Wymiar czasu pracy 2024 - ile godzin pracy w miesiącu?

Przepisy Kodeksu pracy (kp) regulują kwestie związane z czasem pracy pracowników, w tym między innymi zagadnienia dotyczące normy czasu pracy, pracy w godzinach nadliczbowych oraz nocnych, a także systemów czasu pracy, czy urlopów pracowniczych. Na jakiej podstawie ustala się liczbę godzin pracownika do przepracowania? Ile wynosi wymiar czasu pracy w 2024 roku? 

Norma czasu pracy oraz wymiar czasu pracy

Czasem pracy nazywamy czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Zgodnie z art. 129. § 1. kp czas pracy wynosi 8 godzin na dobę w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy oraz 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Okres rozliczeniowy może zostać wydłużony w każdym systemie czasu pracy do 12 miesięcy, jeśli jest to spowodowane przyczynami obiektywnymi lub technicznymi.

Wymiar czasu pracy obowiązujący pracownika w danym okresie rozliczeniowym ustala się, mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających do przepracowania w wybranym okresie rozliczeniowym. Następnie do otrzymanego wyniku dodaje się iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do przepracowania w tym okresie. Jeśli w okresie rozliczeniowym przypada święto wolne od pracy w inny dzień niż niedziela, wówczas od otrzymanego wymiaru czasu pracy odejmuje się 8 godzin.

Przykład 1.

Ile wyniesie wymiar czasu pracy w styczniu 2024 roku?

W styczniu przypadają dwa dni ustawowo wolne od pracy: 

• 01 stycznia 2024 r. – Nowy Rok
• 06 stycznia 2024 r. – Święto Trzech Króli (sobota).

W związku z powyższym wymiar czasu pracy w styczniu 2024 r. wyniesie: 

(40 godz. x 4 tyg.) + (8 godz. x 2 dni) – (8 godz. x 1 święto)

Wymiar czasu pracy - ile godzin pracy w miesiącu na pełnym etacie?

Wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach w 2024 roku:

Dzień wolny za święto przypadające w sobotę

Jak zostało wspomniane, zgodnie z art. 130. § 2. kp każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Oznacza to, że jeśli święto przypada w sobotę, która jest dla pracownika dniem wolnym od pracy, wówczas pracodawca powinien udzielić pracownikowi dnia wolnego od pracy za to święto w innym dniu przypadającym w okresie rozliczeniowym, w którym miało miejsce to święto. W 2024 roku jedno święto przypada w sobotę i jest to 6 stycznia. 

Dni ustawowo wolne od pracy w 2024 roku:

Rozkład czasu pracy

Pracodawca ma obowiązek sporządzenia dla pracowników harmonogramu czasu pracy w wersji papierowej lub elektronicznej. Rozkład czasu pracy nie może być sporządzony na okres krótszy niż jeden miesiąc i powinien zostać przedstawiony pracownikowi co najmniej tydzień przed rozpoczęciem przez niego pracy w okresie, na który został sporządzony harmonogram czasu pracy. Co istotne przepisy Kodeksu pracy dopuszczają sytuacje, w których pracodawca nie jest zobligowany do generowania rozkładu czasu pracy.

Pracodawca nie ma obowiązku sporządzania harmonogramu, gdy rozkład czasu pracy wynika z:

• prawa pracy,
• obwieszczenia o systemach i rozkładach czasu pracy, o których mowa w art. 150 § 1 kp,
• umowy o pracę,
• systemu czasu pracy pracownika (np. zadaniowego, indywidualnego lub ruchomego).

Odpoczynek dobowy i tygodniowy

Jak stanowi rozdział III Kodeksu pracy, pracownik ma prawo do odpoczynku między kolejnymi dniami i tygodniami pracy. Pracownikowi w każdej dobie przysługuje prawo do nieprzerwanego odpoczynku w wymiarze wynoszącym co najmniej 11 godzin. Zasada ta nie odnosi się jednak do pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Przykład 2.

Pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do 15.00. Jad długo może pracować aby mieć zapewniony odpoczynek dobowy?

Oznacza to, że aby zachować 11-godzinny odpoczynek dobowy może świadczyć pracę do godziny 20.00.

Pracownikowi przysługuje również w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Co istotne z perspektywy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii oraz w przypadku zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę nieprzerwany odpoczynek tygodniowy może być krótszy, przy czym musi wynosić co najmniej 24 godziny.

Ilość godzin pracujących a praca w godzinach nadliczbowych

Jak wskazuje art. 151. § 1. kp, jako pracę w godzinach nadliczbowych rozumie się pracę wykonywaną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także pracę wykonywaną ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.

Wykonywanie przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalne w dwóch przypadkach:

• w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy.

Należy zaznaczyć, że tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Ponadto w ciągu roku pracownik nie może przekroczyć limitu 150 godzin nadliczbowych w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy. Co istotne pracodawca, który nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, ma możliwość ustalenia innego limitu liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowych.

Przykład 3.

Pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do 15.00. W środę z polecenia pracodawcy pracownik świadczył pracę od godziny 7.00 do godziny 17.00.Jaki dodatek dostanie?

Za dwie nadgodziny pracodawca powinien wypłacić pracownikowi dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia.

Wymiar czasu pracy jest więc ściśle regulowany przepisami prawa pracy. Liczba godzin do przepracowania w danym miesiącu jest uzależniona od długości miesiąca oraz występowania dni ustawowo wolnych od pracy. Co istotne, w przypadku święta przypadającego w sobotę pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi dodatkowego dnia wolnego za to święto oraz w przypadku pracy w godzinach nadliczbowych wypłacić dodatek w stosownej wysokości.