Praca w nocy - jakie obowiązują limity godzin

Słyszałam, że zmiana nocna nie powinna przekraczać 8 godzin. Niejednokrotnie spotkałam się z nockami trwającymi po 12 godzin. Czy praca w nocy zawsze powinna wynosić 8 godzin? Czy zmiana nocna trwająca dłużej to łamanie przepisów?

Kornelia, Katowice

Według Kodeksu pracy pora nocna obejmuje 8 godzin, które przypadają pomiędzy godziną 21.00 a 7.00 rano. Natomiast wyboru przedziału czasowego dokonuje pracodawca. Wskazuje on porę nocną w regulaminie zakładu pracy, a jeżeli nie jest zobowiązany do wydania regulaminu, przekazuje pracownikowi w formie pisemnej informację dodatkową o warunkach zatrudnienia. 

Kto pracuje w nocy?

Kodeks pracy definiuje także pojęcie osoby pracującej w porze nocnej. Według przepisów za osobę pracującą w porze nocnej uważa się pracownika, którego rozkład czasu pracy obejmuje co najmniej 3 godziny pracy w nocy w każdej dobie lub więcej niż 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.

Praca w nocy a limit 8 godzin

Praca w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę w przypadku pracowników, którzy wykonują prace szczególnie niebezpieczne lub związane z dużym wysiłkiem fizycznym bądź umysłowym. To pracodawca tworzy wykaz prac szczególnie niebezpiecznych. Podczas ustalania wykazu działa w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub z przedstawicielami pracowników oraz na podstawie opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników.

Limit 8 godzin nie obowiązuje pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz w sytuacji, gdy konieczne jest prowadzenie akcji ratowniczej lub usunięcia awarii.

Dodatek za pracę w nocy

Za pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia. Otrzymuje się go za każdą godzinę pracy w czasie pory nocnej. Dodatek za pracę w nocy wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jest to wielkość minimalna, którą pracownik musi otrzymać. Pracodawca jednak może zagwarantować pracownikom dodatek na wyższym poziomie. Taki składnik przysługuje pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej stale oraz sporadycznie. Dla osób wykonujących pracę w porze nocnej na stałe dodatek ten może zostać wypłacany w formie ryczałtu, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.

Z powyższego wynika, że pracownik w trakcie 12-godzinnej zmiany pracuje jedynie 8 godzin w porze nocnej, za które ma prawo do dodatku do wynagrodzenia. Przy czym czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym.