Pełny urlop - od kiedy i komu przysługuje?

Pełny urlop to zgodnie z przepisami Kodeksu pracy 26 dni w ciągu roku. Niemniej jednak wymiar urlopu zależy od wielu czynników – głównie od stażu pracy i zdobytego wykształcenia. Ma na niego wpływ również forma etatu. Osobie zatrudnionej na podstawie stosunku pracy przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Sama definicja urlopu mówi o czasie wolnym od wykonywania czynności na rzecz pracodawcy.

Wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika

Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę ma prawo oraz obowiązek ustawowy wykorzystać przysługujący jej urlop wypoczynkowy.

Komu przysługuje pełny urlop?

Jeżeli pracownik udokumentuje co najmniej dziesięcioletni okres zatrudnienia np. poprzez przedłożenie u pracodawcy świadectw pracy uzyskanych od byłych pracodawców, wtedy przysługuje mu pełny urlop w wymiarze 26 dni urlopu wypoczynkowego. Do dziesięcioletniego okresu wlicza się także wykształcenie. Pracownikowi, który:

• ukończył zasadniczą lub inną równorzędną szkołę zawodową, do okresu pracy wlicza się nie więcej niż 3 lata;
• ukończył szkołę średnią zawodową – wlicza się do stażu pracy 5 lat;
• ukończył szkołę ogólnokształcącą – wliczają się 4 lata do stażu pracy;
• ukończył szkołę policealna, wlicza się 6 lat stażu pracy;
• ukończył szkołę wyższą – wlicza się 8 lat, pod warunkiem, że pracownik pobierał naukę i nie pracował w tym czasie.

Jeżeli w czasie zatrudnienia pracownik pobierał naukę, to do stażu pracy wlicza się albo okres zatrudnienia, albo okres nauki. Pełna dowolność w tym przypadku wynika z prawa wliczenia okresu, który jest korzystniejszy dla pracownika.

Należy pamiętać, że na wymiar urlopu istotny wpływ ma także:

• okres pobierania zasiłku i stypendium przez osobę bezrobotną skierowaną na szkolenie lub odbywającą staż albo przygotowanie zawodowe w miejscu pracy;
• okres zatrudnienia za granicą u pracodawców zagranicznych;
• zasadnicza służba wojskowa;
• okres, za który pracownikowi przyznano odszkodowanie z powodu wadliwego rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę;
• okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w celu pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy;
• okres urlopu bezpłatnego na czas wykonywania mandatu posła lub senatora.

Przykład 1.

Pani Aleksandra po ukończeniu studiów magisterskich rozpoczęła współpracę z firmą „ABC - kompleksowe usługi edukacyjne” na podstawie umowy zlecenie. Współpraca na podstawie tej umowy trwała przez okres dwóch lat. Następnie pani Aleksandra podpisała z firmą umowę o pracę na czas określony. Wymiar przysługującego jej urlopu wynosi 20 dni.

Przykład 2.

Antoni Kowalski 30 czerwca 2018 r. ukończył szkołę zawodową, dzięki czemu jego staż pracy wyniósł automatycznie 5 lat. 15 lutego 2019 r. rozpoczął pracę na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze godzin. 14 lutego 2024 r. pan Antoni uzyskał prawo do wymiaru urlopu wynoszącego 26 dni.

Pełny urlop – nabycie praw do pełnego wymiaru

Pracownikowi, który w danym roku kalendarzowym nabył prawo do pełnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni, należy udzielić urlopu uzupełniającego. Taka sytuacja ma miejsce, gdy pracownik przekroczył dziesięcioletni staż urlopowy w trakcie roku kalendarzowego. Wymiar urlopu uzupełniającego wynosi 6 dni dla pełnego etatu.  

Pełny urlop a niepełny etat

W sytuacji opisanej powyżej, gdy w danym roku kalendarzowym pracownik nabywa prawo do zwiększonego wymiaru urlopu, ale jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, liczbę dodatkowych dni urlopu należy mu wyliczyć proporcjonalnie do wymiaru etatu. I tak w przypadku pracy na ½ etatu podstawowy wymiar urlopu wynosi 10 dni, a dla osób zatrudnionych na ¾ etatu podstawowy wymiar wynosi 15 dni. Natomiast w przypadku pełnego urlopu dla osób zatrudnionych na ½ etatu wynosi on 13 dni, a przy zatrudnieniu na ¾ etatu jest to 20 dni urlopu wypoczynkowego.

Zasady udzielania urlopu uzupełniającego

Jeżeli w danym roku kalendarzowym pracownik nabył prawo do urlopu uzupełniającego, to momentem nabycia prawa do tego urlopu jest ostatni dzień okresu uprawniającego do urlopu w niższym wymiarze i powinien on być udzielony w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo. Jeżeli zaistnieje sytuacja, że prawo do zwiększonego urlopu pracownik nabędzie pod koniec roku kalendarzowego i nie ma możliwości by z niego skorzystać, to urlop powinien zostać udzielony do końca trzeciego kwartału następnego roku kalendarzowego. Będzie on wtedy urlopem zaległym, w związku z czym powinien wyprzedzać urlop przysługujący za rok bieżący. Należy pamiętać także o tym, że pracownik przed udzieleniem mu urlopu uzupełniającego powinien mieć wykorzystany podstawowy limit urlopu, o czym mówi Kodeks pracy w art. 158.

Przykład 3.

Na 1 stycznia 2024 roku pracownikowi Krystianowi Jankowskiemu został przypisany dwudziestodniowy wymiar urlopu wypoczynkowego. Natomiast 20 maja 2024 roku pracownikowi zostanie uznany dziesięcioletni staż pracy. W związku z powyższym 19 maja pracodawca powinien naliczyć dodatkowe 6 dni urlopu panu Krystianowi.

Pełny urlop jest prawem pracownika dysponującego odpowiednim stażem pracy. Wymiar urlopu wypoczynkowego jest zależny od m.in. uzyskanego przez pracownika wykształcenia, wypracowanych lat na podstawie umowy o pracę, a także od wymiaru czasu pracy danej osoby. W celu poprawnego zarządzania urlopami należy dokładnie zapoznać się z omawianym tematem w celu uniknięcia podstawowych błędów, które mogą skutkować stratami finansowymi zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika.