W rozumieniu ustawy zasiłkowej pobyt w zakładzie leczniczym stanowi przeszkodę uniemożliwiającą podjęcie działań zmierzających do uzyskania świadczenia rehabilitacyjnego. Jednak po powrocie ze szpitala ubezpieczony może skutecznie złożyć wniosek w sprawie świadczenia w terminie do 6 miesięcy od ustania wspomnianej przeszkody.

Okres przewidziany na rozpatrzenie wniosku oraz termin wypłaty

ZUS ma 60 dni na rozpatrzenie wniosku o świadczenie rehabilitacyjne, licząc od dnia złożenia wszystkich wymaganych dokumentów. W tym czasie ZUS wydaje decyzję o przyznaniu (kontynuacji) świadczenia lub o odmowie jego wypłaty.

Jeżeli ubezpieczony nie zgadza się z decyzją ZUS, może zgłosić sprzeciw, co będzie skutkować koniecznością stawienia się przed komisją lekarską. Nowa decyzja podlega wydaniu w ciągu 30 dni od badania przeprowadzonego przez wspomnianą komisję.

Ubezpieczony może się w dalszym ciągu nie zgadzać z decyzją ZUS – wówczas przysługuje mu prawo odwołania do rejonowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie składa się w ciągu miesiąca od otrzymania decyzji ZUS za pośrednictwem terenowej jednostki organizacyjnej, która wydała tę decyzję.

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia decyzji przez ZUS – ubezpieczony otrzyma świadczenie rehabilitacyjne w ciągu 60 dni od złożenia wniosku.

Czy wniosek o przedłużenie świadczenie rehabilitacyjnego można złożyć wniosek wstecz?

Świadczenie rehabilitacyjne jest wypłacane po wyczerpaniu się okresów pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego, jeżeli dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie przez pracownika zdolności do pracy. Decyzję w sprawie przyznania świadczenia podejmuje lekarz orzecznik ZUS. Można pobierać je maksymalnie przez okres 12 miesięcy lub przez krótszy czas. Wówczas jednak istnieje możliwość złożenia wniosku o przedłużenie okresu wypłaty tego świadczenia w przypadku gdy ubezpieczony pozostaje nadal niezdolny do pracy.