Elastyczny czas pracy – jakie niesie korzyści?

Elastyczny czas pracy został wprowadzony Ustawą z dnia 12 lipca 2013 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych. Jakie korzyści przyniosła ze sobą ta zmiana? Czy elastyczny czas pracy jest idealnym rozwiązaniem dla pracowników? Jak w 2023 roku dyrektywa work-life balance wpłynęła na elastyczny czas pracy? Wyjaśniamy w tym artykule!

Elastyczny czas pracy – czyli jaki?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami Kodeksu pracy obecnie istnieją możliwości uelastycznienia organizacji pracy. Elastyczna organizacja pracy obejmuje np. indywidualny rozkład czasu pracy, tzw. ruchomy czas pracy, system zadaniowego czasu pracy oraz możliwość korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy. 

Indywidualny rozkład czasu pracy polega na ustaleniu go przez pracodawcę zgodnie z życzeniem pracownika w ramach obowiązującego systemu pracy. 

Tzw. ruchomy czas pracy jest to rozkład czasu pracy przewidujący różne godziny rozpoczynania pracy lub przedział, w którym pracownik sam decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.

System zadaniowego czasu pracy umożliwia natomiast pracownikowi swobodne ustalenie czasu, który potrzebuje na wykonanie zadań, przy jednoczesnym uwzględnieniu norm wynikających z Kodeksu pracy. 

Dostępna jest również możliwość korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy, takich jak praca w przerywanym czasie pracy, indywidualnym rozkładzie czasu pracy lub w ruchomym czasie pracy.

Elastyczny czas pracy 2023

W dzisiejszych czasach elastyczna organizacja pracy staje się coraz popularniejsza, a pracownicy coraz częściej oczekują możliwości pracy zdalnej lub elastycznych godzin pracy. Takie metody przynoszą korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom, dlatego w 2023 roku wprowadzono zmiany w Kodeksie pracy, aby ułatwić ich wprowadzenie.

Jedną z najważniejszych zmian jest wprowadzenie do prawa polskiego przepisów dotyczących pracy zdalnej. Zgodnie z nowymi uregulowaniami pracownik może pracować zdalnie, jeśli działa to na korzyść pracodawcy i sprzyja wykonywaniu jego obowiązków. Dotychczas takie rozwiązanie było możliwe jedynie w przypadku niektórych umów cywilnoprawnych. Nowe przepisy pozwalają również na pracę zdalną w ramach umowy o pracę.

Kolejną ważną zmianą jest wprowadzenie elastycznego czasu pracy i możliwość wnioskowania o niego przez pracowników rodziców. Pracodawca może wprowadzić elastyczny czas pracy uwzględniający potrzeby pracownika, np. opiekę nad dzieckiem. Pracownik-rodzic może więc sam planować swoją pracę i decydować o swoich godzinach pracy. Nowe przepisy pozwalają również na wprowadzenie tzw. godzin elastycznych, które umożliwiają pracownikowi przesunięcie swojego czasu pracy na inny dzień lub tydzień.

Elastyczny czas pracy – korzyści

Wspominaliśmy powyżej, że pracownicy mogą dzięki zastosowaniu ruchomego czasu pracy przychodzić do niej o dowolnej porze. To doskonałe rozwiązanie: osoby, które lepiej pracują od rana i chcą wcześniej przychodzić do pracy, mogą bowiem z tego skorzystać i odwrotnie – osoby, które najlepiej pracują popołudniami i lubią się wyspać, mogą przyjść później i posiedzieć dłużej. Oczywiście może się to nie sprawdzać w przypadku pracy grupowej, jednak zazwyczaj jest oceniane pozytywnie.

Ponadto zdarza się, że w firmie panuje mały zastój i po 6 godzinach wszyscy już zaczynają się nieco nudzić, nie do końca wiedzą, co ze sobą zrobić, zadania, które mogli wykonać, są już za nimi, więc po prostu się kręcą lub robią zupełnie nieproduktywne rzeczy. W takim przypadku pracodawca może skrócić ich czas pracy i wydłużyć go odpowiednio w momencie, kiedy pracy będzie więcej na tyle, że pracownicy będą musieli na przykład zostać 10 godzin.

Pracownicy obawiali się, że elastyczny czas pracy będzie wykorzystywany nieuczciwie i będą musieli znacznie więcej pracować, zostaną pozbawieni prawa do odpoczynku. Kodeks pracy nadal gwarantuje jednak prawo do 11-godzinnego odpoczynku dobowego i 35-godzinnego odpoczynku raz w tygodniu. W związku z tym można lepiej zorganizować swój grafik i pracę, nie martwiąc się, że każdego dnia spędzimy 8 godzin w pracy, choć wcale nie musimy (lub potrzebujemy więcej czasu kilka razy w tygodniu).

Warto dodać, że pracownikom przypadł do gustu elastyczny czas pracy. Przykładowo młodzi ludzie bardzo sobie cenią fakt, że firma pozwala im samodzielnie ustalać godziny pracy. Jeśli tzw. sowa zostanie wyrwana do pracy o 7.00 rano, nawet jeżeli będzie się starała, potrzebować będzie znacznie więcej czasu, by zacząć funkcjonować. Skoro więc jest możliwość rozpoczęcia wykonywania obowiązków na przykład 4 godziny później, jest to dla nich rozwiązanie idealne.

Poza tym pracownicy nie zawsze rozumieją, po co siedzą w pracy, skoro panuje przestój, nic się nie dzieje, nie robią nic produktywnego i wszyscy o tym wiedzą, a co więcej – niewiele mogą z tym zrobić. Czas ten można przeznaczyć na inne aktywności. W niektórych firmach nie ma w przypadku czasu pracy ograniczeń, najważniejsze jest to, by przepracować w tygodniu 40 godzin, nieważne kiedy i jak to sobie podzielimy. Daje to dużą swobodę, nie musimy się bowiem martwić tym, że danego dnia powinniśmy wyjść wcześniej, bo zaplanowaliśmy wizytę u lekarza. Po prostu jednego dnia spędzamy w pracy 6 godzin, a kolejnego 10 i wszystko jest wyrównane. Oczywiście ma to swoje ciemne strony – zbyt duża swoboda może sprawić, że niektórym pracownikom trudno będzie wypracować te 40 godzin. Może również zdarzyć się tak, że na początku tygodnia będziemy pracować krócej, a przez sytuacje losowe nie będziemy mogli tego nadrobić – mogą wyniknąć z tego problemy, jednak zazwyczaj jest to system bardzo komfortowy.

Podsumowanie

Elastyczna organizacja pracy przynosi wiele korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Pracownicy mogą dostosować swoją pracę do prywatnego życia, co przekłada się na lepszą równowagę między tymi sferami. Pracodawcy natomiast zyskują bardziej zmotywowanych pracowników, którzy są zadowoleni z pracy i lepiej wykonują swoje obowiązki.

W związku z tymi zmianami ważne jest, aby pracodawcy i pracownicy dobrze znali i rozumieli implementowane regulacje związane z elastyczną organizacją pracy. Elastyczny czas pracy może sprawić, że pracownik będzie bardziej efektywny, jego produktywność wzrośnie i będzie mógł pracować w godzinach, w których najłatwiej mu się skoncentrować, co z pewnością przyniesie korzyści całej firmie.