Czy urlop rodzicielski można łączyć z pracą?

Przebywanie na urlopie co do zasady wyklucza możliwość świadczenia pracy. Zatrudniony korzysta wówczas z dni wolnych, które w całości może przeznaczyć na realizację własnych potrzeb. Czy powyższa reguła dotyczy także urlopu rodzicielskiego? Okazuje się, że Kodeks pracy przewiduje w tym zakresie szczególne rozwiązanie i urlop rodzicielski można łączyć z pracą.

Urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski jest formą odpłatnego urlopu przysługującego w związku z urodzeniem się dziecka. Nie należy jednak mylić go z urlopem macierzyńskim ani urlopem ojcowskim, ponieważ są to zupełnie odmienne od siebie instytucje. Urlop rodzicielski jest zawsze urlopem dobrowolnym – zarówno ojciec, jak i matka dziecka nie muszą więc z niego korzystać lub mogą to zrobić w mniejszym wymiarze niż ten gwarantowany przepisami prawa pracy.

Zgodnie z treścią art. 182.1a Kodeksu pracy po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

• 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 43 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Urlop rodzicielski przysługuje tak naprawdę łącznie obojgu rodzicom dziecka. Ważne jest również to, że zarówno matka, jak i ojciec dziecka mogą korzystać z niego równocześnie. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru, o którym mowa była wcześniej.

W okresie pobierania przez jednego z rodziców dziecka zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego drugi rodzic może korzystać z urlopu rodzicielskiego. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego i okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru, o którym mowa powyżej.

Urlop rodzicielski można łączyć z pracą u tego samego pracodawcy

Podstawowym celem każdego urlopu rodzicielskiego jest umożliwienie sprawowania wychowania i opieki nad dzieckiem. Tego rodzaju urlop nie musi jednak oznaczać rezygnacji z pracy, ponieważ obowiązujące przepisy pozwalają na łączenie go z zatrudnieniem.

Każdy z rodziców, który chce skorzystać z urlopu rodzicielskiego, musi pamiętać o złożeniu stosownego wniosku do swojego pracodawcy. Taki urlop może być jednak łączony z wykonywaniem obowiązków w firmie – pod warunkiem, że praca będzie świadczona w wymiarze nie większym niż 1/2 etatu. Aby skorzystać z takiej możliwości, pracownik musi złożyć u swojego pracodawcy wniosek o umożliwienie mu świadczenia pracy z jednoczesnym wykorzystywaniem urlopu rodzicielskiego. Zatrudniony jest zobligowany terminem na złożenie takiego pisma, który wynosi nie więcej niż 21 dni przed planowanym powrotem do pracy.

Pracodawca nie jest związany wnioskiem zatrudnionego, stąd ma możliwość odmowy jego przyjęcia. W tej sytuacji zatrudniony będzie musiał wybrać – albo korzysta z przysługującego mu urlopu rodzicielskiego, albo wraca do pracy na dotychczasowych warunkach i rezygnuje z urlopu.

Połączenie pracy z urlopem rodzicielskim u tego samego pracodawcy powoduje wydłużenie przysługującego urlopu. Zgodnie z art. 182.1f § 1 kp w przypadku łączenia przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do:

• 82 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
• 86 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego. W przypadku gdy łączenie korzystania z urlopu z wykonywaniem pracy odbywa się przez część urlopu rodzicielskiego, proporcjonalne wydłużenie wymiaru tego urlopu, następuje wyłącznie w odniesieniu do tej części urlopu rodzicielskiego.

W przypadku gdy powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego część urlopu rodzicielskiego nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach. Przy udzielaniu urlopu pomija się niepełny dzień. Część urlopu rodzicielskiego, o którą urlop został proporcjonalnie wydłużony, wydłuża część urlopu rodzicielskiego, podczas której pracownik łączył korzystanie z urlopu z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawcy udzielającego urlopu.

Przykład 1.

Pracownica złożyła wniosek o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego od 23 stycznia 2024 roku. 22 lipca 2024 roku zakończyła go, przy czym zawnioskowała, aby od 23 lipca 2024 roku połączyć go z wykonywaniem pracy dla swojego dotychczasowego pracodawcy w wymiarze pół etatu.

Praca na 1/2 etatu od 23 lipca 2024 roku łączona razem z urlopem rodzicielskim wydłuży urlop tej pracownicy o dodatkowe 3 tygodnie. Przez 6 kolejnych tygodni pracownica będzie łączyła pracę na 1/2 etatu i urlop rodzicielski, a przez kolejne 3 tygodnie będzie miała prawo do pełnego urlopu rodzicielskiego (bez łączenia z pracą).

Natomiast jeżeli pracownica zamierza łączyć również korzystanie z wydłużonej części urlopu rodzicielskiego (3 tygodni) z wykonywaniem pracy również na 1/2 etatu, urlop ten ulegnie kolejnemu wydłużeniu do 6 tygodni.

Urlop rodzicielski można łączyć z pracą u innego pracodawcy

Wielu pracowników zastanawia się, czy można łączyć wykorzystywanie urlopu rodzicielskiego z pracą na rzecz innej firmy. Przepisy prawa pracy dopuszczają taką możliwość – rodzic ma prawo dorobić sobie, realizując obowiązki na rzecz innego pracodawcy (tego, który nie udzielił urlopu związanego z wychowywaniem dziecka). Co ważne, nie obowiązuje tutaj zasada ograniczonego wymiaru etatu – pracownik przebywający na urlopie rodzicielskim może świadczyć pracę na rzecz innego podmiotu w dowolnym wymiarze etatowym (np. na ¾ etatu lub na cały etat).

Jedyną potencjalną przeszkodą, która może się tutaj pojawić, jest zakaz konkurencji podpisany u pierwotnego pracodawcy. Jeśli pracownik jest związany takim postanowieniem, to nie wolno mu podjąć dodatkowego zatrudnienia, nawet gdy nie korzysta z urlopu rodzicielskiego.

Pamiętajmy jednak, że łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą na rzecz innego pracodawcy nigdy nie spowoduje wydłużenia takiego urlopu (jak ma to miejsce w sytuacji łączenia urlopu z pracą u tego samego pracodawcy).

Wniosek o podjęcie pracy podczas urlopu rodzicielskiego

Wniosek o łączenie przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu powinien zawierać w swej treści:

• imię i nazwisko pracownika;
• określenie wymiaru czasu pracy;
• wskazanie okresu, w którym pracownik zamierza łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy;
• oświadczenie pracownika o zamiarze połączenia części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, z określeniem wymiaru czasu pracy, albo o braku takiego zamiaru.

Mimo że to pracownik jest zobowiązany do określenia wymiaru czasu pracy, pracodawca nie jest zobowiązany do uwzględnienia żądań swojego podwładnego. To na zatrudniającym ciąży bowiem obowiązek ustalenia dokładnego rozkładu czasu pracy w poszczególnych dniach i tygodniach, tak aby dana osoba nie pracowała więcej niż przy zatrudnieniu na 1/2 etatu.

Urlop rodzicielski można łączyć z pracą – podsumowanie

Urlop rodzicielski może być łączony z pracą zarówno u dotychczasowego pracodawcy, jak i w całkowicie innej firmie. W tym pierwszym przypadku wymagane jest jednak złożenie stosownego wniosku do pracodawcy i uzyskanie jego zgody na połączenie urlopu z pracą. Dodatkowo świadczenie pracy może odbywać się wówczas w ograniczonym wymiarze czasu pracy, tj. na nie więcej niż 1/2 etatu. Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą u tego samego pracodawcy powoduje wydłużenie wymiaru urlopu – w przypadku świadczenia pracy na rzecz innej firmy nie jest to jednak prawnie dopuszczalne.