Oświadczenie o korzystaniu z uprawnień związanych z rodzicielstwem - uprawnienia
Rodzice podejmujący zatrudnienie na podstawie umowy o pracę powinni być świadomi swoich uprawnień. W Kodeksie pracy określone zostały rodzaje prac, których pracodawca nie może zlecić, jeśli pracownik opiekujący się dzieckiem nie wyrazi na nie zgody. Przekonaj się, kiedy warto przekazać przełożonemu oświadczenie o korzystaniu z uprawnień związanych z rodzicielstwem!
Uprawnienia rodziców wychowujących dziecko do 14. roku życia
Pracownik sprawujący opiekę nad dzieckiem, które nie ukończyło 14. roku życia, może wykorzystać zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. Uprawnienie to wynika z art. 188 Kodeksu pracy (dalej jako kp).
Pobierz oświadczenie rodzica dziecka w sprawie korzystania z uprawnień związanych z rodzicielstwem 2024 w formacje PDF i DOCX - wzór z omówieniem
Aby skorzystać z takiego przywileju, należy złożyć u pracodawcy odpowiedni wniosek – przełożony powinien zgodzić się na zwolnienie od pracy we wskazanym przez pracownika terminie. Odmowa udzielenia takiego wolnego będzie zasadna jedynie w przypadku, gdy nieobecność zatrudnionego znacznie zakłóca organizację pracy w zakładzie. W pierwszym wniosku złożonym w danym roku pracownik wskazuje, czy opiekę nad dzieckiem chce wykorzystać w dniach, czy w godzinach.
Wymiar wspomnianego zwolnienia od pracy nie jest uzależniony od liczby wychowywanych dzieci – w przypadku posiadania więcej niż jednego dziecka liczba dni wolnego nie ulega zwiększeniu.
Dni wolne z tytułu opieki nad dzieckiem może wykorzystać każdy z rodziców. Podział zwolnienia jest możliwy – wtedy zarówno matce, jak i ojcu (lub opiekunowi) zostanie przyznane po 8 godzin lub jednym dniu wolnym.
Za czas zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, które naliczane jest z uwzględnieniem składników stałych i zmiennych w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu.
Uprawnienia pracowników opiekujących się dzieckiem
W przepisach przewidziano więcej uprawnień dla zatrudnionych w ramach stosunku pracy rodziców opiekujących się dzieckiem. Pracodawca nie może zlecić pracy pracownikowi, który opiekuje się dzieckiem, które:
- które nie ukończyło 4 lat zgodnie z art. 148 pkt 3 kp: powyżej 8 godzin na dobę w przypadku, gdy pracownika obejmuje system równoważnego czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy lub systemu pracy weekendowej;
- które nie ukończyło 8 lat , zgodnie z art. 178 § 2 kp:
- w godzinach nadliczbowych;
- w porze nocnej;
- w systemie przerywanego czasu pracy;
- poza stałym miejscem pracy
– jeżeli pracownik nie wyrazi na to zgody.
Kiedy złożyć oświadczenie o korzystaniu z uprawnień związanych z rodzicielstwem?
Oświadczenie o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania z uprawnień rodzicielskich wskazanych wcześniej pracownik może złożyć w dowolnym momencie. Zwykle taki dokument przekazuje się pracodawcy na początku zatrudnienia lub zaraz po urodzeniu się dziecka. Nie ma potrzeby dostarczania go przełożonemu co roku, można zrobić to jednorazowo. W razie zmiany decyzji co do wykorzystania przewidzianych w przepisach przywilejów wystarczy złożyć nowe oświadczenie.
Czy z uprawnień mogą korzystać oboje rodzice równocześnie?
W Kodeksie pracy można znaleźć zapis wskazujący dokładnie, że w razie gdy oboje rodziców zatrudnionych jest w ramach stosunku pracy, to z wyżej wymienionych uprawnień może korzystać tylko jedno z nich. Przy czym tak jak wspomniano wcześniej, w przypadku zwolnienia od pracy celem opieki nad dzieckiem rodzice mogą podzielić się między sobą.
Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnień określonych w art. 148 pkt 3, art. 178 § 2, art. 186.7 § 1 i art. 188 może korzystać jedno z nich.
Warto także wspomnieć, że pracownik może korzystać tylko z części przewidzianych dla niego przywilejów (np. wyłącznie nie zgodzi się na pracę w godzinach nadliczbowych), a na inne wyrazić zgodę.
Jakie elementy powinno zawierać oświadczenie o korzystaniu z uprawnień związanych z rodzicielstwem?
W oświadczeniu złożonym przez pracownika należy podać:
- imię i nazwisko pracownika;
- miejsce i datę złożonego przez niego oświadczenia;
- nazwę zakładu pracy, w którym zatrudniony jest pracownik;
- wymienienie uprawnień przewidzianych dla zatrudnionego rodzica oraz wskazanie, czy zamierza z nich korzystać.
Pracownicy wychowujący dziecko mogą posługiwać się dodatkowymi przywilejami w czasie zatrudnienia. Konieczne jest jednak oświadczenie o korzystaniu z uprawnień związanych z rodzicielstwem uchroni pracownika przed wykonywaniem określonego rodzaju pracy czy poleceń. Warto znać swoje prawa w tym zakresie.
