Wątpliwy urlop rodzicielski dla ojca gdy matka jest bezrobotna

Przy pojawiających się regularnie informacjach o spadku dzietności Polaków należałoby zastanowić się, czy można jakoś wspomóc i zachęcić ich do posiadania dzieci. Ustawodawca również podejmuje działania, uchwalając przepisy mające uprzywilejować rodziców. W tym celu wprowadzone zostały także szczególne przepisy do prawa pracy, które określają uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest urlop rodzicielski. Czy ten rodzaj urlopu przysługuje bezwzględnie w każdej sytuacji? Kiedy może mieć miejsce wątpliwy urlop rodzicielski dla ojca? Przeczytaj w artykule!

Urlop rodzicielski jako indywidualne uprawnienie każdego rodzica

Urlop rodzicielski to uprawnienie przysługujące pracownikom-rodzicom dziecka w celu sprawowania opieki nad nim. Pracownicy-rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad nim w wymiarze do 41 tygodni w przypadku urodzenia się jednego dziecka i 43 tygodni w przypadku urodzenia się większej liczby dzieci.

Wyższy wymiar urlopu rodzicielskiego przysługuje rodzicom dziecka mającego zaświadczenie potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, wydane przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego mającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej, którzy mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w wymiarze do 65 tygodni w przypadku urodzenia się jednego dziecka i 67 tygodni w przypadku urodzenia się większej liczby dzieci.

Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Liczbę części urlopu ustala się na podstawie liczby złożonych wniosków o udzielenie urlopu. Poza tym w liczbie wykorzystanych części urlopu uwzględnia się także liczbę wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo jego części złożonych przez ubezpieczoną matkę dziecka lub ubezpieczonego ojca dziecka.

Wniosek o urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski udzielany jest na wniosek pracownika. Wniosek może zostać złożony:

• papierowo,
• elektronicznie.

Wniosek o urlop rodzicielski należy złożyć w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika o urlop rodzicielski.

Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego

Pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy.

Zasiłek macierzyński za czas urlopu rodzicielskiego

Za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński. Zasiłek macierzyński za czas urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku. 

Pracownica może otrzymać uśrednioną wysokość, tj. 81,5% podstawy wymiaru za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego pod warunkiem, że nie później niż w ciągu 21 dni po porodzie złoży pisemny wniosek o udzielenie po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. W tym przypadku należy pamiętać, że zasiłek w wysokości 81,5% podstawy jego wymiaru w przypadku urlopu rodzicielskiego dotyczy 32 tygodni. Jeżeli mimo złożenia w terminie 21 dni od porodu wniosku o urlop macierzyński i rodzicielski w pełnej wysokości zmienią się plany i nie zostanie wykorzystany ani 1 dzień z urlopu rodzicielskiego w pierwszym roku życia dziecka, zasiłek za okres urlopu rodzicielskiego zmniejszy się do 70%. Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w części przysługującej drugiemu rodzicowi dziecka wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku bez względu na to, kiedy składany jest o niego wniosek.

Łączenie pracy z korzystaniem z urlopu rodzicielskiego

Dopuszczalne jest, aby pracownik w czasie korzystania z urlopu rodzicielskiego wykonywał pracę u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlop rodzicielski jest udzielany na pozostałą część wymiaru czasu pracy. W takiej sytuacji podjęcie pracy następuje na wniosek pracownika w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. Wniosek powinien być złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku.

W przypadku łączenia przez rodzica dziecka mającego zaświadczenie potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, wydane przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego mającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej, korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu wymiar urlopu rodzicielskiego również zostanie wydłużony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części z zastrzeżeniem nie dłużej jednak niż do 130 tygodni w przypadku urodzenia się 1 dziecka lub 134 tygodni w przypadku urodzenia się większej liczby dzieci.

Wątpliwy urlop rodzicielski dla ojca gdy matka jest bezrobotna

Aktualnie od 26 kwietnia 2023 roku prawo do urlopu rodzicielskiego stanowi indywidualne prawo dla każdego z rodziców dziecka. Wcześniej prawo ojca do urlopu rodzicielskiego było uzależnione od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu i od wykorzystania przez nią urlopu macierzyńskiego. Jeśli dziecko urodziło się po dniu wejścia w życie nowych przepisów, tj. po 26 kwietnia 2023 roku, stosowane są przepisy w aktualnym brzmieniu. Jeśli dziecko urodziło się przed wskazaną datą, zastosowanie znajdują przepisy obowiązujące do 26 kwietnia 2023 roku oraz przepisy przejściowe Ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.

Przykład 1. 

Czy pan Kacper, któremu 13 kwietnia 2024 roku urodził się syn, a którego partnerka jest bezrobotna, ma prawo do urlopu rodzicielskiego?

W tym przypadku nie ulega wątpliwości, że pan Kacper będzie mógł korzystać z urlopu rodzicielskiego.

Przykład 2. 

Czy pan Mieczysław, którego dziecko urodziło się 31 grudnia 2022 roku, i nie korzystał on do 26 kwietnia 2023 roku z urlopu rodzicielskiego, bo jego żona była bezrobotna w dacie porodu, zasadnie nie otrzymał urlopu rodzicielskiego od pracodawcy, mimo złożenia wniosku?

Tak, pan Mieczysław nie mógł otrzymać urlopu rodzicielskiego, bo w dacie wejścia nowych przepisów nie miał do niego prawa.

Podsumowując, urlop rodzicielski w przypadku bezrobotnej matki dziecka będzie przysługiwać ojcu w zależności od tego, kiedy urodziło się dziecko. Jeśli przyszło ono na świat po 26 kwietnia 2023 roku, ojciec ma zawsze prawo do urlopu rodzicielskiego. Jeśli urodziło się wcześniej, zależeć będzie to od tego, czy 26 kwietnia 2023 roku ojciec miał prawo do urlopu rodzicielskiego, który uzależniony był od tego, czy matka dziecka w dniu porodu była ubezpieczona i wykorzystała urlop macierzyński.